Alliander: bijna 1 miljoen klanten met zonnepanelen, nog 10 jaar file op het stroomnet

In zijn jaarverslag stelt Alliander jaar na jaar meer windmolens en zonneparken aan te sluiten op het elektriciteitsnet. In het eerste kwartaal heeft netbeheerder Liander vermoedelijk de 1 miljoenste klant met zonnepanelen verwelkomd.

Situatie nijpend
De snelheid van de energietransitie heeft volgens Liander ook een keerzijde, omdat afgelopen jaar duidelijk is geworden hoe nijpend de situatie op het elektriciteitsnet is. Voor het vijfde achtereenvolgende jaar investeerde Alliander met ruim 1,4 miljard euro weer meer dan het jaar daarvoor in de verbouwing van de energienetten. Het ging daarbij om ruim 1.300 nieuwe transformatorhuisjes en elektriciteitsstations, zo’n 1.000 elektriciteitsaansluitingen voor grootverbruikers en meer dan 2.500 kilometer elektriciteitskabel.

Het tempo waarmee Alliander de grootschalige aanleg en verzwaring van elektriciteitsnetten verder kan opvoeren, loopt echter tegen grenzen aan. Door de drukte op het elektriciteitsnet betekent dit onder andere dat er volgens het netwerkbedrijf nog zeker 10 jaar files op het net zijn. Een tekort aan technisch personeel, langlopende procedures, onvoldoende beschikbare ruimte in de openbare omgeving en een gebrek aan systeemkeuzes, belemmeren een verdere opschaling. Ondernemers en consumenten blijven de komende jaren de gevolgen van de volle netten ervaren. Om waar mogelijk verder te versnellen, zijn scherpere keuzes nodig.

23.000 transformatorhuisjes
De forse groei van het aantal warmtepompen, zonnepanelen, elektrische boilers, elektrificatie van bedrijfsprocessen en de installatie van laadpunten voor elektrische auto’s én vrachtwagens zette afgelopen jaar volgens Alliander door en zal ook de komende jaren verder stijgen. Een groot deel van de industrie moet daarnaast nog verduurzamen, de woningbouwambities zijn enorm en ook de verduurzaming van bestaande woningen gaat veel van het elektriciteitsnet vragen.

‘Deze ontwikkelingen blijven nog vele jaren sneller gaan dan dat de netten kunnen worden uitgebreid’, aldus algemeen directeur Maarten Otto. ‘Want het elektriciteitsnet in Nederland zit bijna overal vol. De impact hiervan is groot. Bedrijven, scholen en nieuwbouwwoningen worden niet meer op het gewenste moment aangesloten. En consumenten moeten langer wachten op een aansluiting voor bijvoorbeeld een warmtepomp of laadpaal. Dit gaat ons aan het hart. Wij bouwen zo snel als we kunnen om het energienet uit te breiden. We werken aan een forse opschaling, instroom van meer technici en innovatie van onze processen. Daarmee kunnen we de komende 10 jaar 23.000 transformatorhuisjes plaatsen, gaat tienduizenden kilometer kabel de grond in en worden honderden elektriciteitsstations aangepast of nieuw gebouwd. Tot 2050 gaat 1 op de 3 straten open om het energienet van de toekomst te realiseren. Daarnaast belasten we het bestaande net daar waar mogelijk maximaal en zetten we in op flexibiliteit zoals spitsmijden om zoveel mogelijk van onze klanten te kunnen helpen. Toch is het ook belangrijk om te onderstrepen dat de negatieve gevolgen van het volle stroomnet nog vele jaren aanhouden.’

Compacte aansluitmodule
Om de komende 10 jaar verder te versnellen, moeten er volgens Otto scherpere keuzes gemaakt worden. De verbouwing van het energiesysteem vraagt om keuzes die soms de oplossing zijn voor een hele straat, wijk of regio boven een oplossing voor een individuele klant.

‘Waar we kunnen, verbeteren we onze aanpak om sneller te werken. Bijvoorbeeld door innovaties in te zetten zoals de compacte aansluitmodule. En door modulair te bouwen en ons werk verder te digitaliseren. Tegelijkertijd hebben we iedereen nodig om te versnellen. We vragen onze klanten om slim om te gaan met de beschikbare energie en ontwikkelen samen met hen nieuwe producten waarmee we alles uit het bestaande net kunnen halen. We vragen provincies en gemeenten snellere en duidelijke keuzes te maken waar elektriciteitsstations gebouwd kunnen worden, transformatorhuisjes een plaats krijgen en bijvoorbeeld warmtenetten worden aangelegd. En we doen een oproep aan het nieuwe kabinet om te kijken naar de inzet van technici uit het buitenland, zodat we op korte termijn meer mensen vinden om het werk uit te voeren.

Minder terugleveren
Tot slot meldt Alliander in zijn jaarverslag dat het steeds normaler wordt dat bedrijven en huishoudens op momenten dat het druk is op het elektriciteitsnet, minder stroom verbruiken of terugleveren.

‘Afgelopen jaar werden al stappen gezet om dit voor bedrijven aantrekkelijk te maken met contracten waarbij tegen gunstigere tarieven, drukke momenten worden ontzien’, aldus Alliander. ‘Een volgende stap is om flexibel gebruik van het net ook voor consumenten financieel aantrekkelijk te maken, door warmtepompen, laadpalen, thuisbatterijen en zonnepanelen automatisch aan te passen aan de beschikbare capaciteit van het net. Zo worden huishoudens gestimuleerd op drukke momenten het net te ontlasten. Dit zorgt ervoor dat meerdere huishoudens in de wijk kunnen verduurzamen met – hybride – warmtepompen en elektrisch vervoer zonder dat er gewacht hoeft te worden op verzwaring van het elektriciteitsnet.’