Flexibiliteit kan schade netcongestie met 29 procent verminderen

Het onderzoek ‘De netto maatschappelijke kostprijs van netcongestie’ in opdracht van het ministerie van Klimaat en Groene Groei en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) richt zich op de maatschappelijke schade die overblijft nadat rekening is gehouden met de maatregelen die bedrijven nemen als reactie op transportbeperkingen.

2.500 euro per megawattuur
De gemiddelde maatschappelijke schade daalt volgens het onderzoek van ongeveer bruto 3.500 naar netto 2.500 euro per megawattuur niet geleverde elektriciteit. Mitigerende maatregelen blijken vooral effectief voor sectoren waarvan het energieverbruik flexibel in de tijd kan worden verschoven én die relatief veel toegevoegde waarde genereren per verbruikte megawattuur elektriciteit.

Het onderzoek onderzocht onder andere welke mitigerende maatregelen bedrijven kunnen inzetten om transportbeperkingen tegen te gaan. Het gaat om vraagverschuiving, batterijen, aggregaten, zonnepanelen en energiehubs. Ook onderzochten de onderzoekers wat de kosten en effectiviteit van deze maatregelen zijn. Aan de andere kant sorteren mitigerende maatregelen minder effect voor energie-intensieve sectoren met inflexibele, volcontinue processen. Dit geldt bijvoorbeeld voor productiegerichte sectoren waarin processen moeilijk zijn te onderbreken of te verschuiven, zoals de zware industrie. Om uit te breiden zonder netverzwaring zouden deze bedrijven veel of kostbare mitigerende maatregelen nodig hebben.

Netverzwaring meest kostenefficiënt
Op basis van de schattingen blijkt dat netverzwaring in de meeste gevallen de meest kostenefficiënte structurele oplossing is voor netcongestie. Echter, naast dit kostenvoordeel kent netverzwaring een belangrijk nadeel: de langere doorlooptijd. Hierdoor komt er pas op de lange termijn extra transportcapaciteit beschikbaar, terwijl mitigerende maatregelen sneller resultaat opleveren.

Voor veel sectoren is het daarom aantrekkelijker om mitigerende maatregelen in te zetten dan passief netcongestie te ondergaan in afwachting van netverzwaring. Hoe langer netcongestie aanhoudt, hoe meer maatschappelijke schade zich ophoopt in de vorm van gemiste economische toegevoegde waarde en vertraagde decarbonisatie.

Aanbevelingen
Het onderzoek doet meerdere aanbevelingen. Zo adviseert Ecorys de Rijksoverheid om een gerichte sectorale aanpak te ontwikkelen binnen het Landelijk Actieprogramma Netcongestie om flexibiliteit te stimuleren. Daarvoor is het nodig om sectoren te categoriseren op basis van het type energieverbruiksprofiel en de waardecreatie per verbruikte eenheid elektriciteit.

Ook adviseert Ecorys netbeheerders om proactief te communiceren naar bedrijven waar en wanneer netverzwaringen plaatsvinden, zodat zij gericht tijdelijke mitigerende maatregelen kunnen afwegen. Netbeheerders communiceren momenteel doorgaans via investeringsplannen over waar en wanneer netverzwaringen plaatsvinden, maar deze informatie bereikt bedrijven mogelijk niet altijd tijdig of duidelijk genoeg.

Tot slot adviseert het onderzoek netbeheerders om de maatschappelijke impact van netcongestie per regio inzichtelijk te brengen. Door sectorale kostprijzen te combineren met de geografische spreiding van economische sectoren ontstaat een beeld van de maatschappelijke schade die netcongestie per regio veroorzaakt.