Europese verkiezingen: wat zijn de Haagse plannen met batterijen en zonnepanelen?

De redactie van Solar Magazine zet de plannen van de Nederlandse politieke partijen op een rij.

BoerBurgerBeweging (BBB): minder inzetten op wind- en zonne-energie
De BBB pleit voor een Europese Wet op Energieonafhankelijkheid en -Veiligheid naar voorbeeld van de Amerikaanse Energy Independence and Security Act. De wet moet Europa minder afhankelijk maken van externe energiebronnen en tegelijkertijd de energievoorziening veiliger en stabieler maken.

De BBB wil dat kernenergie een centrale rol krijgt in het Europese klimaat- en energiebeleid om zo de energiezekerheid veilig te stellen. De partij hierover in het verkiezingsprogramma: ‘Het huidige Europese beleid zet vooral in op zonne- en windenergie, maar de zon schijnt niet altijd en ook windstilte komt voor. BBB juicht daarom toe dat de kerntechnologie onlangs is erkend als strategische technologie voor de klimaattransitie. Eerder werd de nucleaire industrie al erkend als groene investering onder de EU Taxonomie voor duurzaamheidsinvesteringen. De recente initiatieven rondom kleine, modulaire kerncentrales, zijn een verdere stap in de juiste richting van meer realistisch klimaatbeleid.’

BBB wil bovendien minder inzetten op wind- en zonne-energie, omdat het elektriciteitsnetwerk al overbelast is en verdere verzwaring kostbaar is en vele jaren duurt.

CDA: ambitieus en realistisch klimaatbeleid
Europa zet als het aan het CDA ligt in op ambitieus en realistisch klimaatbeleid. ‘Verduurzaming wordt het verdienmodel van de toekomst’, opent het verkiezingsprogramma het energiehoofdstuk. ‘In Europees verband wordt de groene economie doorontwikkeld via het stimuleren van innovatie en circulariteit en het beprijzen van vervuiling.’

De hernieuwbare-energiemix bestaat wat het CDA betreft uit kernenergie, windenergie – vooral op zee, zonne-energie, duurzame biomassa, aardwarmte, waterstof, aquathermie, getijdencentrale en andere schone brandstoffen.

Het CDA wil daarom de procedures voor duurzaamheidsubsidies vereenvoudigen die op Europees niveau aangevraagd moeten worden, zodat het voor meer bedrijven en instellingen interessant wordt om een aanvraag te doen.

ChristenUnie: grote kansen voor waterstofhubs
De meest duurzame energie is de energie die niet gebruikt wordt, zo redeneert de ChristenUnie. ‘Daarom wordt maximaal ingezet op besparing van energie, bijvoorbeeld door strenge Europese regels voor energie-efficiënte apparaten. Duurzame, decentrale energieopwekking kan ervoor zorgen dat de EU minder afhankelijk wordt van olie- en gasproducerende landen. Duurzame energie wordt daarom zoveel als mogelijk binnen de EU opgewekt, waarbij rekening wordt gehouden met de kansen en geografische kenmerken per lidstaat en de lokale bevolking kan profiteren van de opbrengst.’

De ChristenUnie ziet grote kansen voor groene waterstofhubs. ‘Omdat het ineens omschakelen naar groene waterstof niet mogelijk is, zijn voor de warmtetransitie in met name de industrie ook andere oplossingen nodig. De EU stimuleert daarom innovatie op het gebied van energieopslag en schone vormen van verbranding waarbij geen CO2 vrijkomt, zoals iron fuel technologies.’

D66: CO2-uitstoot in hoog tempo reduceren
D66 wil de CO2-uitstoot van de Europese Unie in hoog tempo reduceren. ‘De afgelopen jaren heeft de Europese Unie grote stappen gezet op klimaatbeleid', aldus de partij. ‘Er zijn ambitieuze regels voor hernieuwbare energie en energiebesparing. En er is een social climate fund gekomen dat bijdraagt aan een rechtvaardige transitie. De komende jaren moet de Europese Unie zorgen dat lidstaten deze regels ook daadwerkelijk nakomen. Tegelijkertijd moet het vizier ook op 2040 en 2050, om te zorgen dat Europa koploper blijft in de wereld en zo snel mogelijk klimaatpositief wordt. Dit betekent dat Europa in 2040 klimaatneutraal is, zodat we in 2050 klimaatpositief zijn.’

Verder moet Europa wat D66 betreft ook voor accu’s, zonnepanelen en windturbines de ontwerprichtlijnen uitbreiden met circulaire eisen op het gebied van onder meer herbruikbaarheid, repareerbaarheid, minimale levensduur, milieu-impact en uiteindelijk recyclebaarheid. ‘Voor een duurzaam en zelfvoorzienend Europa is het noodzakelijk om voldoende grondstoffen, productie- en recyclecapaciteit te hebben voor cruciale producten zoals windmolens, zonnepanelen, batterijen en voor waterstoftechnologieën. De focus ligt hier op het maximaal terugwinnen van kritieke grondstoffen uit producten. Hierdoor creëren we meer lokale banen en verminderen we onze afhankelijkheid van landen als China.’

FvD: Klimaatakkoord opzeggen
Stoppen met het klimaatakkoord. Dat is de wens van Forum voor Democratie (FvD). De FvD vindt dat de kosten in geen enkele verhouding staan tot de – volgens de partij nog altijd zeer speculatieve – baten. ‘Zelfs áls het waar zou zijn dat de mens een grote invloed zou hebben op het klimaat, dan nóg zijn deze extreme uitgaven veel te hoog. Zeker omdat talloze industriële reuzen ook nog eens gewoon doorgaan met fossiel – en het effect dat wij mogelijkerwijs bereiken met onze windmolens en zonnepanelen dus sowieso alweer teniet wordt gedaan. Wij willen dat Nederland zich terugtrekt uit het Klimaatakkoord; investeren in innovatie, zoals bijvoorbeeld onderzoek naar thorium; en ondertussen gewoon doorgaan met fossiel, net als de rest van de wereld.’

GroenLinks-PvdA: aanpak klimaatcrisis versnellen
GroenLinks-PvdA wil de aanpak van de klimaatcrisis versnellen. ‘Klimaatrechtvaardigheid staat daarbij voorop. Rijke landen die het meest hebben bijgedragen aan klimaatverandering moeten verantwoordelijkheid nemen. Daarom vinden wij dat de EU in 2040 klimaatneutraal moet zijn. Dit vereist solidariteit met mensen en EU-landen die een grotere achterstand en minder middelen hebben. Dit vraagt een snelle uitfasering van fossiele brandstoffen, energiebesparing en een versnelde uitrol van zonne- en windenergie. We helpen huishoudens verduurzamen. In 2035 kan al onze elektriciteit hernieuwbaar zijn. We versterken de grensoverschrijdende samenwerking om dit mogelijk te maken.’

De partij wil bovendien een Europees isolatie-offensief starten, waarbij ze lidstaten helpen de woningen te isoleren van mensen die dat zelf niet kunnen. ‘Dit houdt in dat we woningcorporaties financieel ondersteunen bij de isolatie van huurwoningen, het plaatsen van zonnepanelen en de aanleg van duurzame warmtenetten.’

Tot slot moeten er duurzaamheidseisen komen aan de import van groene stroom en groene waterstof. ‘De productie in derde landen moet ook ten goede komen aan de lokale energievoorziening en industrie. De bouw van wind- en zonneparken en electrolysers mag niet leiden tot landroof, biodiversiteitsverlies, waterschaarste of -vervuiling, uitbuiting, mensenrechtenschendingen, belastingontwijking of corruptie.’

JA21: terug naar realisme
De Europese Green Deal en de ‘net-zero’-doelen van de Europese Commissie zijn wat JA21 betreft contraproductief en dogmatisch. ‘De Europese Commissie wil meer schulden aangaan om subsidies en belastingvoordelen te verstrekken voor windturbines en zonnepanelen, terwijl inmiddels wel duidelijk is dat wind en zon nooit de oplossing kunnen zijn voor onze energiebehoeften’, aldus JA21.

NSC: minimale aandacht voor zonne-energie
Nieuw Sociaal Contract (NSC) schenkt in het verkiezingsprogramma slechts minimaal aandacht aan zonne-energie. ‘De afhankelijkheid van fossiele brandstoffen wordt afgebouwd, terwijl zon, wind, geothermie, groen gas, waterstof en kernenergie de toekomst hebben’, schrijft de partij.

De partij vindt het van belang dat de energietransitie zowel voor huishoudens als voor bedrijven uitvoerbaar en betaalbaar is. ‘Financiële steun kan nodig zijn als private investeringen een te lange terugverdientijd hebben of niet van de grond komen, zoals bij huurwoningen, publieke gebouwen, de energie-intensieve industrie en het midden- en kleinbedrijf. Regio’s in Nederland en oude stadswijken moeten daar ook gebruik van kunnen maken.’

PvdD: duurzame energie voor iedereen
‘We isoleren huizen met duurzame materialen’, schrijft de Partij voor de Dieren (PvdD) in het energiehoofdstuk van haar verkiezingsprogramma. ‘En huizen krijgen zonnepanelen. We herstellen woningen voor mensen met lage inkomens het eerst.’

De PvdD wil verder snel actie om de opwarming van de aarde onder de 1,5 graad Celsius te houden. Met duurzame energie: lokaal geregeld en bereikbaar voor iedereen. ‘Alle inwoners in de EU hebben recht op duurzame, hernieuwbare energie: energie uit natuurlijke bronnen zoals wind, waterkracht en de zon. De EU investeert in het ontwikkelen van voldoende stroomnetten. En in manieren om duurzame energie op te wekken. Overal in Europa komen slimme energiesystemen. Het doel voor 2035: alle elektriciteit écht duurzaam opwekken.’

Verder pleit de partij ervoor om thuisbatterijen – en andere vormen van kleinschalige energieopslag – volledig herbruikbaar te maken.

SGP: meer verschillende duurzame-energiebronnen gebruiken
De SGP pleit voor diversifiëring van duurzame-energiebronnen. ‘Het is aan de lidstaten zelf om te beslissen welke energiemix het best bij hen past, afhankelijk van de mogelijkheden die ieder land heeft. Wat de SGP betreft is hierbij verhoogde inzet op kernenergie van groot belang. Dat is veilig, duurzaam, CO2-neutraal en helpt bij het verminderen van de piekbelasting op het elektriciteitsnet. Kernenergie zorgt namelijk voor een stabiele energieaanvoer en helpt de pieken en dalen te ondervangen die onlosmakelijk verbonden zijn aan zonne- en windenergie.’

SP: stoppen met Energie-Unie
De SP rept in het verkiezingsprogramma met geen woord over zonne-energie en spreekt vooral over de energiecrisis. ‘Nederland is enorm hard getroffen door de energiecrisis. In heel Europa zijn er 41 miljoen mensen die moeite hebben de verwarming thuis aan te zetten. Ondertussen lijkt de EU niets van de energiecrisis te leren en willen ze de boel weer helemaal overlaten aan de markt. EU-landen zijn door Brussel gedwongen om de energieproductie aan de markt over te laten. Deze richtlijnen uit Brussel hebben tot gevolg gehad dat Nederlandse energiebedrijven zijn geprivatiseerd. Hierdoor zijn we de democratische invloed op hun beleid kwijtgeraakt, hebben we geen zeggenschap meer over de tarieven en vloeien de winsten naar buitenlandse investeerders. De energiecrisis laat ons zien dat landen de macht terug moeten pakken over onze energievoorziening. We stoppen dan ook met de Energie-Unie en geven lidstaten de kans om hier een publieke dienst van te maken.’

Volt: productie batterijen en zonnepanelen uitbreiden
Volt wil veranderingen in de energievoorzieningsmix bevorderen en alternatieve en CO₂-vrije energiebronnen afdwingen om zo over te schakelen op een duurzaam Europees systeem en om zo het energiesysteem volledig CO₂-vrij te maken in 2035. ‘Bevorder een gediversifieerd aanbod van hernieuwbare-energiebronnen. Bevorder verder onderzoek naar geothermische energie om een mix van intermitterende en elkaar aanvullende duurzame-energiebronnen mogelijk te maken, naast onderzoek naar de omzetting van thermische energie uit oceanen, getijden- en golfslagenergie, restwarmte uit de industrie, biomassa en nieuwe ontwerpen voor zonne- en windenergie.’

De partij wil verder inzetten op opslagoplossingen om flexibiliteit op korte termijn – binnen een dag – tot en met op de lange termijn – seizoensgebonden – te benutten. ‘Bevorder slimme planning en exploitatie van infrastructuur om de aansluiting tussen opwekkings- en verbruikscentra te verbeteren en zo de flexibiliteit van een groot, onderling verbonden systeem te benutten.’

PVV: van klimaathysterie naar klimaatrealisme
Het klimaat- en energiebeleid moet op de schop wat de PVV betreft: van klimaathysterie naar klimaatrealisme. ‘De afgelopen jaren is er een ware tsunami aan regels over ons uitgestort. De Europese Green Deal, Fit-for-55, Natura 2000, CO2- doelen, CO2-heffingen, verplichte duurzame energie, het houdt maar niet op. De Brusselse dictaten vliegen ons om de oren: we moeten van de fossiele brandstoffen af, uit de auto, minder vliegen en onze huizen verduurzamen. Zij hebben makkelijk praten, die grootverdieners in Brussel. Wij willen beleid op basis van gezond verstand. Geen klimaatactivisme, maar -realisme. Geen verlamming, maar vooruitgang. Zodat onze boeren kunnen boeren. Zodat onze vissers kunnen vissen. Onze mensen normaal kunnen leven. En of je vlees eet, het vliegtuig pakt of een brandstofauto rijdt, dat bepalen we zelf wel. Niet Brussel.’

VVD: klimaatdoelen blijven overeind
De Europese Unie (EU) moet als het aan de VVD ligt vol inzetten op kernenergie. ‘In Europa zal op het gebied van ontwikkeling en realisatie van kernenergiecentrales een breedgedragen samenwerking tot stand worden gebracht’, schrijft de partij in het verkiezingsprogramma. ‘Daarom moeten de regels rondom de taxonomie worden aangepast om investeringen in kernenergie verder te stimuleren, in plaats van het slechts als overgangsbron aan te merken.’

Uitgangspunt voor de VVD blijft daarbij de doelstelling van duurzame-energieproductie, 55 procent CO2-reductie in 2030 ten opzichte van 1990 en 100 procent klimaatneutraliteit in 2050. ‘Hernieuwbare-energiebronnen concentreren zich op verschillende plekken binnen de Europese Unie’, schrijft de partij. ‘Zo zijn er landen met de mogelijkheid tot offshorewindparken, hebben andere kernenergie en zijn er weer andere waar grootschalige zonneparken beschikbaar zijn.’

De partij pleit in het klimaatbeleid tot slot voor een gecoördineerde aanpak van energieopslag.