Universiteit Twente: geen zonnepanelen op dak, slimme meter laat toch teruglevering zien

In de testopstelling van de universiteit werd de op afstand bediende dimmer gebruikt om een huishoudelijk apparaat te bedienen. Afhankelijk van de stand van de dimmer, geeft de elektriciteitsmeter geen afwijkende waarde aan, een te groot verbruik of juist een negatief verbruik: honderden watts aan opgewekt vermogen, terwijl in werkelijkheid zo’n 20 watt worden verbruikt.

Elektromagnetische compatibiliteit
Uit eerder onderzoek van de Universiteit Twente naar slimme meters bleek al dat deze afwijkingen kunnen vertonen: ze geven dan een te hoog of te laag verbruik aan. Nu blijkt dus dat ze zelfs kunnen aangeven dat er stroom wordt teruggeleverd in plaats van afgenomen. De onderzoekers van de Universiteit Twente hebben dit opmerkelijke effect tijdens de onlineconferentie over elektromagnetische compatibiliteit EMC Europe 2021.

Snelle stroompulsen
De fouten die de onderzoekers nu gedetecteerd hebben, hebben volgens hen te maken met de snelle stroompulsen die ontstaan in de combinatie van de dimmer en het apparaat. Zoals veel apparaten en opladers heeft het een ‘schakelende voeding’: bij verschillende netspanningen geeft zo'n voeding het toch dezelfde uitgangsspanning, door snel te schakelen, waardoor het een niet-lineaire belasting is. De dimmer kan ingrijpen op verschillende momenten van de sinus-golfvorm van het net. Dit moment, de firing angle, bepaalt wat de meter aangeeft: een correcte waarde rond de 20 watt, een verbruik dat 20 keer hoger ligt, of een ‘energielevering’ van meer dan 400 watt.

Interferentie

Deze afwijkingen zijn het gevolg van elektromagnetische interferentie (EMI). Door schakelende voedingen en ook door led-verlichting en dimmers, is de belasting van het elektriciteitsnet veel complexer geworden. Een elektriciteitsmeter meet de stroom vaak via een spoeltje. Dit kan, zeker als het te eenvoudig en goedkoop is uitgevoerd, storingsgevoelig zijn. Hoewel veel van de nieuwste slimme meters voldoen aan de ‘immuniteitsnorm’ voor deze storingen, is de nu aangetoonde ‘stroomlevering’ ook gemeten bij een meter die in 2019 is geproduceerd. Aan de andere kant moeten ook de aangesloten apparaten voldoen aan de normen.

In een recente publicatie wijst Netbeheer Nederland daar volgens de onderzoekers ook nadrukkelijk op. De combinatie van apparaat en dimmer mag dan een uitzondering lijken, de onderzoekers zijn op het spoor gezet door een situatie waarin daadwerkelijk teruglevering optrad. Een dimmer mag dan niet bedoeld zijn om één apparaat alleen maar aan of uit te zetten, maar de situatie is denkbaar dat de afstandsbediening tegelijk als dimmer en schakelaar functioneert.