Slechts 12 procent Nederlanders maakt zich zorgen over uitrol van zonnepanelen

Voor het onderzoeksrapport ‘Burgers over klimaatbeleid: een onderzoek naar zorgen en oplossingen’ heeft TNO een reeks online-interviews gehouden met burgers en heeft I&O Research bij 1.238 Nederlanders een onlinevragenlijst uitgezet.

Weinig vertrouwen
65 procent van de ondervraagde Nederlanders maakt zich zorgen om klimaatverandering. Bijna 40 procent zegt daarbij weinig tot geen vertrouwen te hebben dat de rijksoverheid voldoende doet om de klimaatdoelen te halen. Bovendien zegt bijna de helft van de respondenten niet tot weinig vertrouwen te hebben dat de rijksoverheid hun belangen meeweegt.

Respondenten geven aan dat zij zich het meeste zorgen maken over het verkleinen van de veestapel, de overstap naar aardgasvrije woningen, het stimuleren van de hybride warmtepomp en het afvangen en opslaan van CO2. Alleen bij deze maatregelen maken meer respondenten zich (grote) zorgen dan dat er respondenten zijn die zich geen of weinig zorgen maken. Respondenten zijn het meest bezorgd om het verkleinen van de veestapel, met een gemiddelde score van een 3,4.

Grootste zorg
Bij het plaatsen van zonneparken leven verschillende zorgen. Een van de zorgen is of er door het plaatsen van zonneparken wel voldoende ruimte overblijft om woningen te bouwen en voor landbouw. Ook is een zorg wat zonneparken doen met de grondkwaliteit waar de zonnepanelen op liggen.

De grootste zorg bij de uitrol van zonnepanelen is dat het elektriciteitsnet de stroom van zonnepanelen niet aankan. Daarna volgen dat het oneerlijk is dat de salderingsregeling wordt afgeschaft, en dat grondstoffen voor zonnepanelen zorgen voor problemen in ontwikkelingslanden voor mensen en het lokale milieu.

Oplossingen
Naast de gerangschikte zorgen noemen 309 respondenten – oftewel 25 procent – nog andere zorgen die niet in het rijtje voorkwamen. Deze zorgen lopen uiteen van aantasting van het landschap, de natuur en biodiversiteit tot de recyclebaarheid van zonnepanelen, brandgevaar, het uiterlijk van zonnepanelen en het tempo waarin zonnepanelen geïnstalleerd worden.

Op de vraag hoe de overheid hun grootste zorgen kan wegnemen, heeft 1 op de 3 respondenten één of meer oplossingen genoemd. De meestgenoemde oplossing is stoppen met zonneparken op land (5 procent), gevolgd door zoveel mogelijk zonnepanelen op daken leggen (4 procent), investeren in het stroomnet (4 procent) en de salderingsregeling in stand houden (3 procent).

Reactie minister
Het TNO-onderzoek is uitgevoerd in opdracht van minister Jetten voor Klimaat en Energie. Hij stelt dat het kabinet de conclusies uit het TNO-rapport en de zorgen die leven onder de Nederlandse bevolking begrijpt. ‘Het kabinet voelt de noodzaak om deze zorgen zoveel mogelijk weg te nemen’, aldus Jetten. ‘Tegelijkertijd kan het kabinet niet aan alle individuele zorgen en behoeften iets doen. De resultaten van het onderzoek laten voor mij zien waar extra aandacht voor moet zijn in het klimaatbeleid.’

Publiekscampagne op komst
De uitkomsten van het TNO-onderzoek zullen volgens de minister een plek krijgen bij de uitwerking van aanvullend klimaatbeleid. Het kabinet werkt namelijk aan een visie op de betrokkenheid van inwoners bij de klimaat- en energietransitie. Hierin wordt gekeken hoe inwoners beter betrokken kunnen worden bij besluitvorming over klimaat- en energiebeleid. Een mogelijk onderdeel van die visie zijn burgerfora. ‘Momenteel verkent het kabinet de mogelijkheid van een nationaal burgerforum over het klimaatbeleid samen met de Tweede Kamer’, aldus Jetten. ‘De uitkomsten van het TNO-onderzoek worden bij de uitwerking van deze trajecten betrokken. Tot slot willen we in 2023 een nieuwe, brede publiekscampagne starten over klimaat: waarom is klimaatbeleid nodig en hoe gaan we de invloed daarvan merken in ons dagelijks leven?’

De nieuwe campagne is een vervolg op de eerdere klimaatcampagne ‘Iedereen doet wat’. ‘Deze campagne hielp mensen bij het maken van duurzame keuzes in en rond het huis’, duidt de minister. ‘Momenteel wordt er een nieuwe campagne ontwikkeld die zich richt op de lange termijn en het bredere verhaal van de klimaat- en energietransitie. Het ontwikkelde klimaat- en energienarratief “Nederland gaat voor groen” vormt de basis bij de ontwikkeling van deze nieuwe campagne. De campagne zal laten zien waarom de klimaattransitie nodig is, hoe die vorm krijgt en hoe een duurzame toekomst eruit kan zien. De campagne moet zo duidelijk maken dat het een opgave betreft die van ons allemaal is en die invloed heeft op alles wat we doen. De campagne zal in de eerste helft van 2023 van start gaan. Op deze manier willen we onder andere gehoor geven aan de behoefte aan meer informatie die naar voren komt uit het TNO-onderzoek.’