Het Dilemma | Zonnepaneel geen vies woord meer in 2024?

Hoe kijk jij terug op het zonnepaneeljaar 2023?
‘Het was uitzonderlijk. Diverse groothandels meldden een gigantische terugval in de vraag in de consumentenmarkt, tot wel 95 procent. De aankondiging van Vandebron om geld te gaan rekenen voor teruglevering van zonnestroom speelde daar een belangrijke rol in. Die zorgde voor grote onrust in de markt.’

Dat deed het bedrijf niet zonder reden.
‘Het begon natuurlijk met de discussie rondom de afbouw van de salderingsregeling. Niemand weet wat daarmee gaat gebeuren. Het wetsvoorstel is naar de Eerste Kamer gezonden, die heeft het gegijzeld. Dat zorgt voor onzekerheid, en niet alleen bij consumenten maar ook bij energiebedrijven – onder andere Essent, de moeder van Vandebron. Saldering zorgt voor steeds meer kosten in het energiesysteem, iemand moet die betalen.’

Essent nam eenzelfde soort maatregel…
‘En de Autoriteit Consument & Markt (ACM) zei dat het allemaal mocht. Hoewel de toeslag van Vandebron slechts neerkomt op het inleveren van een paar procent van je opbrengst uit zonnepanelen, raakten de kippen van de leg. Er ontstond een zeer negatief sentiment. “Energiebedrijven verdienen al bakken met geld, en naaien mensen met zonnepanelen nu nog eens extra”, zo was de algemene gedachte. Niemand maakte nog de rationele rekensom. En die leert dat zonnepanelen nog steeds een zeer goede investering zijn.’

Is het niet beter om de pleister in 1 keer van de wond af te rukken, saldering gewoon af te schaffen net zoals Vlaanderen eerder deed?
‘Een geleidelijke afbouw is prima. De markt heeft dan tijd om te werken aan oplossingen en consumenten hebben dan tijd om te wennen aan het idee dat ze er wat langer over doen om hun zonnepanelen terug te verdienen en hun zonnestroom meer zelf moeten gaan consumeren. En als we de regeling in 1 keer afschaffen en er gaan massaal thuisbatterijen worden gekocht, in combinatie met dynamische contracten, dan wordt het netcapaciteitsprobleem in Nederland significant verergerd omdat iedereen dan tegelijk gaat laden en ontladen.’

Hoe tijdelijk is die enorme terugval in de vraag naar zonnepanelen?
‘Tijdelijk. Je ziet de vraag nu alweer toenemen, zo vertellen diverse installateurs mij – met name die met ervaring, de juiste kennis en communicatievaardigheden. Offertes worden weer ondertekend. Zoals de hausse in 2022 wordt het niet meer, maar we gaan terug naar normaal. Zonnepanelen zijn goedkoper dan ooit. Dat helpt, en het geeft ook aan dat verkopers de hand in eigen boezem moeten steken.’

Wat bedoel je daarmee?
‘Ik snap hoe de markt van vraag en aanbod werkt. Maar de prijzen die even geleden voor zonnepanelen werden gevraagd, waren enorm. Nu betaal je de helft ten opzichte van een jaar geleden, ze zijn ontzettend goedkoop. Leg dat maar eens uit aan je klanten. Ook dat zorgt voor weinig vertrouwen in de consumentenmarkt.’

Ondertussen is er nog steeds een impasse wat betreft saldering.
‘Ik heb het niet voor niets over een gijzeling door de Eerste Kamer. Daar moet zo snel mogelijk verandering in komen. Het is een noodzakelijke stap in onze transitie naar een groen, flexibel energiesysteem. Als het rijk het niet doet, dan grijpt de markt zelf wel in. Daar hebben Vandebron en ACM de weg voor vrijgemaakt, en je kan je afvragen of dat de wijze is waarop we de energietransitie willen voortzetten.’

Zonnepark is inmiddels tevens een behoorlijk vies woord.
‘Ook daar verzet ik me tegen. Iedereen wil groene energie en daar zo weinig mogelijk voor betalen. Dat kan niet zonder zon op land. Ruimte is schaars in Nederland, maar er is slecht een klein percentage grond nodig voor zonnepanelen. Ik snap dat mensen die niet in hun achtertuin willen, maar het kan erger. Ik woon in de stedendriehoek, erg landelijk. De politiek wil die volbouwen met woningen. In het weiland tegenover mijn huis was een zonnepark gepland, de buurt wilde in verzet komen. Toen ik vroeg of ze liever een nieuwe woonwijk wilden of een goed landschappelijk ingebed zonnepark was de keuze echter snel gemaakt.’