Waarschuwing IEA: meer batterijen nodig om uitrolsnelheid zonnepanelen te behouden

Dat stelt het internationaal energieagentschap IEA in zijn eerste uitgebreid onderzoek naar het wereldwijde ecosysteem voor batterijen, dat geresulteerd heeft in het rapport ‘Batteries and Secure Energy Transitions’.

Kosten 90 procent gedaald
De onderzoekers constateren dat de kosten van batterijen in minder dan 15 jaar met meer dan 90 procent zijn gedaald. De prijzen van lithium-ionbatterijen daalden van 1.400 Amerikaanse dollar per kilowattuur in 2010 naar minder dan 140 Amerikaanse dollar per kilowattuur in 2023.

Het marktaandeel van lithium-ijzerfosfaataccu’s is inmiddels gestegen tot 40 procent van de verkopen bij elektrische voertuigen en 80 procent van de nieuwe energieopslagsystemen. De IEA-onderzoekers constateren dat energiedichtheid van het grootste belang is voor batterijen van elektrische voertuigen en dat die minder belangrijk is voor energieopslagtoepassingen. Dit leidt in de energiesector tot een aanzienlijke verschuiving naar lithium-ijzerfosfaatbatterijen.

Elektrische voertuigen
Naast de energiesector is de transportsector een van de grootste afnemers van batterijen. In de transportsector hebben de dalende batterijprijzen ervoor gezorgd dat de verkoop van elektrische voertuigen is gestegen van 3 miljoen stuks in 2020 tot bijna 14 miljoen stuks vorig jaar. Het gebruik van batterijen voor elektrische voertuigen steeg daarbij afgelopen kalenderjaar met 40 procent.

Eind 2023 waren er bijna 45 miljoen elektrische voertuigen op de weg – waaronder auto's, bussen en vrachtwagens – en was er wereldwijd meer dan 85 gigawatt aan batterijopslag in gebruik in de energiesector.

762 tot 1.204 gigawatt
China is momenteel ’s werelds grootste markt voor batterijen en is goed voor meer dan de helft van alle batterijen die vandaag de dag in de energiesector worden gebruikt. De Europese Unie (EU) is de volgende grootste markt, gevolgd door de Verenigde Staten, met ook kleinere markten in het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Korea en Japan.

Afhankelijk van welk scenario werkelijkheid wordt, verwacht het IEA dat in 2030 wereldwijd 762 tot 1.204 gigawatt aan batterijen voor energieopslag gebruikt wordt. De waarde van de batterijmarkt voor energieopslag bedraagt daar 33 tot 49 miljard Amerikaanse dollar.

Concurrerend
‘De elektriciteits- en transportsector zijn 2 belangrijke pijlers om de uitstoot snel genoeg terug te dringen om de tijdens VN-Klimaattop COP28 overeengekomen doelstellingen te halen en de mogelijkheid open te houden om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad Celsius’, aldus Fatih Birol, uitvoerend directeur van het IEA. ‘Batterijen zullen op beide gebieden de basis leggen en een onschatbare rol spelen bij het opschalen van hernieuwbare-energiebronnen en het elektrificeren van transport, terwijl ze tegelijkertijd veilige en duurzame energie leveren voor bedrijven en huishoudens. De combinatie van zonnepanelen en batterijen is vandaag de dag concurrerend met nieuwe kolencentrales in India. En alleen al in de komende jaren zal het goedkoper zijn dan nieuwe steenkool in China en gasgestookte energie in de Verenigde Staten. Batterijen veranderen het spel voor onze ogen.’

90 procent marktaandeel
In het IEA-rapport wordt een scenario geschetst waarbij batterijen tegen 2030 goed zijn voor het leeuwendeel van de wereldwijde energieopslagcapaciteit. Om de wereldwijde capaciteit voor hernieuwbare energie tegen 2030 te verdrievoudigen, is namelijk 1.500 gigawatt aan energieopslagcapaciteit nodig, waarvan 1.200 gigawatt afkomstig van batterijen.

De onderzoekers stellen dat als er niet genoeg batterijen worden ingezet, de overgang naar schone energie in de energiesector dan ook dreigt te stagneren. Om batterijen wereldwijd op te schalen, moeten volgens het rapport de kosten verder omlaag zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit en de technologie. Het agentschap pleit daarbij voor een grotere diversiteit in de toeleveringsketens – waaronder voor de winning en verwerking van de cruciale mineralen die in batterijen worden gebruikt – en voor de productie van de batterijen zelf.

Productie verdrievoudigd
China is momenteel namelijk goed voor meer dan de helft van de wereldwijde grondstoffenverwerking voor lithium en kobalt en heeft bijna 85 procent van de wereldwijde productiecapaciteit voor batterijcellen in handen. Europa, de Verenigde Staten en Zuid-Korea zijn momenteel elk goed voor 10 procent of minder van de toeleveringsketen voor individuele batterijmetalen en batterijcellen.

De wereldwijde productie van batterijen is de afgelopen 3 jaar meer dan verdrievoudigd. Hoewel China momenteel de meeste batterijen produceert, laat het IEA-rapport zien dat 40 procent van de aangekondigde plannen voor nieuwe batterijfabrieken in de Verenigde Staten en de Europese Unie (EU) plaatsvindt.

Uitrol zonnepanelen
De onderzoekers van het IEA waarschuwen dat als het niet lukt om de productie en uitrol van batterijen op te schalen, het risico bestaat dat de overgang naar duurzame energie in de energiesector wordt vertraagd. In een scenario met weinig batterijen wordt met name de uitrol van zonnepanelen vertraagd, waardoor bijna 500 gigawattpiek van de hoeveelheid zonnepanelen die nodig is om de hernieuwbare-energieproductie tegen 2030 te verdrievoudigen in gevaar komt. Als andere duurzame-energiebronnen niet in staat zijn om de verloren zonne-energie te vervangen, zal de emissiereductie in de energiesector stagneren, waardoor de doelstelling om de gemiddelde temperatuurstijging wereldwijd te beperken tot 1,5 graad Celsius buiten bereikt komt.

Het scenario met weinig batterijen zou namelijk leiden tot een langdurig gebruik van kolen en aardgas in de elektriciteitssector en tot hogere rekeningen voor de invoer van de fossiele brandstoffen die nog worden gebruikt. Het IEA stelt dat de kosten voor de importerende landen tussen 2030 en 2050 gemiddeld 12,5 miljard Amerikaanse dollar per jaar hoger zouden uitvallen, waarbij Europa en Zuid-Korea het meest blootgesteld zijn aan dit risico voor de import van aardgas en India voor de import van steenkool.