Nieuw onderzoek: grote kansen productie zonnecellen en zonnepanelen in Nederland

Adviesbureau Roland Berger stelt in een nieuw onderzoeksrapport dat is opgesteld in samenwerking met Invest-NL dat er in Nederland grote kansen zijn voor de productie van zonnecellen en zonnepanelen.

Daarbij maken de onderzoekers wel de kanttekening dat het om pv-producten met hoge toegevoegde waarde moet gaan. In het geval van zonnecellen om een nieuwe generatie technologie zoals heterojunctie-, perovskiet- en tandemzonnecellen. Verder wordt gesproken over hoogwaardige productieapparatuur zoals roll-to-roll-technologie én geïntegreerde pv-producten zoals lichtgewicht en dakgeïntegreerde zonnepanelen. De kennis voor al deze producten is volgens Roland Berger bij kennisinstellingen aanwezig en kan nu gevaloriseerd worden naar een eigen industrie.

Dringende behoefte
De afhankelijkheid van China bij de producten van zonnepanelen en halffabricaten heeft volgens Roland Berger en Invest-NL geleid tot een dringende behoefte om strategisch en duurzaam te handelen, met inachtneming van zaken als mensenrechten en CO2-uitstoot. Te midden van deze uitdagingen bieden nieuwe technologieën en toepassingen ook innovatieve kansen voor Europa en Nederland.

In het rapport ‘Duurzame zonne-energie’ wordt ook stilgestaan bij de toekenning van honderden miljoenen euro's van het Nationaal Groeifonds voor SolarNL voor de grootschalige productie van circulaire zonnecellen en zonnepanelen in Nederland. Deze ontwikkelingen zijn volgens de onderzoekers van groot belang voor de Nederlandse pv-industrie, trekken private investeringen aan en bieden perspectief voor een meer duurzame toekomst.

Nadruk
In het rapport stellen Roland Berger en Invest-NL dat het duidelijk is dat een eenvoudig prijsconcurrerend model geen voor de hand liggende optie is voor Europa, vanwege de lage productiekosten in China en de door overheidssteun gedreven kostenverlaging van 38 procent in de Verenigde Staten.

Daarom zal de nadruk in Europa moeten liggen op het vervaardigen van hoogwaardige, hoog-efficiënte en koolstofarme zonneceltoepassingen. Europese producenten moeten zich richten op het leveren van duurzame en efficiënte oplossingen, waardoor nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden ontstaan. Nederland speelt hierin volgens het onderzoek een cruciale rol, omdat het beschikt over veel kennis van hoogwaardige productieprocessen die kunnen worden ingezet om de pv-industrie verder te ontwikkelen. Door te blijven investeren in innovatie en duurzaamheid, kunnen Europese producenten hun positie versterken.

Belangrijkste conclusies Roland Berger en Invest-NL

Het rapport ‘Duurzame zonne-energie’ dat door Invest-NL is opgesteld in samenwerking met adviesbureau Roland Berger, belicht de urgentie en kansen voor een Europese pv-maakindustrie. Hoewel er een prijsverschil bestaat tussen de productiekosten in China en Europa, spreekt het rapport van ‘bijzonder goede kansen’ voor Europese en Nederlandse producenten.

De belangrijkste conclusies zijn:

De zonnepaneelindustrie biedt enorm economisch potentieel, met een marktomvang van 30-50 miljard euro in 2030 in de Europese Unie met een verwachte groei van 12 tot 18 procent per jaar tot 2050.
Europa is sterk afhankelijk en niet in staat de eigen energietransitie te voorzien van pv. Een enkel land domineert nu de wereldwijde pv-industrie – 75 procent van de zonnepanelen en 85-97 procent van de halffabricaten (ingots, wafers en zonnecellen) komt uit China.
De productiecapaciteit van zonne-energie moet in Europa de komende 6,5 jaar vervijfvoudigen tot 50 gigawattpiek in 2023 vanwege de Net Zero Industry Act (NZIA). De tot nu toe aangekondigde uitbreidingen tot en met 2025 zijn echter beperkt tot 15 1a 25 gigawattpiek. Het programma van SolarNL ambieert om tot en met 2033 19 gigawattpiek op te zetten.
De limiet aan de efficiëntie van de huidige dominante zonneceltechnologie lijkt nu wel bereikt, er is veel ruimte voor verdere innovatie met hoogwaardige productieapparatuur, andere materialen en technologie zoals heterojunctie-, perovskiet- en tandemzonnecellen en innovatieve pv-modules en geïntegreerde zonnecelgebaseerde producten zoals lichtgewicht modules en dakgeïntegreerde zonnecellen.
Door invloed van schaalvoordelen en overheidssubsidies zijn prijzen bij Europese fabrikanten 13 tot 28 procent hoger in vergelijking met hun Chinese tegenhangers. In de Verenigde Staten zijn echter, door onder andere de Inflation Reduction Act en diverse regionale steunpakketten, de productiekosten aanzienlijk afgenomen. Er is een daling van 38 procent gerealiseerd van 31 naar 19,2 eurocent per wattpiek, wat de concurrentiepositie van Amerikaanse producenten aanzienlijk versterkt.
Hoewel de kostprijs het belangrijkste koopcriterium blijft voor klanten, is een groeiende bereidheid om een premium te betalen van 10 à 30 procent voor voordelen zoals dwangarbeid-vrije productie, langetermijnleveringszekerheid, veiligheid en duurzamere productie.
Er is nog beperkt aandacht voor andere criteria dan prijs om pv-producten te onderscheiden en aan te sluiten bij de – veranderende – koopcriteria van klanten. Meetbare onderbouwing van onderscheidende voordelen en traceerbaarheid hiervan helpt de businesscase van Europese producenten.