Laadinfra bij bedrijven: ‘Niet alles kan op dit moment, en morgen ook niet’

Wat doe jij bij ElaadNL?
‘ElaadNL is een kennis- en innovatiecentrum van de Nederlandse netbeheerders dat zich richt op slim en duurzaam laden van elektrische auto’s. Ik leid de afdeling Data en Inzicht van ElaadNL. We ontsluiten en genereren data en doen analyses, bijvoorbeeld aangaande de voortgang van laadinfra, spreiding, laadgedrag en de impact op het net. We werken aan diverse groeiscenario’s, spreidingsmodellen, laadprofielengeneratoren, diverse tools en dashboards. Op basis hiervan adviseren we netbeheerders, overheden en marktpartijen over de benodigde laadinfrastructuur en strategische keuzes.

Hoe snel gaat het in Nederland?
‘We behoren nog steeds tot de Europese top wat betreft publieke laadinfra voor elektrische voertuigen. De dichtheid van laadpunten per inwoner is groot. Dat moet ook wel, want elektrische voertuigen (ev’s) hebben het afgelopen decennium een snelle groei doorgemaakt in ons land. Dat gaat dus supergoed. Wat betreft semipublieke laadinfra lopen we logischerwijs ook op vele andere landen vooruit.’

Hoe belangrijk is Europese regelgeving in dit verband?
‘Die helpt bij het zetten van de volgende mooie stappen. Zo omvat het Renewable Energy Directive III (RED III) expliciete bepalingen voor laadinfrastructuur van elektrische voertuigen, onder meer dat alle publieke laadpunten over slimme laadfunctionaliteiten moeten beschikken. En de Alternative Fuels Infrastructure Regulation (AFIR) richt zich onder meer op de uitrol van publieke laadpunten langs het TEN-T-netwerk. Die verplicht bijvoorbeeld dat er minimaal één snellader per 60 kilometer langs de belangrijke Europese snelwegen moet komen, waar mogelijk met smart charging, en dat lidstaten het gebruik van vehicle-to-grid (v2g)-technologie moeten stimuleren.’

De Energy Performance of Buildings Directive (EPBD III) is zeer relevant voor bedrijven…
‘Dat bepaalt onder andere, sinds maart 2020, dat bij de nieuwbouw of ingrijpende renovatie van utiliteitsgebouwen met meer dan tien parkeerplaatsen minstens één laadpunt moet worden aangelegd, en voorbereiding van 1 op de 5 parkeerplaatsen met de benodigde leidingen. Die regels worden aangescherpt in de aankomende update van deze directive. Vanaf 2026 moet minimaal 1 op de 5 parkeerplaatsen een ev-lader krijgen en de rest daarop worden voorbereid. Bij nieuwbouw moet de laadinfrastructuur slim zijn en er wordt voorbereiding op v2x gestimuleerd.’

Nederland heeft die regels al in nationale wetgeving omgezet?
‘Nederland vertaalt deze Europese richtlijnen door naar nationale wet- en regelgeving. Zo zijn die uit EPBD III opgenomen in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). In hoeverre die daadwerkelijk worden geïmplementeerd is echter niet bekend; dat wordt niet gemonitord. Maar gezien de forse adoptie van ev’s in Nederland ligt het in de lijn der verwachting dat de meeste bedrijven voor voldoende laadinfra zorgen. Hun werknemers en bezoekers willen ook daar kunnen laden. Die regelgeving is dus relevanter voor landen die nog niet zo ver zijn als wij; zo is dat ook altijd opgevat. En het gaat ook niet alleen om kwantiteit.’

Je doelt op?
‘Wat wij heel goed hebben gedaan in Nederland is inzetten op state-of-the-art, toekomstbestendige technologie. Zo hebben we recent de eisen aangaande slimme thuislaadinfrastructuur met elkaar vastgelegd in normering; de NTA 8043. Daarmee zijn financiële voordelen te behalen door consumenten en bedrijven, bijvoorbeeld in combinatie met een dynamisch energiecontract, en kan bijgedragen worden aan het bestrijden van netcongestie. Met de aankomende time-of-use nettarieven komt daar wellicht een behoorlijke incentive bij.’

Vele bedrijven kampen met netproblematiek, kunnen hun mobiliteit bijvoorbeeld niet elektrificeren omdat ze hun aansluiting niet kunnen verzwaren…
‘Grootverbruikers mogen hun gecontracteerde vermogen niet overschrijden. In werkelijkheid fluctueert hun verbruik over de dag en seizoenen. Slim Laden kan helpen bij het vermijden van pieken en binnen de limiet blijven. Daarnaast zijn er alternatieve transportcontractvormen mogelijk zoals het blokstroomcontract.’

Dit is allemaal nieuw en ingewikkeld voor bedrijven…
‘Dat is het ook. Maar kijk je bijvoorbeeld naar logistieke bedrijven; die zijn al gewend aan een complexe planning, bijvoorbeeld van routes. Met e-planning komt daar een extra dimensie bij, ook ten aanzien van het optimaal gebruikmaken van zelf opgewekte zonnestroom en opslag. Die puzzel moet echter worden gelegd zodat de total cost of ownership en transportkosten niet onderuitgaan.’

Ook netbeheerders hebben een puzzel te leggen…
‘Er gaat bij geen dag voorbij zonder discussies over netcongestie en aansluitproblematiek. Netbeheerders werken keihard aan het creëren van voldoende capaciteit op het net, bijvoorbeeld door netverzwaring. Dat is echter een forse opgave en een traag proces, onder meer vanwege vergunningverlening en ruimte voor transformatoren. Er moet bovendien goed worden gekeken naar wat exact nodig is, ook per regio. Daarnaast wordt op allerhande manieren gewerkt aan het vermijden van pieken en het beter benutten van het net in samenwerking met de overheid en marktpartijen.’

Kan het realistisch gezien wel, de grootschalige uitrol van ev en laadinfra, gegeven de huidige staat van het stroomnet en de opgave waarvoor netbeheerders staan?
‘Volgens de analyses van ElaadNL ligt het minimale scenario voor 2030 op ongeveer 1,5 miljoen elektrische voertuigen met circa 1,2 miljoen laadpunten, terwijl het maximale scenario uitkomt op 2,4 miljoen voertuigen en ongeveer 1,5 miljoen laadpunten. Voor 2050 groeit het aantal ev’s naar circa 10 miljoen met 4,3 miljoen. Dat is heel veel. De impact op onze energie-infrastructuur is groot. Tegelijkertijd kunnen die voertuigen ook een belangrijke bron van flexibiliteit zijn, bijvoorbeeld middels bidirectioneel laden. Hoe dan ook, duidelijk is dat op dit moment niet alles kan, en morgen ook niet. Maar uiteindelijk gaan we het redden dankzij onze innovatiekracht en creativiteit.’