Het Dilemma | Komt het Nederlandse circulaire zonnepaneel straks uit China?

Jullie werken al even aan deze ontwikkeling…
‘Het idee ontstond toen wij Industriële Ecologie en Sustainable Energy Technology aan TU Delft studeerden. We vonden het een vreemd idee om aan de energietransitie te werken met zonnepanelen en tegelijkertijd een afvalberg van jewelste te creëren en waardevolle grondstoffen te verspillen. Dat leidde tot het oprichten van Biosphere Solar. Er werd al her en der gewerkt aan circulaire zonnepanelen natuurlijk, maar wij wilden het anders doen.’

Hoe dan?
‘Geld verdienen was niet het doel, impact maken wel. In dat kader kozen we ook voor een open source-benadering. Iedereen moet mee kunnen doen in het ontwikkelen van een nieuwe industriële standaard, met Biosphere als regisseur, en we delen de resultaten met de markt.’

Dat is goed verlopen?
‘We hechten nog steeds waarde aan deze benadering. Zo is het bedrijf in handen van een stichting die we zelf hebben opgericht om onze missiegedrevenheid te bewaken. Hoewel die globale hacker community nooit echt goed op gang is gekomen – dat is nog steeds een aandachtspunt – heeft dat ons wel een hoop goodwill opgeleverd, bijvoorbeeld van consortiumpartners met wie we nu samenwerken.’

Halverwege 2020 zaten jullie volop in de ontwerpfase zei je destijds in Solar Magazine, waar staan jullie nu?
‘We begonnen met 3 oprichters en een team van studentenvrijwilligers, inmiddels hebben we 7 mensen in dienst. We hebben inmiddels een aantal flinke stappen gezet, zijn in het kort van idee naar een concreet product gekomen dat klaar is voor massaproductie.’

Waarin onderscheidt jullie technologie zich?
‘In het productieproces van zonnepanelen is het lamineren een intensieve stap, zowel wat betreft kapitaal, tijd als energieverbruik. Bovendien is vergeling van de laminering een belangrijke oorzaak van degradatie gedurende de levensloop. Waar anderen die circulaire zonnepanelen ontwikkelen vaak werken met alternatieve laminering, laten wij het helemaal weg. Dat is grote winst, natuurlijk ook wat betreft het demonteren van pv-modules bij einde leven en de terugwinst en het hergebruik van materialen.’

Laminaatvrije zonnepanelen bestaan nog niet?
‘Er is in Frankrijk en Duitsland aan gewerkt. Dat is ook gelukt, maar die producten hebben hun weg naar de markt nooit gevonden. Wij ontwikkelen die technologie nu door. Daarnaast voegen we productpaspoorten toe, waardoor bijvoorbeeld informatie over de samenstelling, herkomst van grondstoffen, arbeidsomstandigheden en de CO2-footprint beschikbaar is.’

Hoever zijn jullie met dit alles?
‘We hebben de afgelopen jaren diverse mijlpalen behaald. Zo realiseerden we een eigen werkplaats met behulp van subsidie van de provincie Zuid-Holland. We hebben voor meerdere projecten zonnepanelen geleverd, bijvoorbeeld voor een dak aan het Scheveningse strand voor de gemeente Den Haag in het kader van programma Startup in Residence Intergov. We ontwikkelden samen met Soltech een circulair zonnepaneel dat gemaakt kan worden op de productielijn van deze Vlaamse pv-fabrikant, met behulp van financiering via CrossRoads. In een KIA-CE-project werken we momenteel met TU Delft en AMS Institute onder meer aan het toevoegen van vloeistof aan onze zonnepanelen met dezelfde lichtbrekingsindex als het glas. Daarmee kan het rendement worden verhoogd, eventueel ook door warmte af te voeren.’

Hoe zien die concrete producten van Biosphere Solar eruit?
‘Het zijn 2 zonnepanelen met half cut bifacial TOPCon-zonnecellen; een met 108 en de andere met 120 stuks. Daarnaast hebben we een module met 60 interdigitated back contact (ibc-)zonnecellen die in diverse kleuren kan worden uitgevoerd. We hebben inmiddels de stap gezet van 1 centimeter naar 1 millimeter ruimte tussen de glasplaten. Die waren 2 millimeter dun, maar dat is nu 3,2 millimeter zodat het zonnepaneel robuust genoeg is. De zonnecellen worden op hun plek gehouden door spacer dots van lijm, en in de toekomst kunnen deze afstandhouders van glas gemaakt worden.’

Jullie kunnen die ook leveren?
‘De officiële lancering van de Biosphere Versie 1 is 13 mei aanstaande. De productie besteden we uit. Wat betreft de TOPCon-modules hebben we een jaarlijkse productiecapaciteit van 2 gigawattpiek bij een fabrikant in China. De gekeurde zonnepanelen kunnen we op megawattschaal in Nederland maken. Als veelbelovend verdienmodel werken we met Kameleon Solar aan onze eerste licentieovereenkomst, waarbij zij onze laminaatvrije methode mogen gebruiken bij het maken van hun zonnepanelen.’

Dat zijn volwassen producten?
‘Ze zijn nog niet IEC 61215-gecertificeerd. Daar zijn we hard mee bezig, daarna zal Versie 2 uitkomen. Tegelijkertijd ontwikkelen we ons productpaspoort door, om een transparante en circulaire keten te kunnen waarborgen. Maar we hebben volop vertrouwen in het huidige product, genoeg om er 10 jaar productgarantie en 30 jaar outputgarantie op te geven. Marktonderzoek leert ons ook dat er voldoende interesse in de markt is bij eindgebruikers in ons zonnepaneel van nu, bijvoorbeeld onder overheden en energiecoöperaties die duurzaamheid centraal stellen. Voor distributeurs en ontwikkelaars van grote zonne-energiesystemen gelden andere overwegingen. Die zijn zeer risicomijdend, doen graag zaken met grote tier 1-bedrijven, bijvoorbeeld uit het oogpunt van bankability.’

Wat is er geworden van jullie ambitie om zelf te gaan produceren?
‘Wij willen een verschil maken in de wereld. Zelf zonnepanelen gaan produceren is prachtig, een mooie droom voor een techneut zoals ik. Wij hebben die mogelijkheid aan alle kanten onderzocht in vele gesprekken met investeerders en experts, maar die liepen al snel op niets uit of plannen werden op het laatste moment afgeblazen. Onze technologie moet echter zo snel mogelijk op grote schaal naar de markt om onze ambitie waar te maken.’