Kabinet trekt geld uit voor provinciale en regionale koepels energiegemeenschappen

De investering, die het gevolg is van een amendement van Tweede Kamerleden Suzanne Kröger (GroenLinks-PvdA) en Pieter Grinwis (ChristenUnie), moet energiecoöperaties helpen bij kennisdeling en complexe activiteiten.

Integrale aanpak
Energiegemeenschappen die zich breed ontplooien met integrale oplossingen voor opwek, flexibiliteit en verschillende energiebronnen, zijn volgens minister Hermans robuuster en dragen zo bij aan een betrouwbaarder energiesysteem. ‘Lokale initiatieven van burgers en bedrijven, bijvoorbeeld in de vorm van een energiegemeenschap, zijn onmisbaar bij de energietransitie,’ schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.

In de brief onderstreept het kabinet de potentie van energiegemeenschappen om een belangrijke rol te spelen bij de sociaal-maatschappelijke aspecten van de energietransitie. Ze kunnen fungeren als brug tussen lokale gemeenschappen en gemeenten, en burgers actief ondersteunen bij verduurzamingsmaatregelen zoals energiebesparing.

Garantieregeling
Het kabinet wil energiegemeenschappen ondersteunen bij een robuuste organisatieopbouw, in samenwerking met bestaande provinciale en regionale koepels en met landelijke kaders voor uniformiteit en efficiëntie. Deze ondersteuning wordt per activiteit vormgegeven, waarbij de NEN-kwaliteitsnormen als maatstaf voor professionaliteit dienen.

Ondanks diverse financiële regelingen blijft de financiële positie van veel energiegemeenschappen volgens de minister kwetsbaar. Ze hebben onder andere moeite met financiering voor projecten, met name bij warmtenetten en grootschalige elektriciteitsprojecten. Het kabinet verkent daarom momenteel de mogelijkheid van een garantieregeling voor warmtenetten waar ook warmtegemeenschappen op kunnen aansluiten.

3 kernpunten
‘Het kabinet wil inzetten op het versterken van energiegemeenschappen,’ schrijft minister Hermans. Dit gebeurt via 3 kernpunten: het versterken van de positie van energiegemeenschappen als speler in de energietransitie, het stimuleren van een breed en divers bereik, en het versterken van het faciliterend kader voor professionele organisatieopbouw.

Met haar Kamerbrief over energiegemeenschappen geeft demissionair minister Hermans invulling aan de motie van Kamerlid Joris Thijssen (GroenLinks-PvdA) die gevraagd had om een visie op de rol van energiecoöperaties in de ontwikkeling van een duurzaam energiesysteem.

Lokaal eigendom
De minister meldt dat eind 2024 1,5 procent van het totale Nederlandse zonnepaneelvermogen en 4,9 procent van het wind-op-landvermogen in eigendom was van lokale energiecoöperaties en -gemeenschappen. Bij warmtelevering is dit percentage nog lager met slechts 0,1 procent in beheer van warmtegemeenschappen.

Onderzoeksbureau CE Delft heeft berekend dat dit aandeel onder de juiste omstandigheden zou kunnen groeien tot 20 procent van het zonnepaneelvermogen, meer dan 50 procent van het wind-op-landvermogen, en 25 procent van de warmtelevering. De huidige marktomstandigheden en uitdagingen om geschikte ontwikkellocaties te vinden, maken dit optimistische potentieel volgens de minister voorlopig niet realistisch.