‘Meer druk op EU-lidstaten bij implementatie green deal en opzetten European Solar Bank nodig’

Hoe kijkt SolarPower Europe terug op de afgelopen 5 jaar?
‘Die zittingsperiode van het Europese parlement was historisch. Er werden fundamentele, strategische keuzes gemaakt ten aanzien van de energietransitie. Die werden tevens vastgelegd in een enorme hoeveelheid nieuwe regelgeving. Wij kunnen daar als zonne-energiesector alleen maar heel blij mee zijn.’

Je hebt het over de Green Deal.
‘Toen die werd gesloten, was het doel 27 procent hernieuwbare energie in 2030. Nu is dat 45 procent. Aan het einde van dit decennium moet 60 tot 65 procent van onze elektriciteit groen zijn. Daarnaast worden zonnepanelen op daken van gebouwen verplicht, bij nieuwbouw en renovatie. Dat is onlangs bekrachtigd door de lidstaten en ligt nu vast in de wet. Een derde voorbeeld zijn nieuwe Europese regels ten aanzien van de elektriciteitsmarkten waardoor beter kan worden ingespeeld op de volatiliteit van zon en wind, en dus meer flex worden gerealiseerd.’

Het huis van de Europese energietransitie staat?
‘De komende periode staat niet in het teken van het maken van nieuwe grote wetten ten aanzien van de energietransitie. Dat werk is gedaan, mogelijk gemaakt door de uitslag van de vorige verkiezingen. De lidstaten zullen al die nieuwe regels, afhankelijk van de richtlijn, binnen 12 tot 18 maanden effectief moeten implementeren. Daarin ligt de volgende uitdaging, en die is niet klein.’

Wet is wet toch?
‘De trackrecord van vele lidstaten ten aanzien van de uitvoering van Europees klimaat- en energiebeleid is niet al te best. Heel grote consequenties heeft dat nu niet. Europa is technocratisch, van grote politieke druk is geen sprake. Niet compliant zijn leidt tot gesprekken, maar daar blijft het bij.’

Hoe breng je daar verandering in?
‘Europa heeft een begroting van zo’n 1 miljard euro. Die wordt weggezet in investeringsfondsen, zoals bijvoorbeeld het moderniseringsfonds dat gericht is op het verbeteren van de infrastructuur van de landen met lage inkomens. Wij vragen de EU die conditioneel te maken.’

De energietransitiewetten niet naleven betekent ook geen geld ontvangen uit deze fondsen?
‘Exact. We hebben gezien dat dat werkt, bijvoorbeeld ten aanzien van rechtstatelijke kwesties in Hongarije en Polen en het uitkeren van geld uit de Europese recovery-fondsen. Eenzelfde soort stok achter de deur, de mogelijkheid van dit soort sancties, kan en moet om de Europese energietransitie te borgen. Het is de volgende noodzakelijke stap. Wij zijn niet naïef. Het zal moeilijk worden. Maar we moeten af van dat vrijblijvende en naar meer politieke druk aangaande implementatie.’

Hoe groot is de kans van slagen, ook gezien het huidige politieke klimaat?
‘Of het lukt is uiteindelijk een zaak van koehandel tussen de verschillende landen, en de toekomstige politieke samenstelling natuurlijk. Zoals het er nu uitziet, zal de centrumrechtse christendemocratische Europese Volkspartij wederom de grootste worden in het Europees Parlement, en zullen de Sociaal Democraten de tweede blijven. Wie derde wordt heeft echter ook macht, een belangrijke stem in wat er in Europa gebeurt. Vorige keer streden de liberalen en groenen om die plek. Het is denkbaar dat die nu wordt ingenomen door extreemrechtse populisten, wat uiteraard zorgelijk is. Maar het belangrijkste is politieke stabiliteit en die lijkt vooralsnog niet in gevaar.’

En een Europese pv-industrie, ligt die binnen bereik of inmiddels een vervlogen droom?
‘In april werd een belangrijke stap gezet. 23 Europese energieministers en ongeveer 100 vertegenwoordigers van de zonne-energiesector ondertekenden het European Solar Charter. Hiermee committeerden ze zich op hoog niveau aan het steunen van de Europese pv-industrie.’

Ook dit was een vrijblijvende exercitie. Harde afspraken werden niet gemaakt. Ondertussen gaan er zonnepaneelfabrikanten failliet en lokt Amerika met zijn gunstige fiscale voordelen. Goed gaat het niet.
‘Toch moet je dit Charter niet onderschatten als politiek signaal. Het onderstreept dat het opbouwen van een Europese pv-industrie geen lost cause is. Maar er moet natuurlijk veel meer gebeuren. De Europese Investeringsbank verstrekt gunstige leningen voor de bouw van windturbines. Er is een Hydrogen-bank opgezet met 3 miljard euro aan kapitaal die de uitrol van elektrolysers en daarmee de productie van groene waterstof financiert. Blijven soortelijke maatregelen ten aanzien van onze pv-industrie uit, dan gaan we daar grote spijt van krijgen.’

Wat moet er gebeuren?
‘We strijden tegen perceptie; het idee dat we de strijd al verloren hebben – dat het nooit gaat lukken, hoeveel geld we er ook tegenaan gooien. Dat is echter gewoonweg niet waar. SolarPower Europe berekende dat we met een investering van 8 miljard euro 10 tot 15 gigawattpiek aan Europese productiecapaciteit kunnen opbouwen de komende 10 jaar. Wij willen dat er een Europese Solar Bank wordt opgezet die dat mogelijk gaat maken. Ook dat is een heel belangrijke opdracht voor het nieuwe parlement.’