Rechter veroordeelt Frans W. tot 32 maanden cel voor oplichting met zonneparken

New Source Energy kwam enkele jaren geleden in opspraak toen het van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) een zogenaamde last onder dwangsom opgelegd kreeg, omdat niet voldaan werd aan informatieverzoeken. De FIOD besloot enkele maanden later de 51-jarige eigenaar Frans W. uit Barchem aan te houden.

Witwassen
De AFM had eerder al, in 2016, aangifte gedaan bij het Functioneel Parket van Amsterdam vanwege vermoedelijke verduistering van door obligatiehouders ingelegde gelden. De aangifte van de AFM en het hieruit voortvloeiende strafrechtelijk onderzoek ‘Icarus’ hebben geleid tot de verdenking dat Frans W. zich schuldig zou hebben gemaakt aan verduistering dan wel oplichting. Ook tegen de echtgenote van Frans W. is gaandeweg een verdenking van witwassen ontstaan.

Frans W. en zijn echtgenote kochten in 2013 voor 465.000 euro een woonhuis dat voor minimaal 400.000 euro werd verbouwd.

Zonneparken
De nu afgeronde rechtszaak draaide om de verduistering van 612.750 euro, de oplichting van een groot aantal personen – obligatiehouders van New Sources Energy en aanverwante vennootschappen – voor meerdere miljoenen euro’s en het witwassen van een bedrag van 703.667,93 euro.

Veel van de opgelichte personen hebben een obligatieovereenkomst met een van de vennootschappen van Frans W. gesloten en vervolgens geld gestort op een bankrekening van een van deze vennootschappen. Die inleg zou worden geïnvesteerd in groene projecten, waaronder zonnepanelen op het dak van een verzorgingstehuis en zonneparken in Duitsland. De door de obligatiehouders ingelegde gelden zijn echter grotendeels aan andere zaken besteed dan aan deze projecten.

Hypotheek ING
De officier van justitie is van mening dat Frans W. zich schuldig heeft gemaakt aan oplichting. Uit het dossier blijkt volgens de officier dat de verdachte de lening is aangegaan om een hypotheek bij ING Bank af te lossen en zo zijn woonhuis ‘veilig te stellen’ en dus niet voor de aankoop van een zonnepark.

De verdediging heeft aangevoerd dat op grond van het dossier niet kan worden bewezen dat de verdachte opzet heeft gehad obligatiehouders op te lichten. Uit het dossier blijkt volgens de advocaat van Frans W. wel dat de verdachte goede bedoelingen heeft gehad. Hij heeft via zijn vennootschappen geïnvesteerd in zonnepanelen op daken van zorginstellingen en in nanocoating, hij heeft een app ontwikkeld en verschillende pogingen ondernomen om zonneparken te verkrijgen.

Nanocoating
De rechtbank vindt echter dat Frans W. van meet af aan het oogmerk had de gelden te besteden aan privéaangelegenheden. Direct nadat gelden van obligatiehouders op de rekening van de holding werden ontvangen, zijn namelijk telkens door middel van spoedoverboekingen betalingen gedaan en leningen terugbetaald aan schuldeisers van de verdachte of aan de verdachte gelieerde (rechts)personen.

De door de verdediging uitgelichte handelingen en betalingen – de aankoop en plaatsing van zonnepanelen op het dak van zorginstellingen, de pogingen om in Duitsland zonneparken te kopen, de uitgaven die zijn gedaan in het kader van nanocoating en het ontwikkelen van een app  – waaruit zou moeten blijken dat verdachte wel degelijk van plan was om de aan hem door de obligatiehouders toevertrouwde gelden aan te wenden voor investeringen in zonneparken, overtuigen de rechtbank niet. De rechtbank ziet het als schijnhandelingen, bedoeld om een tastbaar project voorhanden te hebben om toekomstige obligatiehouders mee aan te trekken en bestaande obligatiehouders mee gerust te stellen. Dit laatste strookt volgens de rechter met verklaringen die ook door de (ex-)echtgenote van de verdachte zijn afgelegd.

Schijn ophouden
De verdachte heeft volgens de rechtbank van tevoren moeten hebben geweten dat hij de aankoop van de zonneparken financieel niet kon bolwerken. De vennootschappen beschikten niet over eigen vermogen van enige substantie, ze waren immers nagenoeg volledig gefinancierd met leningen van obligatiehouders. Alleen dat gegeven maakt volgens de rechter al dat het volstrekt duidelijk was dat verdachte niet aan de voorwaarden kon voldoen voor het verkrijgen van een bancaire financiering en dat hij dus ook niet aan enige aankoopverplichting kon voldoen. Dit heeft hem er echter kennelijk niet van weerhouden om meerdere keren koopovereenkomsten te tekenen, financieringsaanvragen bij banken in te dienen en aanbetalingen te doen.

De rechtbank concludeert dat de verdachte voor 3 zonneparken aanbetalingen heeft gedaan, dan wel aankoopkosten voldaan zonder dat 1 koop feitelijk doorgang heeft gevonden. Hij heeft daarna nog voor 4 zonneparken een intentieovereenkomst getekend. De kennelijk volstrekt onhaalbare pogingen van verdachte om zonneparken te kopen, passen wat de rechtbank betreft in het beeld dat verdachte de schijn wilde ophouden dat hij serieus bezig was met het doen van groene investeringen. Dit kan mede worden afgeleid uit het feit dat hij in de informatie voor (potentiële) obligatiehouders schermt met de koopovereenkomst en stelt dat de vennootschappen al eigenaar zijn van zonneparken, terwijl er in werkelijkheid slechts sprake is van een aankoopverplichting die de vennootschap niet zal kunnen nakomen.

Gebrek aan inkomen
Dit alles draagt volgens de rechter bij aan het bewijs dat verdachte voorafgaand aan het verkrijgen van die lening al van plan was dat geld aan te wenden voor privézaken, namelijk de aflossing van zijn hypotheek om zo de woning te kunnen behouden voor zijn gezin.

Op de dag dat de lening van 497.573,95 euro op de rekening van de vennootschap werd bijgeschreven is het bedrag door de verdachte overgeboekt naar zijn Luxemburgse vennootschap. Vervolgens is er drie weken later een onzakelijke lening verstrekt aan (ex-) echtgenote waarmee zij de hypotheek van verdachte bij ING kon aflossen en de (juridische) eigendom van de woning verkreeg. Anders dan door de verdachte zelf is verklaard, blijkt uit de verklaring van de (ex-)echtgenote dat daarvóór de opzegging van de hypotheek van verdachte door ING al in de lucht hing. Dit vanwege een artikel dat in het Financieele Dagblad was gepubliceerd en waarin vermoedens van gesjoemel met geld van obligatiehouders door verdachte en zijn vennootschap werden geuit. Ook was daarvoor al duidelijk dat (ex-)echtgenote nergens anders een hypotheek zou kunnen krijgen gelet op haar reeds bestaande hoge lasten en een gebrek aan toereikend inkomen.

Spaargeld in rook op
De rechtbank concludeert dat de verdachte zich gedurende 5 jaar schuldig heeft gemaakt aan grootschalige oplichting. Verdachte heeft potentiële obligatiehouders voorgehouden dat hij met zijn vennootschappen zou investeren in zonneparken, terwijl hij van plan was hun inleg vooral te gebruiken voor zichzelf. Verdachte heeft hiermee vele miljoenen euro’s verworven. Hij heeft misbruik gemaakt van mensen die wilden bijdragen aan een betere wereld en hem volledig vertrouwden. Deze obligatiehouders zijn met lege handen achtergebleven zonder dat van hun idealen iets terecht is gekomen en zij hebben hun erfenis, pensioenvoorziening of spaargeld in rook zien opgaan.

De verdachte heeft gehandeld uit eigen gewin en lijkt niet in te zien welk leed hij veroorzaakt heeft bij anderen. Het is volgens de rechter stuitend hoe verdachte zelfs nu nog zijn luchtkasteel over de toekomst gebruikt om voor zichzelf te legitimeren dat hij met geld van anderen aan de haal is gegaan. Hij lijkt vooral bezig te zijn met het leed dat hij zichzelf en zijn naasten heeft bezorgd en zijn wens om de gedupeerden terug te betalen kan, zonder enige actie op dat vlak, nauwelijks serieus worden genomen. Verdachte heeft zich verder schuldig gemaakt aan gewoontewitwassen. Verdachte heeft daarmee volgens de rechter ernstige strafbare feiten gepleegd en dat is niet de eerste keer. In 2001 is verdachte door het Hof Amsterdam veroordeeld tot een gevangenisstraf van 22 maanden waarvan 7 maanden voorwaardelijk voor oplichting, valsheid in geschrifte en verduistering, en is hem de verplichting tot vergoeding van schade van benadeelde partijen van in totaal circa 450.000 euro opgelegd. Kennelijk heeft de verdachte volgens de rechter van die eerdere straf niets geleerd.

36 maanden
De rechtbank vindt gezien de ernst, de omvang en de duur van de feiten een gevangenisstraf van 36 maanden passend. In verband met de overschrijding van de redelijke termijn van de behandeling van de rechtszaak trekt de rechtbank 4 maanden van die gevangenisstraf af. Het heeft volgens de rechter namelijk te lang geduurd voordat er uitspraak wordt gedaan in deze zaak en dat is niet aan verdachte te wijten. In beginsel moet een strafzaak binnen 2 jaar tot een afronding komen. De redelijke termijn in de zaak van verdachte is gestart op 9 mei 2017, toen hij werd aangehouden door de FIOD. Vanaf dat moment kon de verdachte ervan uitgaan dat hij zou worden vervolgd. De zaak had dus in beginsel op 9 mei 2019 afgerond moeten zijn met een eindvonnis van de rechtbank. De rechtbank doet pas op 15 augustus 2022 uitspraak. De redelijke termijn is dus met ruim drie jaar overschreden. Voor deze overschrijding past de rechtbank een strafkorting toe van 10 procent, naar boven afgerond tot 4 maanden. De rechtbank legt verdachte een gevangenisstraf op van 32 maanden.

Cel en terugbetalen
Het eindvonnis van de rechtbank is dat Frans W. 32 maanden celstraf krijgt. Daarnaast mag de verdachte van de rechtbank 7 jaar lang niet in de financiële dienstverlening werken. Bovendien verklaart de rechter de woning van de verdachte verbeurd en raakt hij deze daarmee kwijt. Dit omdat de verdachte het huis met bijbehorende berging in ieder geval gedeeltelijk heeft ge(her)financierd en verbouwd met gelden die afkomstig zijn van de door verdachte gepleegde oplichting.

De rechtbank veroordeelt de verdachte tot slot in het betalen van 24 van de 28 benadeelde partijen die een vordering hadden ingediend, omdat 4 van de benadeelde partijen niet ontvankelijk zijn verklaard. De 24 partijen waarvan de vordering is gehonoreerd, legden gezamenlijk netto ruim 2,9 miljoen euro in. Zo’n 2,8 miljoen euro moet de verdachte terugbetalen, te vermeerderen met de wettelijke rente daarover vanaf 4 januari 2017 tot aan de dag van betaling. Als de bedragen niet betaald worden, kan ‘gijzeling’ toegepast worden, waardoor de verdachte gedurende een maximaal aantal dagen de cel in zal moeten. De toepassing van die gijzeling heft de betalingsverplichting echter niet op.