Fluvius over netcongestie Vlaanderen: ‘Nederlandse toestanden bij ons niet aan de orde’

De Nederlandse netcongestiekaart kleurt rood. Moet Vlaanderen zich voorbereiden op dezelfde problemen? Björn Verdoodt van netbeheerder Fluvius voorziet op dit moment weinig problemen. Dat wil echter niet zeggen dat investeren niet nodig is om ze te vermijden.

Flinke flexibiliteit
‘Ons distributienet kent 2 niveaus’, vertelt Verdoodt. ‘Wat betreft het middenspanningsnet staan we er heel goed voor, zo bleek uit een diepgaande analyse voor de aanstaande 10 jaar. Zelfs bij een veel grotere belasting hoeven we nog maar 13 procent van dat net aan te passen. We hebben het dan over zo’n 6.000 kilometer aan kabels. Dat heeft te maken met een historische meevaller. Ons middenspanningsnet is in onderling verbonden lussen aangelegd; als de ene uitvalt, dan kan de ander het overnemen. Dat brengt een flinke flexibiliteit met zich mee. Als we naar het laagspanningsnet kijken, is het uitgangspunt minder florissant.’

Elektrificatiegolf
In Vlaanderen mag de overgang naar een hernieuwbare-energiesysteem dan minder snel gaan dan in Nederland, van stilstand is geen sprake. Zo geeft Verdoodt aan dat er een elektrificatiegolf voor de deur staat. In 2030 zullen in Vlaanderen naar verwachting 1,5 miljoen elektrische auto’s op de weg rijden, mede omdat die verplicht worden in de zakelijke leasemarkt. Nederland heeft het pad naar gasloos eerder ingezet, maar ook in Vlaanderen gaan er binnen afzienbare tijd grote aantallen warmtepompen bij komen. Verdoodt geeft aan dat de impact op het laagspanningsnet groot zal zijn.

30.000 kilometer
Verdoodt: ‘Onze simulaties leren dat we overal in de problemen komen als we niets doen. 20 procent van de lokale netten is bijvoorbeeld in voltage niet berekend op het voldoende snel laden van elektrische auto’s; het moet van 230 naar 400 volt. De situatie verschilt van gemeente tot gemeente, maar in totaal moet 40 procent van het laagspanningsnet worden aangepakt om voldoende capaciteit te bieden voor de energietransitie. We hebben het dan over zo’n 30.000 kilometer kabels die we moeten vervangen, bijleggen, aansluitingen upgraden, nieuwe transformatoren plaatsen… Dat is uiteraard een enorme en kostbare operatie.’

Achter de feiten
Fluvius maakte begin juni bekend dat het 4 miljard euro extra wil investeren in de Vlaamse distributienetten voor elektriciteit om ruimte te bieden voor elektrificatie bij particulieren en bedrijven. Dat bedrag komt bovenop de eerder geplande 7 miljard aan reguliere investeringen. De publieke consultatie van het investeringsplan 2023-2032 vindt op dit moment plaats. Maar hoe zit het dan met de actuele situatie? In Nederland kregen de netbeheerders, als gevolg van te hoog oplopende spanningen op het net, 3.200 klachten binnen over uitvallende residentiële zonne-energiesystemen. Slimmemeterdata doen vermoeden dat dat jaarlijks bij 1 op 20 residentiële zonne-energiesystemen voorkomt, oftewel zo’n 75.000 huishoudens, en de problematiek groeit. Bij Fluvius kwamen in 2021 2.564 soortgelijke klachten binnen, wat doet vermoeden dat het daar niet anders is dan bij de noorderburen. Lopen de Vlaamse netbeheerders niet ook achter de feiten aan?

Gemiste inkomsten
‘De uitrol van de digitale meter is hier nog maar net op gang gekomen’, aldus Verdoodt. ‘Over werkelijke aantallen kunnen we niets zeggen. Over de oorzaak echter wel. Het fenomeen doet zich het vaakst voor in landelijk gebied, waar de afstand tussen aansluitingen en distributiecabines langer is dan gemiddeld. We zijn gelukkig in staat om vrij direct op klachten te reageren en de meeste problemen op te lossen. Onze energieminister heeft bovendien aangegeven dat ze een financiële vergoeding overweegt voor dit soort gevallen. Dan worden gemiste inkomsten deels gecompenseerd (red. minister Zuhal Demir zal naar verwachting de exacte regeling en bijbehorende bedragen in juli bekendmaken). En vergeet niet dat die 4 miljard euro deels wordt ingezet om deze problemen uit te bannen. Wij horen ook van de situatie in Nederland ten aanzien van het aansluiten van bedrijven en nieuwe grote zonne-energiesystemen, laatst nog in Noord-Brabant en Limburg. Dat willen we vermijden in Vlaanderen. Dat kan ook als de Vlaamse energieregulator VREG onze plannen dit najaar goedkeurt en we aan de slag kunnen. Wij hopen er dus vroeg genoeg bij te zijn om Nederlandse toestanden te voorkomen en onze netcapaciteit in goede banen te leiden.’