Ollongren: stimuleren andere vormen verduurzaming via salderingsregeling zonnepanelen onwenselijk

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) stelde afgelopen augustus dat met de huidige investeringslasten en regelingen verduurzamen voor huiseigenaren niet rendabel is. Dat concludeerde het planbureau in een nieuw onderzoek naar de kosten en opbrengsten van de verduurzaming van eigen woningen. In dat rapport stelt de organisatie ook dat het afbouwen van de salderingsregeling voor eigenaren van zonnepanelen het verduurzamen van woningen minder haalbaar, maar niet onmogelijk maakt. Het bewuste onderzoek leidde tot Kamervragen van D66, PVV en de VVD.

Winst niet gebruiken voor isolatie
De Tweede Kamerleden wilden van de minister onder meer weten wat zij vindt van de stelling van de PBL-onderzoekers dat het voor huishoudens met een groot energieverbruik alleen rendabel is om te verduurzamen met gebruik van de in 2023 af te bouwen salderingsregeling voor zonnepanelen. ‘Het PBL gaat er in zijn rapport van uit dat de winst die gemaakt zou worden op de zonnepanelen – als de salderingsregeling ongewijzigd zou worden gehandhaafd – zou worden ingezet voor andere, minder rendabele verduurzamingsinvesteringen zoals isolatie. Hierdoor zou het sneller rendabel worden om een woning volledig te verduurzamen. Ik vind het echter niet vanzelfsprekend dat de winst uit salderen op die manier wordt ingezet. Salderen is ook van toepassing op huishoudens die geen andere investeringen zouden moeten doen óf ervoor kiezen de winst in te zetten voor een ander doel. Daarom acht ik het niet wenselijk om te proberen indirect via de salderingsregeling andere vormen van verduurzaming te stimuleren. Dat zou leiden tot ineffectief inzetten van overheidsmiddelen. Het is effectiever om andere, minder rendabele maatregelen direct te stimuleren via andere regelingen.’

Op de vraag op welke manier de minister huishoudens die overwegen zonnepanelen aan te schaffen goed gaat informeren over de afbouw van de salderingsregeling, stelt Ollongren het volgende: ‘Ik heb steeds zo transparant mogelijk gecommuniceerd over hoe de salderingsregeling eruit zal komen te zien. Daardoor is reeds duidelijk hoe de salderingsregeling financieel zal uitpakken. Dit wordt ook goed opgepakt door belangenorganisaties en organisaties zoals Milieu Centraal, die deze informatie goed beschikbaar maken voor huishoudens.’

Beperkt en partieel beeld
Ollongren stelt in haar overige antwoorden op de Kamervragen dat het PBL-onderzoek maar ‘een beperkt en partieel beeld’ biedt ten aanzien van de betaalbaarheid van de energietransitie. ‘Het PBL heeft eerder, bij de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord, berekend dat met de huidige maatregelen ruim een miljoen woningen woonlastenneutraal verduurzaamd kunnen worden. Deze berekeningen zijn gebaseerd op gemiddelde huishoudens in gemiddelde woningen. Maar uiteraard is geen enkel huishouden gemiddeld en bestaat er geen gemiddelde woning. Dit betekent dat het beeld gedifferentieerd is. Er is nu al een groep woningen die woonlastenneutraal verduurzaamd kan worden, maar ook een groep waarvoor dit nog niet kan. Om een vollediger beeld te hebben van de haalbaarheid en betaalbaarheid van de energietransitie voor de huishoudens, vind ik het van belang om ook te kijken naar verschillende woningtypen, warmtealternatieven en verduurzamingsmaatregelen en      -strategieën. Daarom wordt samen met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en de VNG door PBL en TNO momenteel onderzoek naar eindgebruikerskosten uitgevoerd.’

Extra onderzoek
In dat extra onderzoek wordt volgens de minister expliciet gekeken naar de spreiding van woonlastenneutraliteit tussen woningen en warmteopties door de tijd. ‘Deze informatie zal gemeenten helpen om keuzes te maken binnen de transitievisies warmte om woningen aardgasvrij te maken.’

Verder stelt Ollongren het belangrijk te vinden om samen met de gemeenten te bezien of de wijkaanpak zoveel als mogelijk gericht kan worden op wijken en woningen waar de energietransitie al wel rendabel uitgevoerd kan worden. Het doel in het Klimaatakkoord om in 2030 1,5 miljoen bestaande woningen te verduurzamen is volgens Ollongren nog steeds binnen bereik. ‘Het PBL-rapport ondersteunt in mijn ogen het belang van de in het Klimaatakkoord uiteengezette benadering, waarbij door de schuif kostendalingen (via opschaling via aanbod- en vraagbundeling, digitalisering en innovatie), betere en goedkopere financieringsmogelijkheden en gerichte financiële ondersteuning betaalbaarheid voor steeds meer huishoudens in zicht komt. Daarmee bevestigt het rapport ook de noodzaak van de maatregelen die door het kabinet zijn genomen, waaronder de schuif in de energiebelasting, diverse subsidieregelingen en afspraken over kostenreductie. Die zijn, in hun onderlinge samenhang, nodig om betaalbaar en woonlastenneutraal te kunnen verduurzamen en voor steeds meer situaties en huishoudens binnen bereik te brengen.’