Het dilemma | Kabinetsval ramp voor energietransitie? ‘Tweede Kamer aan zet’

Hoe beoordeelt de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) de prestaties van het deze week gesneuvelde kabinet aangaande de energietransitie?
‘Er zijn een aantal besluiten genomen die deze absoluut geen goed doen, zoals het afschaffen van de verplichte aankoop van minimaal een hybride warmtepomp bij het vervangen van een cv-ketel vanaf 2026. Andere voorbeelden zijn het verminderen van het budget voor de SDE++ en het in één keer afschaffen van de salderingsregeling – wij hebben altijd gepleit voor een geleidelijke afbouw. Maar we moeten ook de andere kant benoemen.’

Er waren ook positieve zaken?
‘Kijk naar de recente klimaatplannen van minister Sophie Hermans waarmee de ministerraad recentelijk instemde. Die omvatten onder meer verlenging van de SDE++ naar 2026, een flink hoger budget voor de ISDE, het stimuleren van waterstofproductie en elektrisch rijden gemakkelijker maken. In dit pakket zat tevens de bijmengverplichting van groen gas voor energieleveranciers die vanaf 2027 geldt; een maatregel met impact, ik hoop dat die doorgaat.’

Een rechts kabinet betekent niet dat de energietransitie aan de kant geschoven wordt?
‘Om die waar te maken, worden honderden maatregelen genomen; kleine en grotere. Vele bereiken het nieuws niet eens. De huidige regering heeft hier echt geen stop op gezet, daar is ook helemaal geen breed politiek draagvlak voor. Dat geldt ook voor de PVV. Zo heb ik voor volgende week nog een afspraak in de agenda staan met Barry Madlener, tot afgelopen dinsdag nog minister van Infrastructuur en Waterstaat, om een feestelijk startschot te geven voor het programma Stopcontact op Land (SoL). Dit draait om het onderzoeken van de mogelijkheden voor het aanleggen van netaansluitingen ten behoeve van snelladen langs de snelwegen, cruciaal voor de transitie naar emissieloos vervoer.’

Gooit de val van het kabinet roet in het eten, in hoeverre is dit een ramp voor de Nederlandse energietransitie?
‘Dat hangt in sterke mate af van hoe het parlement zich gaat gedragen; de Tweede Kamer is aan zet. Er moet worden doorgepakt op die kleine en grotere maatregelen, nu nog veelal voorstellen. Het is zaak om er snel zoveel mogelijk doorheen te krijgen, ook nu we geen missionair kabinet meer hebben. We moeten door, en daar pleiten we dan ook voor in Den Haag. Maar wat betreft beleid met ingrijpende gevolgen, de echt drastische besluiten, zal vertraging worden opgelopen.’

Je hebt het over?
‘De grote systeemkeuzes die nodig zijn in het kader van de energietransitie, onder andere aangaande de industrie die in 2040 uitstootvrij moet zijn. Hoe gaan we dat realiseren zonder deze bedrijven te elimineren – dat ze hun biezen pakken en Nederland verlaten? Dat is een urgente en complexe opgave. Nog een voorbeeld betreft de effecten van elektrisch rijden op de belastinginkomsten van de overheid.’

Er komt steeds minder geld binnen uit accijns op diesel en benzine…
‘Daardoor gaat de staat heel veel inkomsten mislopen; vanaf 2030 miljarden euro’s per jaar. De kilometerheffing waar jarenlang discussie over is gevoerd, ging niet door. Nu zal iets anders worden verzonnen om de nationale schatkist op peil te houden. Het gesprek daarover was gaande, wij deden daar ook aan mee. Maar deze opgave komt vrees ik voor rekening van het volgende kabinet, en dat geldt tevens voor andere grote systeemkeuzes. Ik vind dat zeer spijtig. Daarmee verliezen we immers kostbare tijd; we hebben haast met onze energietransitie.’