Het Dilemma | Helpen nieuwe transportcontracten en -tarieven batterijen vooruit?

LC Energy realiseert batterijprojecten…
‘Wij zijn begonnen als ontwikkelaar van grote pv-systemen, met name grondgebonden zonneparken, die vervolgens in samenwerking met onze moedermaatschappij Low Carbon zijn gebouwd. Die markt is in ons land echter zeer lastig geworden. Sinds de afgelopen 2 jaar is onze focus verschoven naar grootschalige batterijen, met name standalone battery energy storage- sytems (bess-systemen) waarmee we ondersteunende congestie- en balanceringsdiensten leveren aan hoogspanningsnetbeheerders (tso’s). Ook dat zijn echter uitdagende projecten.’

TenneT sprak in Monitoring Leveringszekerheid 2022 over een behoefte aan 9 gigawatt flexibel batterijvermogen in 2030. Is dat haalbaar?
‘Dat doel is onveranderd. In de monitor 2024 werd gesproken over zo’n 4,9 gigawatt in 2030, mijns inziens echter meer in het kader van een call-to-action. Met de maatregelen van nu zou dat financieel haalbaar zijn volgens TenneT, maar er is meer nodig. In 2030 hebben we in Nederland zo’n 25 gigawatt opwekvermogen aan wind en 35 gigawattpiek aan zon. Daar moet voldoende flexibel vermogen tegenover staan om de leverzekerheid te kunnen blijven waarborgen. Dat vraagt om aanvullende actie.’

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) kondigde onlangs de definitieve komst van tijdsduur- en tijdsblokgebonden transportrechten en tijdsgebonden transporttarieven aan. Gaat dat de zaak helpen?
‘Transporttarieven worden in Nederland betaald door de afnemers van stroom, consumenten en bedrijven, niet door producenten. Exploitanten van batterijen vallen onder beide categorieën en betalen dus transporttarieven. Juist die zetten de businesscase van projecten onder zware druk en maken de investeringsrisico’s groot. Wij pleiten – onder meer met de BatterijCoalitie waar ook Lion Storage, GIGA Storage, NOVAR, Semper Power, Dispatch Grid Services en LC Energy deel van uitmaken – al lang voor het radicaal terugbrengen van die tarieven voor onze sector.’

Er werd al lang over gesproken, er waren berichten over een korting die opliep tot 65 procent…
‘Met de nieuwe codebesluiten voor alternatieve transportcontracten en -tarieven wordt daar nu feitelijk invulling aan gegeven. Dat juichen we toe; het is een stap in de goede richting. We voorzagen een marktverzadiging bij zo’n 1 à 2 gigawatt aan flexibel batterijvermogen indien er niet werd getornd aan die tarieven. Nu wordt dat cijfer opgerekt, wellicht naar zo’n 3 tot 4 gigawatt denken we. Dat is winst.’

Maar niet genoeg?
‘TenneT voorspelt in zijn tienjaarstariefprognose een gemiddelde jaarlijkse stijging van de transporttarieven met 4,7 procent voor extrahoogspanningsnetten en 4,3 procent voor hoogspanningsnetten. Dat betekent een stijging van respectievelijk zo’n 50 tot 60 procent in 2035. Die korting van 65 procent zet in dat perspectief niet genoeg zoden aan de dijk.’

Wat moet de volgende stap zijn?
‘Er worden de komende jaren veel windparken op zee gebouwd. De toekomstige netkosten stijgen met name daardoor gemiddeld 11 procent per jaar, zo staat in diezelfde prognose. Die kosten worden gesocialiseerd. Ze moeten door iedereen worden opgebracht, niet alleen door onze sector maar tevens door de industrie en consumenten bijvoorbeeld. TenneT berekende echter ook dat iedere miljard euro voor het Net op Zee die niet via transporttarieven betaald wordt een tariefverlaging van 1,2 procent betekent. Er liggen dus flinke kansen in alternatieve financiering, en dat is niet het enige.’

Waar pleiten jullie nog meer voor?
‘Generatoren – energieproducenten – betalen momenteel geen nettarieven. Wij denken dat hier ook een oplossingsrichting ligt. Verzwaring van het stroomnet is en blijft noodzaak. Dat gaat gepaard met enorme investeringen. Het is fair om de kosten voor netgebruik te herverdelen. Dit is essentieel voor concurrentiekracht van de Nederlandse industrie, het verlagen van kosten voor consumenten en per saldo kunnen daarmee ook meer batterijprojecten gerealiseerd worden.’

In het buitenland, België en Duitsland bijvoorbeeld, zijn batterijen uitgezonderd van transporttarieven.
‘Daar zie je de markt dan ook flink loskomen, terwijl we hier eigenlijk nog moeten beginnen. Er zijn wat grote batterijsystemen geplaatst op basis van specifieke businesscases, bijvoorbeeld bij gesloten distributienetwerken en middenspanningsnetten. De eerste batterij die direct op ons hoogspanningsnet is aangesloten heeft het levenslicht echter nog niet gezien. Het voorbeeld van omringende landen volgen aangaande langdurige uitzondering van transporttarieven biedt uitkomst, maar daar staat onze politiek op dit moment niet welwillend tegenover.’

Inmiddels hebben we het wel over een politiek dossier…
‘Het onderwerp nettarieven is niet bijzonder sexy. Met de discussies van de afgelopen tijd is er echter volop aandacht voor in de politiek. Het huidige kabinet zet ook behoorlijk in op bestaanszekerheid voor consumenten en zal een forse stijging van hun energiekosten dus willen voorkomen. Dat geeft hoop. De nieuwe transportcontracten en -tarieven voor batterijen worden vanaf volgend jaar ingevoerd. Nogmaals: wij zijn daar blij mee. Nu is het tijd om de volgende stappen te zetten, zodat we voldoende flexibel batterijvermogen kunnen realiseren in het kader van de Nederlandse energietransitie. Onze sector wil daar constructief in meedenken.’