Op weg naar subsidievrije zonne-energie; wat kan Nederland leren van Vlaanderen en Duitsland?

In Vlaanderen begon de pv-revolutie in 2006. Om huishoudens te stimuleren zonnepanelen te plaatsen, lanceerde de regering het groenestroomcertificaat. Tegenover 1 kilowattuur zonnestroomproductie stond daarmee een vergoeding van 450 euro. Zelfverbruik of netinjectie, dat maakte niets uit.

Ruimhartig
‘In die tijd betaalde je al snel meer dan 20.000 euro voor pv op je dak’, vertelt Alex Polfliet, onafhankelijk energie-expert. ‘Die subsidie was dus zeer welkom. Met de snel dalende zonnepaneelprijzen werd die echter bijzonder ruimhartig. De markt groeide in rap tempo. In 2009 stond de teller al op 300 megawattpiek. Die groenestroomcertificaten waren feitelijk geen subsidie vanuit de overheid, die werden uitbetaald door de beheerder van het distributienet, en dus opgebracht door alle aangeslotenen. Dat zorgde voor toenemende maatschappelijke onrust.’

Op de schop
De armen betaalden mee voor de mensen die zich zonnepanelen konden veroorloven; die kritiek klonk steeds luider. De Vlaamse overheid was daar gevoelig voor. In 2012 ging het systeem rigoureus op de schop. Het jaar daarna was één zo’n certificaat nog maar 58 euro waard. De pv-markt viel dood. Vele bedrijven in de sector gingen failliet, waardoor ook veel kennis en talent verloren ging. Het duurde jaren voordat het geloof terug was bij consumenten en bedrijven dat zonnepanelen toch een lucratieve investering waren, vertelt Polfliet.

Subsidiegevoelig
Polfliet: ‘Maar dat was niet het einde van de rollercoaster van de afgelopen 2 decennia. In 2015 werd voor installaties met een terugdraaiende teller, vergelijkbaar met de Nederlandse salderingsregeling, een prosumententarief ingevoerd; een heffing om het oneigenlijke voordeel van saldering te compenseren. Zonnepaneeleigenaren konden wel 15 jaar lang de stroom die ze aan het stroomnet leverden, aftrekken van hun afname. Het Grondwettelijk Hof verklaarde die regeling nietig. Voor de afschaffing op 21 maart 2021, zagen we een hausse in de vraag naar zonnepanelen. Daarna volgde wederom een forse neergang. Dat alles geeft aan hoe subsidiegevoelig onze markt is, in positieve en negatieve zin.’

Grote hoogte
Polfliet is positief over de huidige Vlaamse pv-markt en schetst de ontwikkelingen van de afgelopen jaren. De hoge energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne dreef de uitrol van zonnepanelen naar grote hoogte. In 2023 werd 1,2 gigawatt aan zonnepanelen geplaatst: ‘Daarmee werden alle records gebroken.’ Vorig jaar halveerde de markt min of meer. Polfliet noemt dat echter terug naar normaal. ‘De stroomtarieven zijn nog steeds 2 keer hoger dan in 2020, pv is inmiddels verplicht voor grootverbruikers. Zonnepanelen zijn en blijven dus aantrekkelijk.’

Lees het volledige artikel hieronder in de juni 2025-editie van Solar Magazine.