SDE++ 2024: 11,5 miljard euro subsidie, extra geld zonnepanelen op zwakke daken en natuurinclusieve zonneparken

De inmiddels demissionaire minister Jetten meldde vorig jaar mei nog dat er in 2024 via de Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) 8 miljard euro beschikbaar zou zijn. Dat er extra geld beschikbaar komt, heeft te maken met de hoge energieprijzen. De SDE++ subsidieert namelijk enkel de onrendabele top – het verschil tussen marktinkomsten en kosten – wat dat de verwachte uitgaven relatief laag zijn. Dit maakt het volgens Jetten mogelijk om binnen het huidige kasbudget het openstellingsbudget verder op te hogen.

Zwakke daken
Het PBL heeft Jetten geadviseerd over een aantal nieuwe categorieën. De demissionair minister is van plan om de categorieën zon-pv met kleine dakaanpassing en natuurinclusieve zon-pv op veld nieuw toe te voegen aan de SDE++ 2024.

Voor zwakke daken heeft het PBL 3 categorieën doorgerekend: het versterken van de dakconstructie, met onderscheid tussen een kleine benodigde dakaanpassing en een grote benodigde dakaanpassing, en het gebruiken van lichtgewicht zonnepanelen. Op basis van het advies is Jetten voornemens in de SDE++ de categorie zon-pv met kleine dakaanpassing open te stellen. ‘Met deze categorie kan op de meest kosteneffectieve wijze het grootste potentieel van zwakke daken worden benut, met een potentiële elektriciteitsproductie van ten minste 25 terawattuur per jaar’, aldus Jetten. ‘Het gaat hier met name om de daken van agrarische bijgebouwen. Boeren, die een belangrijke rol kunnen vervullen in de energietransitie, krijgen zo meer mogelijkheden om hieraan bij te dragen.’

Lichtgewicht zonnepanelen
De categorie zon-pv met grote dakaanpassingen stelt de demissionair minister niet open, omdat het PBL het potentieel op slechts 2 terawattuur schat en het volgens Jetten uitvoeringstechnisch zeer ingewikkeld en mogelijk fraudegevoelig zou zijn. ‘De categorie voor lichtgewicht zonnepanelen stel ik ook niet open. Deze categorie zou het potentieel op alle zwakke daken kunnen ontsluiten, maar de meerkosten zijn zeer hoog: een tienvoud van de kosten van de categorie voor kleine dakaanpassingen. Het beperkte extra ontsloten potentieel van 2 terawattuur weegt op dit moment niet op tegen deze uitgaven.’

Jetten benadrukt dat het doel van de SDE++ is om op een kosteneffectieve manier CO₂ te reduceren. ‘De hoge kosten van het opnemen van een categorie voor lichtgewicht zonnepanelen, ook al kan het een stimulans zijn voor innovatie en de zon-pv-productie binnen Nederland en Europa, is vanuit dit doel niet te verantwoorden. Wel wil ik mogelijk maken dat projecten voor lichtgewicht pv-panelen in kunnen dienen in de categorie met kleine dakaanpassing, zodat zij een klein deel van hun meerkosten vergoed kunnen krijgen.’

Natuurinclusieve zonneparken
Binnen de SDE++ 2024 zal voor het eerst extra subsidie toegekend worden aan natuurinclusieve zonneparken. Jetten had gemeenten die natuurinclusieve eisen voor zonneparken in de lokale vergunningen en beleidskaders hebben opgenomen namelijk toegezegd voor zon-op-land een opslag op te nemen in de SDE++ om de kosten van deze maatregelen te dekken.

De demissionair minister meldt echter nog niet te kunnen vaststellen of het merendeel van de gemeenten deze teksten of vergelijkbare eisen heeft opgenomen. Daarom kan hij nog geen opslag voor de kosten van natuurinclusieve maatregelen in het basisbedrag voor zon-op-land opnemen. Gezien het belang van natuurinclusiviteit in de energietransitie wil hij de gemeenten die vooruitstrevend hebben gehandeld en al wel dergelijke eisen hebben opgenomen, tegemoetkomen. ‘Daarom ben ik voornemens om, naast de bestaande categorieën zon-op-land, categorieën open te stellen voor natuurinclusief zon-op-land. Hiervoor komen projecten in aanmerking die aantoonbaar verplicht zijn natuurinclusieve maatregelen te nemen, omdat daarvoor in de vergunning of beleidskaders eisen zijn opgenomen. Opname van deze categorie is nog onder voorbehoud van een uitvoeringstechnische en juridische uitwerking.’

Jetten benadrukt dat alleen in de SDE++ 2024 voor zon-op-land nog categorieën zullen bestaan zonder natuurinclusieve maatregelen. Dit om projecten die al een vergunning hebben, door te kunnen laten gaan. In gemeenten die na 2024 nog geen natuurinclusieve eisen hebben opgenomen in hun beleidskaders, kunnen met de SDE++ dus geen zonneparken op land worden gerealiseerd.

Hogere hekjes
De vorig jaar door Jetten geïntroduceerde hekjes voor de domeinen Lagetemperatuurwarmte, Hogetemperatuurwarmte en Moleculen zullen ook in 2024 van kracht zijn. De demissionair minister meldt op basis van een evaluatie dat de hekjes een beperkt negatief effect hebben op de kosteneffectiviteit van de subsidieregeling. ‘De hekjes zorgen er daarnaast voor dat in de domeinen zonder hekje – hernieuwbare elektriciteit en ccs/ccu – vooral projecten voor zon-pv en ccu buiten de boot vallen’, aldus Jetten.

Voor de SDE++-ronde van 2024 worden voor de 3 domeinen hogere hekjes van 1 miljard euro vastgesteld. Binnen – en buiten – de hekjes blijft het concurrerende principe gelden waarbij kosteneffectieve projecten eerder aan bod komen.

Jetten hierover: ‘Door meer budget voor technieken in deze domeinen te reserveren, wordt op een meer gebalanceerde manier gestuurd op de ontwikkeling van de verschillende energieketens uit het Nationaal Plan Energiesysteem, die alle van belang zijn voor de energietransitie. Na de openstellingsronde van 2024 zullen de uitkomsten opnieuw worden geëvalueerd, waarbij het effect van de hekjes wordt beoordeeld op basis van zowel de afgegeven beschikkingen voor 2023 als de aanvragen voor 2024. Deze evaluatie, die in het najaar van 2024 zal worden uitgevoerd, zal daarmee een nauwkeuriger beeld geven van het effect van de hekjes dan de nu uitgevoerde evaluatie.’

5 fasen
De openstellingsronde heeft 5 fasen, waarin de maximale subsidie oploopt. Projecten met een lagere subsidie per ton vermeden CO₂ kunnen zo eerder indienen en dus eerder aan bod komen.