Liander: alleen negatieve transportindicatie als congestiemanagement geen oplossing biedt

Netbeheerder Liander meldde eerder deze week aan de vooravond van de najaarsronde van de Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE+) in tientallen gebieden voor grootverbruikers congestie te verwachten door beperkt beschikbare netcapaciteit. Voor de huidige knelpunten onderzoekt Liander namelijk of een systeem van congestiemanagement – het afstemmen van vraag en aanbod – mogelijk is. Wanneer congestiemanagement geen oplossing blijkt, kan het zo zijn dat klanten een transportbeperking opgelegd krijgen. Om die reden heeft Liander nu de vooraankondiging gedaan van verwachte congestie in de hieronder vermelde provincies, regio's en gebieden. 

Groeiprognoses
Maar aan de hand van welke data stellen de netbeheerders vast dat er congestie is en hoe vindt dit onderzoek plaats? ‘Als netbeheerder volgen we de ontwikkelingen op het gebied van onder meer economie, woningbouw en techniek nauwgezet en maken we continu groeiprognoses voor de vraag naar elektrisch vermogen en teruglevering van lokaal duurzaam opgewekte energie’, vertelt Peter Hofland, woordvoerder bij Liander.

Wanneer er aanwijzingen zijn dat de vraag naar transportvermogen van een elektriciteitsverdeelstation op termijn in zicht komt, maakt Liander plannen voor verzwaring van het station of nieuwbouw. Hofland: ‘Soms komt het voor dat de vraag naar vermogen sneller groeit dan voorzien en kunnen we klanten niet meer voorzien van de gewenste transportcapaciteit omdat uitbreiding van ons elektriciteitsnet en achterliggende installaties nog niet gereed is. Dat noemen we congestie en dit treedt op als de netbelasting de maximaal veilig beschikbare capaciteit van het net overschrijdt zonder dat we als netbeheerder nog technische middelen hebben, bijvoorbeeld omschakelen, om dit op te lossen.’

 Net fysiek nog niet vol
Hofland benadrukt dat op het moment dat Liander congestie aankondigt, het elektriciteitsnet fysiek nog niet volledig vol hoeft te zitten. ‘Als we voorzien dat de vraag naar transportvermogen sneller groeit dan dat we ons net kunnen verzwaren, kondigen we congestie aan. We bepalen dit in onze vaste netplanningsactiviteiten waarbij we kijken naar de verwachte netbelasting gebaseerd op meetdata uit het verleden, klantaanvragen voor nieuwe transportcapaciteit met de daarbij behorende klantprofielen, verwachte toekomstige ontwikkelingen gebaseerd op economische en demografische gebiedsanalyses en geplande toekomstige netontwikkelingen.’

Congestiemanagement en risicoanalyse
Voor de huidige knelpunten in het elektriciteitsnet onderzoekt Liander of congestiemanagement soelaas kan bieden. Hofland: ‘We onderzoeken hierbij of voldoende klanten met een gecontracteerd vermogen groter dan 1 megavoltampère (MVA) in het betreffende gebied efficiënter gebruik kunnen maken van het elektriciteitsnet, door tijdens piekmomenten tegen een vergoeding hun transportcapaciteit te verlagen.’

Belangrijk in dit onderzoek is de risicoanalyse’, vervolgt Hofland. ‘Hierbij kijken we naar de technische staat van ons elektriciteitsnet en welke aanvullende maatregelen getroffen kunnen worden om bij het falen van deze marktoplossing de impact hiervan op te vangen zonder dat dit leidt tot (grootschalige) netuitval. Ook kijken we naar verwachte planningsproblemen en kortsluitvermogens die mogelijk het gevolg zijn van het extra aansluiten van klanten. Bij het uitvoeren van congestiemanagement bepalen we op korte termijn – week, dag en op de dag zelf – of in het gebied fysieke congestie gaat optreden. Als congestiemanagement niet mogelijk is, moeten we nieuwe klanten en bestaande klanten die een zwaardere aansluiting willen helaas tijdelijke transportbeperkingen opleggen. Zo voorkomen we dat onderdelen van het net te zwaar belast raken en uitvallen.’

Data niet zomaar delen
Volgens Hofland kan Liander de data die het gebruikt niet zomaar delen. ‘Bij het bepalen van de netcapaciteit werken wij met gedetailleerde klantinformatie en dus concurrentiegevoelige gegevens van onze klanten. Daarnaast zijn de data die wij gebruiken heel veranderlijk in de tijd, veelal op dagelijkse basis. Aanvragen voor transportcapaciteit veranderen bijvoorbeeld ook dagelijks. Verder zijn wij continu op zoek naar technische mogelijkheden om onze netcapaciteit zo efficiënt mogelijk te benutten en kan soms door het herverdelen van klanten binnen een elektriciteitsstation toch weer ruimte worden gevonden door opwek en vraag slim te combineren.’

Vertrouwelijke data of niet, Liander zal deze data die ook gebruikt worden om een positieve of negatieve transportindicatie af te geven aan projectontwikkelaars (red. een positieve transportindicatie geldt vanaf dit najaar als aanvullende voorwaarde voor de aanvraag van een SDE+-subsidie). Hofland: ‘Onze berekeningsmethode delen wij graag met de toezichthouder, de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Daarnaast blijven wij ook constant kritisch kijken naar de door ons gebruikte methodieken.’

Negatieve transportindicatie alleen in rode gebieden
Hofland benadrukt dat een negatieve transportindicatie alleen wordt afgegeven nadat bij een transportknelpunt ook het congestiemanagementonderzoek is afgerond en congestiemanagement geen oplossing biedt (red. de rode schaarste gebieden op bovenstaande kaart). ‘Een positief afgegeven transportindicatie betekent dat er op dit moment transportcapaciteit beschikbaar is op de locatie waar de productie-installatie is voorzien. Het afgeven van een positieve indicatie door de netbeheerder kan echter niet gezien worden als een reservering van die capaciteit. Daarvoor moet de aanvrager eerst formeel een aansluit- en transportovereenkomst (ATO) bij de netbeheerder aanvragen.’