Het dilemma | Wat is de toekomst van duurzame stroomproductie op de Noordzee?

SunChain is het grootste eendaagse congres voor de zonne-energiebranche. Dit kennisevenement – onder meer gericht op de pv-branche, bouwsector, leveranciers van materialen, machines, tooling en componenten, en beleidsmakers – wordt georganiseerd door SOLA en vindt plaats op woensdag 5 november 2025 in het 1931 Congrescentrum in Den Bosch. Een van de sprekers is Bob Meijer, die de toekomst van de energietransitie op zee adresseert.

Wat doet TKI Offshore Energy?
‘TKI Offshore Energy brengt mensen, middelen en kennis bijeen in een innovatiehub. Wij verbinden partijen zoals energiebedrijven, start-ups, natuurbeheerders, kennisinstellingen en ngo’s om een verantwoorde energietransitie op zee verder te helpen.’

Nederland heeft doelen op dit vlak…
‘We willen in 2032 21 gigawatt duurzaam vermogen uit wind op de Noordzee. In 2040 moet dat minimaal 30 en in 2050 mogelijk 70 gigawatt zijn.’

We gaan dat halen?
‘Tot nu toe ging het bij het opwekken van duurzame energie alleen over wind. We hebben reeds zo’n 4,5 gigawatt vermogen gerealiseerd. Er staan vele gigawattprojecten in de planning. Maar de energietransitie op zee gaat niet langer alleen over wind en productie. Wij veranderden onze naam in 2023 niet voor niets van TKI Wind op Zee naar TKI Offshore Energy.’

De energietransitie op zee ondergaat een transitie?
‘Dat verhaal staat centraal tijdens mijn presentatie op SunChain. We gaan van windparken naar energieparken op zee. Waar we het nu vooral nog over opgewekt vermogen uit wind en in de toekomst ook uit drijvende pv-installaties hebben, gaat de toekomst over het leveren van energie wanneer dat nodig is middels flexibele energy hubs. Daarin worden productie van stroom uit zon en wind, energieopslag en -conversie naar moleculen bijeengebracht met het oog op leverzekerheid.’

Het energievraagstuk verandert…
‘Dat zie je ook op land, waar steeds meer hybridesystemen worden gerealiseerd, bijvoorbeeld met cable pooling, zonnepanelen, opslag en slimme sturing. Juist die combinatie is interessant. Dat kan ook op de Noordzee. Hoewel de Nederlandse exclusieve economische zone 57.000 vierkante kilometer groot is, is het toch ook hier goed kijken naar de beschikbare ruimte. Er spelen daar natuurlijk ook veel belangen. De Noordzee is een van de drukst bevaren zeeën ter wereld en er vinden veel activiteiten plaats, zoals zandwinning, visserij, het is ons grootste natuurgebied en we winnen er een belangrijk deel van onze energie.’

Hoe kijk jij naar de ontwikkelingen rondom zon op zee?
‘Zoals bij wind op zee: draai de film 15 jaar terug. Er stonden nog maar weinig windturbines op de Nederlandse Noordzee. Het was duur en ingewikkeld om dat te doen. Nu staan er ongeveer 670 windturbines. Door veel kennisontwikkeling en ook learning by doing is er een enorme sprong gemaakt met deze technologie die nu de grootste bron voor duurzame elektriciteit wordt. Hetzelfde gebeurt met zon op zee; een waardevolle aanvulling, gezien de complementariteit in opwek en passend binnen windparken. Inmiddels draaien enkele kleine pilots en wordt er veel kennis ontwikkeld. Dat is de aanloop naar een toekomst op gigawattschaal. Maar voor het zover is, zitten we al in het volgende decennium denk ik.’

Dat is niet alleen een technologische uitdaging…
‘Het is een leerproces van jaren, ook wat betreft economische haalbaarheid. Zo komen negatieve energieprijzen steeds vaker voor, wat ook een grote druk zet op de inkomsten uit windparken op zee. Dat maakt batterijen – om overproductie op te slaan en later in te voeden – en conversie tot een cruciaal element van de businesscase; essentieel voor het realiseren van rendabele projecten. Daarnaast moet bijvoorbeeld de ecologische impact – onder, op en boven het water – worden geminimaliseerd.’

Jouw boodschap op SunChain is?
‘We gaan naar integrale, flexibele energieparken op zee. Om dat daadwerkelijk te bewerkstelligen, is nog heel veel onderzoek en innovatie nodig om belangrijke knelpunten weg te nemen. Dat gaat veel tijd kosten, maar er zijn tientallen miljoenen euro’s beschikbaar aan subsidies en een veelvoud aan investeringen vanuit bedrijven. TKI Offshore Energy speelt bij dit alles een belangrijke rol als club die alle stakeholders verbindt, bijvoorbeeld in innovatieprojecten.’

De ontwikkeling van energy hubs op zee is onmisbaar voor een betaalbare, betrouwbare en duurzame energievoorziening in de toekomst…
‘En het biedt economische kansen, voor bedrijven en de BV Nederland. Zo hebben bedrijven, bijvoorbeeld Oceans of Energy en SolarDuck, die nu al mooie projecten met zonnepanelen op zee hier en in het buitenland doen. Daar zit veel groeipotentie in en kan die offshore solar sector een waardevol exportproduct maken. Daarnaast zijn er kansen voor de supply chain rondom energiesystemen op de Noordzee, bijvoorbeeld logistieke en onderhoudsbedrijven. Bovendien is betrokkenheid van de maritieme sector onmisbaar bij deze ontwikkelingen, en daarmee bouwen we voort op een enorme kracht van Nederland.’