Minister: kabinet zet alles op alles om ‘rampscenario’ stroomnet te voorkomen

Het VVD-Kamerlid had vragen gesteld aan de minister van Klimaat en Groene Groei naar aanleiding van berichten over mogelijke stroomstoringen door netcongestie.

Ernstige situatie
De minister erkent dat de situatie op het Nederlandse stroomnet ernstig is, met name in de provincie Utrecht. De netbeheerders hebben gewaarschuwd voor een scenario waarbij door overbelasting van het elektriciteitsnet mogelijk 200.000 huishoudens zonder stroom komen te zitten. ‘Het heeft absolute prioriteit om te voorkomen dat elektriciteitsinfrastructuur overbelast raakt met stroomuitval en storingen tot gevolg’, aldus de minister in haar antwoorden.

In de meest ernstige scenario’s kunnen ook essentiële diensten zoals mobiel bereik, rioolzuivering en voedselopslag worden getroffen. Dit gebeurt wanneer een onderstation noodgedwongen moet worden afgeschakeld vanwege overbelasting.

Concrete maatregelen
Het kabinet heeft eind april een maatregelenpakket aangekondigd om de uitbreiding van elektriciteitsinfrastructuur te versnellen. Netbeheerders zullen bij dreigende overbelasting eerst bepaalde partijen tegen betaling afschakelen – congestiemanagement – voordat essentiële voorzieningen worden geraakt.

Daarnaast is een versnellingsaanpak gepresenteerd om doorlooptijden van hoogspanningsprojecten met jaren te verkorten. ‘Het Rijk pakt voor meer hoogspanningsprojecten die cruciaal zijn voor het aanpakken van netcongestie de regie door het bevoegd gezag over te nemen’, legt Hermans uit.

De netbeheerders zijn ook verplicht om systeembeschermings- en herstelplannen te hebben, die jaarlijks worden geactualiseerd en getoetst aan Nederlandse en Europese richtlijnen.

Transformatorhuisjes
Bovendien zijn vorig jaar bijna 2.500 transformatorhuisjes geplaatst om het stroomnet te verzwaren, wat aanzienlijk meer is dan in voorgaande jaren. ‘De initiatieven die genomen zijn om dit werk op te schalen, hebben goed uitgepakt’, schrijft minister Hermans. Eind april hebben de regionale netbeheerders en de VNG afspraken gemaakt over de juridische borging van transformatorhuisjes.

Het verkrijgen van vergunningen, inspraakprocedures, materiaal en personeel blijven echter aandachtspunten voor verdere opschaling.

Regioaanpak
De problemen concentreren zich vooral in de regio Flevopolder-Gelderland-Utrecht (FGU), waar speciale maatregelen worden ingezet. Deze omvatten onder andere slim laden, netbewuste nieuwbouw, inzet van regelbare opwek en het tijdelijk zwaarder belasten van het stroomnet.

‘Dit najaar is er naar verwachting meer inzicht in de effecten van de maatregelen en de belasting van het net’, aldus de minister. De maatregelen zijn volgens haar mogelijk ook toepasbaar in andere gebieden met vergelijkbare problematiek, zoals Noord-Holland waar het stroomnet vanaf 2026 overbelast dreigt te raken.

Woningbouw
Bovendien wordt een wachtrij voor kleinverbruikaansluitingen voorbereid, voor het geval de overige maatregelen onvoldoende effectief blijken. Dit kan gevolgen hebben voor de ambitie om jaarlijks 100.000 woningen bij te bouwen.

‘In het ergste geval zal de nieuwbouw in de FGU-regio tijdelijk vertraging oplopen en zal een inhaalslag gemaakt moeten worden op het moment dat de netuitbreidingen gereed zijn’, waarschuwt de minister.

Het kabinet heeft de netbeheerders verzocht een plan van aanpak te maken voor ‘diepe netanalyses’ per provincie om beter inzicht te krijgen in de problemen en tijdig maatregelen te kunnen nemen. Er wordt gestreefd naar een volledig overzicht tot 2030 van periode, locatie en impact op de achterliggende laagspanningsnetten.