Warmtewet aangenomen door Eerste Kamer

De wet van demissionair minister Hermans van Klimaat en Groene Groei voorgestelde werd eerder al door de Tweede Kamer aangenomen. De wet werd meerdere keren uitgesteld door verschillende kabinetten, waarbij de oorspronkelijk geplande invoeringsdatum van 1 januari 2025 niet werd gehaald.

Wet definitief
De fracties van GroenLinks-PvdA, Volt, ChristenUnie, CDA, SGP, D66, SP, Partij voor de Dieren, VVD, BBB, Fractie-Van de Sanden, 50PLUS en OPNL stemden in de Eerste Kamer voor de wet. De fracties van FVD, PVV, JA21, Fractie-Visseren-Hamakers en Fractie-Beukering stemden tegen. De Fractie-Walenkamp was afwezig bij de stemming.

Daarmee wordt de wet nu definitief ingevoerd.

Behandeling moties
Naast het wetsvoorstel stemde de Eerste Kamer ook over 10 moties. De motie-Van Langen-Visbeek over ondersteunen van gemeenten bij implementatie van de wet werd aangenomen. Ook de motie-Crone over het zo snel mogelijk invoeren van fase 2 van kostengebaseerde tariefregulering kreeg een meerderheid. Daarnaast nam de Kamer de motie-Visseren-Hamakers aan over het informeren van consumenten over de herkomst van warmte in het warmtenet.

7 moties werden verworpen, waaronder voorstellen over een structureel budget voor warmtegemeenschappen, een landelijk fonds voor solidariteit en het uitfaseren van niet-duurzame warmtebronnen. Over de motie-Visseren-Hamakers over onderzoek naar collectieve warmtevraag in 2050 staakten de stemmen. De Eerste Kamer stemt dinsdag 16 december opnieuw over deze motie. Als de stemmen dan opnieuw staken, is de motie verworpen.

Publiek eigendom
De belangrijkste doelen van het demissionaire kabinet met wet zijn het zorgen voor duurzame en betrouwbare levering van warmte en het beter beschermen van consumenten tegen hoge energiekosten. In veel huizen en gebouwen wordt nu nog gebruikgemaakt van aardgas als warmtebron. Collectieve warmte, zoals stadsverwarming, is duurzamer en daarmee een stap richting het behalen van de klimaatdoelen.

De Wet collectieve warmte bepaalt dat warmtebedrijven voor meer dan 50 procent in handen komen van overheden, zoals gemeenten of provincies. Op deze manier hebben zij de eindverantwoordelijkheid bij het bepalen van het beleid van het warmtebedrijf en de warmtenetten. In de huidige situatie zijn collectieve warmtesystemen in handen van commerciële bedrijven.

Betaalbaarheid gegarandeerd
Het tarief van energie via warmte wordt met het wetsvoorstel meer gebaseerd op wat de aanleg en het onderhoud van een collectief warmtesysteem kost. Consumenten zijn hiermee niet meer afhankelijk van de fluctuerende gasprijs. Dat moeten klanten en warmtebedrijven beschermen tegen hoge energieprijzen.

Ook wil het kabinet op deze manier de betrouwbaarheid van het warmtesysteem verhogen, zodat er minder kans is op storingen. Tijdens het debat uitten eerder nog senatoren zorgen over de betaalbaarheid van warmtenetten en de haalbaarheid van het nieuwe toezichtmodel. Tot slot bevat het wetsvoorstel specifieke regels voor kleine collectieve warmtesystemen, verhuurders, verenigingen van eigenaars en warmtetransportbeheerders. Voor kleine warmtesystemen met minder dan 1.500 aansluitingen geldt de eis van publiek eigendom niet.

Warmtegemeenschappen
Siward Zomer, voorzitter van koepelorganisatie Energie Samen  spreekt van een belangrijk kantelpunt, maar hoopt wel dat met de laatste motie nog geregeld wordt dat er structureel budget voor warmtegemeenschappen komt. ‘De erkenning van warmtegemeenschappen in de wet laat zien dat de politiek begrijpt dat de energietransitie niet alleen van bovenaf moet worden georganiseerd. Lokale bewoners en bedrijven moeten zich verenigen om die rol te pakken. Zonder structureel budget zou dit werk in de avonduren moeten plaatsvinden en blijft een gelijkwaardige positie voor lokale bewoners vooral theoretisch. Bewoners kunnen niet meedoen als er geen middelen zijn om een professionele organisatie op te bouwen, expertise te ontwikkelen en projecten van de grond te krijgen. Het speelveld moet echt gelijk worden getrokken.’