
Door het volle stroomnet wordt verduurzaming en nieuwbouw volgens RVB bedreigd. Het scenario waarin een nieuw opgeleverd rijkspand niet op het elektriciteitsnet kan worden aangesloten, wordt door het RVB als ‘heel reëel’ bestempeld.
Wat is netcongestie?
In de praktijk betekent dit dat gebouwen soms niet meer stroom kunnen afnemen dan in hun transportovereenkomst met de netbeheerder is vastgelegd – het zogeheten gecontracteerd vermogen. Als organisaties structureel te veel stroom afnemen, ontvangen ze eerst waarschuwingen. Na 3 waarschuwingen kan de netbeheerder zelfs de stroom afsluiten.
‘Om dit voor te zijn, zijn preventieve maatregelen een must’, vertelt Marjon Bosman, projectleider netcongestie bij het RVB. ‘De toolbox netcongestie biedt oplossingsrichtingen. Ook kun je daarin zien welke maatregelen je kunt nemen om de gevolgen van netcongestie te verminderen.’
Verduurzaming in gevaar
De problemen met netcongestie hebben directe gevolgen voor de verduurzamingsambities van overheidsgebouwen. Joline van Viegen, senior adviseur Huisvesting bij het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV), geeft een concreet voorbeeld: ‘De rechtbank in Leeuwarden wil grootschalig verduurzamen, maar van het gas af lukt nu niet. Want overstappen op bijvoorbeeld een warmtepomp betekent een zwaardere energieaansluiting en door netcongestie is dit onmogelijk.’
Een ander probleem doet zich voor bij het opladen van elektrische voertuigen. ‘Bij sommige panden worden laadpalen afgeschakeld omdat er beperkt capaciteit beschikbaar is en de palen niet slim kunnen laden,’ aldus Van Viegen. De verduurzaming moet daardoor worden uitgesteld of stapsgewijs plaatsvinden.
Batterijen
Het RVB wil het stroomnet zo min mogelijk belasten door zelfvoorzienender te worden. Dit gebeurt door zelf energie op te wekken, op te slaan en door slim te sturen op energiegebruik. De toolbox bevat oplossingen voor zowel afnamecongestie als teruglevercongestie, waarbij de specifieke situatie van een locatie bepaalt welke oplossingen het beste passen.
Bij JenV wordt al geëxperimenteerd met batterijen als elektriciteitsopslag. Deze worden geladen met stroom van zonnepanelen op het dak en ontladen op piekmomenten. ‘De batterijen zijn een uitkomst bij netcongestie, maar leiden tot extra kosten en de investeringen moeten uit de eigen begroting worden betaald van bijvoorbeeld gevangenissen en rechtbanken. Dit leidt tot financiële dilemma’s’, legt Van Viegen uit.
7 vastgoeddiensten
Een kernteam ‘Verkenning samenwerking bij netcongestie’ - een initiatief van de Raad voor Vastgoed Rijksoverheid - onderzoekt hoe 7 vastgoeddiensten kunnen samenwerken bij het aanpakken van netcongestie. Een van de oplossingsrichtingen is het delen van gecontracteerd vermogen tussen gebruikers die bij elkaar in de buurt zitten.
Voor JenV ligt hier een uitdaging vanwege het veiligheidsaspect. ‘We zijn terughoudend om informatie en data te delen, omdat veiligheid voor JenV heel belangrijk is. Maar bij deze verkenning kijken we vooral naar wat wél mogelijk is’, zegt Van Viegen.
De toolbox netcongestie helpt volgens betrokkenen bij het maken van plannen voor gebouwen en bij het creëren van bewustwording in een vroeg stadium. ‘Als je vooruit denkt, houd je ook rekening met de investeringen die nodig zijn om de winst eruit te halen’, besluit Van Viegen.
De Solar & Storage Magazine Marktgids 2026 is verschenen. De jaarlijks terugkerende marktgids biedt een totaaloverzicht van de energieopslag- en zonne-energiemarkt en is een bijlage van de december 2025-editie van Solar & Storage Magazine. De marktgids kent dit jaar 14 rubrieken en bovendien zijn in samenwerking met een groot aantal bedrijven en organisaties de belangrijkste ontwikkelingen qua projecten, markt en technieken in kaart gebracht.