Invoering Warmtewet op de lange baan? ‘Rampzalig voor onze warmtetransitie’

Was het uitstellen van de Warmtewet een verrassing voor jou?
‘Het zat eraan te komen, onder andere vanwege de val van het vorige kabinet en de lange formatie. Minister Hermans schreef in haar Kamerbrief over de randvoorwaarden voor de verdere uitrol van warmtenetten van oktober gelukkig wel dat de betaalbaarheid en investeerbaarheid geborgd moest worden, maar dat is lastig op dit moment.’

Wat is het exacte probleem?
‘Het idee is dat mensen keuzevrijheid hebben aangaande aansluiting op een warmtenet. Dat maakt dat 70 procent van de huurders moet meedoen en woningeigenaren één voor één moeten worden overgehaald. Om zo’n warmtenet te realiseren, moet je dus een woest aantrekkelijk aanbod doen voor voldoende deelname. Voor investeerders, private of publieke partijen, betekent dit dat er nauwelijks een reële businesscase is rond te breien. De overheid moet dus aan 2 kanten bijspringen.’

En in Den Haag?
‘Minister Hermans geeft aan dat ze daar nu geen geld voor heeft, in ieder geval tot de voorjaarsnota. De Tweede Kamer zal denk ik niet instemmen met de nieuwe Wet Collectieve Warmte voordat dit issue gefixt is. Dat is hoe de politiek werkt.

Hoe erg is dit uitstel?
‘Het is heel slecht nieuws voor onze energietransitie. Warmtenetten zijn een heel belangrijke schakel in de duurzame-warmtevoorziening van de toekomst, met name in dichtbewoonde gebieden. Het gaat allemaal om het uitrollen van de juiste technologie op de juiste plek. Dat blijkt ook uit een onderzoek van Berenschot in opdracht van de NVDE naar 110.000 woningen in Den Haag. Daaruit bleek dat de maatschappelijke kosten van warmtenetten daar 30 procent lager liggen dan het massaal uitrollen van warmtepompen, waarbij je ook nog eens 10 jaar langer last hebt van netcongestie.’

Wat als de nodige middelen niet vrijgemaakt worden in de voorjaarsnota en het invoeren van de Warmtewet wederom wordt uitgesteld?

‘Daarmee laat het Rijk dan gemeenten bungelen; de door hen geplande warmtenetten kunnen niet worden gerealiseerd. Ook de burger wordt in de steek gelaten. De gasprijs zal immers stijgen, ook omdat die vanaf 2027 onder de emissiehandel gaat vallen. Hun energiekosten gaan dus omhoog. Het realiseren van warmtenetten op een later moment wordt significant uitdagender. De kosten nemen vooralsnog toe en vele mensen willen niet afwachten en schaffen een warmtepomp aan, wat de collectieve oplossing lastiger maakt en lokale congestieproblematiek kan verergeren.’

Hoe kijk jij als strateeg Energietransitie bij de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie naar de huidige situatie?
‘De komst van de Wet Collectieve Warmte is tot afgrijzen van velen al meerdere malen uitgesteld. Even los van de marktordeningskwestie waar onze leden verschillend over denken: wordt die echt op de lange baan geschoven dan heeft dat rampzalige gevolgen. Zo adresseert de nieuwe wet zaken zoals kavelstructuur, eisen aan de verduurzaming van de warmtebronnen en tarifering. We hebben het dus over een grote, broodnodige moderniseringsslag in onze wetgeving en die is zeer urgent.’