Energiehandelaren nemen maatregelen, maar waakhond ziet verbeterpunten bij algoritmehandel

De toezichthouder heeft onderzocht hoe bedrijven die handelen op de groothandelsmarkten voor elektriciteit en gas omgaan met de risico’s van algoritmehandel. Uit de controle blijkt dat bedrijven zich bewust zijn van risico’s en maatregelen nemen, maar dat er verbeterpunten zijn en blijvende aandacht nodig is.

Spot- en futurescontracten
Bedrijven maken steeds vaker gebruik van algoritmes om vraag, aanbod en prijzen te voorspellen en handelsbeslissingen te automatiseren. Dit maakt handel efficiënter, maar brengt ook risico’s met zich mee, zoals fouten in data of modellen en verminderde transparantie met een verhoogde kans op marktverstoring.

Voor de controle heeft de toezichthouder inzage gehad in documentatie van bedrijven om te controleren of zij zich houden aan de aangescherpte Regulation on Energy Markets Integrity and Transparancy (REMIT)-verordening die in mei 2024 is ingegaan. Hierbij zijn bedrijven onderzocht die op de groothandelsmarkten handelen in spot- en futurescontracten. Dit zijn niet alleen bedrijven in de energiesector, maar bijvoorbeeld ook financiële bedrijven die handelen in elektriciteit en gas.

Grote variatie
Alle ondervraagde bedrijven geven aan ‘pre-trade’-controles toe te passen binnen hun risicobeheer. Dit zijn preventieve controlemechanismen die risico’s moeten beperken voordat een handelsorder plaatsvindt. De opzet verschilt per bedrijf en hangt mede af van de handelsstrategie. De meeste bedrijven zeggen regelmatig controles op deze systemen uit te voeren.

De ACM signaleert grote variatie in de manier waarop bedrijven de betrouwbaarheid en compliance van handelsalgoritmes waarborgen. Bij de meeste ondernemingen ligt de goedkeuring of het toezicht op algoritmes bij een onafhankelijke functie. Deze scheiding van taken en verantwoordelijkheden is bij sommige partijen minder duidelijk. Een duidelijke rollenscheiding is essentieel om risico’s te beheersen en belangenconflicten te voorkomen. Een handelaar mag een limiet bijvoorbeeld niet zomaar verhogen.

De ACM ziet verder dat procedures voor het ontwikkelen, testen, goedkeuren en monitoren van algoritmes soms slechts gedeeltelijk zijn vastgelegd. Ook de automatisering van risicobeheer verschilt: sommige bedrijven monitoren afwijkend handelsgedrag met geautomatiseerde risicocontroles, terwijl andere dit handmatig en incidenteel doen. De waakhond bespreekt deze uitkomsten de komende tijd met betrokken bedrijven en zal daarbij ook aandacht vragen voor een aantal verbeterpunten.

4 aandachtspunten
De ACM zet het toezicht op algoritmische handel het komende jaar voort en richt het toezicht vooral op 4 aandachtspunten die bedrijven in ieder geval op orde moeten hebben. Ten eerste moet er een passende governance- en organisatiestructuur zijn met een duidelijke scheiding van taken en verantwoordelijkheden en effectieve procedures voor communicatie.

Ten tweede moeten relevante gegevens over algoritmische handelssystemen en risicocontroles minimaal 5 jaar bewaard worden, zodat de toezichthouder deze kan controleren. Ten derde moeten pre-trade controles en limieten foutieve orders, systemische risico’s en marktverstoringen voorkomen. Deze moeten aansluiten bij de eisen van REMIT en handelsplatformen.

Tot slot is periodieke monitoring en toetsing van handelsalgoritmes, strategieën en veiligheidsmaatregelen nodig om te waarborgen dat ze blijven voldoen aan de regelgeving.