ACM over investeringsplannen netbeheerders: problemen vol stroomnet gaan verder toenemen

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) trekt haar conclusie na het bestuderen van de investeringsplannen van de netbeheerders. Sinds 2020 toetst de autoriteit de investeringsplannen die netbeheerders van elektriciteits- en gasnetwerken elke 2 jaar moeten maken. Waar de ACM 2 jaar geleden concludeerde dat de plannen onvoldoende uitgewerkt waren, concludeert men nu dat netbeheerders vanwege personeelsschaarste, lange vergunningprocedures en materieeltekorten scherpere keuzes zullen moeten maken om de problemen het hoofd te bieden.

Gezamenlijke aanpak nodig
De elektriciteitsnetten van netbeheerders TenneT, Liander, Enexis en Stedin kunnen de vraag naar transportcapaciteit nu al niet aan. De ACM pleit daarom voor een gezamenlijke aanpak samen met de minister voor Klimaat en Energie, decentrale overheden, netbeheerders en marktpartijen.

‘Uit onze toets op de investeringsplannen blijkt dat netbeheerders de komende 10 jaar de transportschaarste niet volledig zullen en kunnen oplossen’, stelt Manon Leijten, bestuurslid bij de ACM. ‘Er moeten de komende jaren daarom scherpe keuzes gemaakt worden bij het uitbreiden van het elektriciteitsnet. De ACM vindt het belangrijk dat netbeheerders hierbij voorrang kunnen geven aan projecten die bijdragen aan de energietransitie.’

Algemeen prioriteringskader nodig
De ACM roept de minister voor Klimaat en Energie daarom op een algemeen prioriteringskader op te stellen aan de hand waarvan netbeheerders projecten voor de energietransitie voorrang kunnen geven. Ook de netbeheerders hebben de minister onlangs opgeroepen om zo snel mogelijk met een kader te komen.

Als de minister niet met een prioriteringskader komt, zullen netbeheerders - binnen de randvoorwaarden die de wetgeving stelt – zelf moeten blijven kiezen welke netuitbreidingen en -verzwaringen zij eerst en welke zij later uitvoeren op basis van hun publieke taak.

Onderinvesteringen
Omdat de ACM inschat dat het probleem van congestie de komende jaren verder zal toenemen en omdat de ACM een risico ziet voor de betrouwbaarheid van de netten, heeft de ACM hier in de brief melding van gemaakt aan minister Jetten.

De ACM spreekt in de brief aan minister Jetten over onderinvesteringen. ‘Omdat de ACM het niet realistisch acht dat netbeheerders het verwachte tekort aan personeel volledig kunnen oplossen door werving en omdat de ACM ook begrip heeft voor de andere knelpunten, gaat de ACM ervan uit dat netbeheerders het maakbaarheidsprobleem niet op korte termijn volledig kunnen oplossen. Dit betekent dat zij keuzes moeten maken ten aanzien van welke knelpunten zij prioriteren.’

Problemen blijven komende 10 jaar
De ACM verwacht dat congestie bij de 4 grootste netbeheerders – TenneT, Liander, Enexis en Stedin – de komende 10 jaar zal blijven bestaan en zelfs zal toenemen. 

‘Uit de investeringsplannen 2022 blijkt dat er nog steeds sprake is van transportschaarste en komt naar voren dat het probleem groter wordt’, aldus de autoriteit. ‘Er is namelijk sprake van een stijgend aandeel knelpunten dat niet tijdig kan worden opgelost. Daarnaast constateert de ACM bij de toetsing van de plannen voor 2022 ook een risico op afnemende betrouwbaarheid van de netten vanwege achterblijvende vervangingsinvesteringen bij netbeheerders Liander en Stedin.’ Toch kan de ACM de keuze van Liander en Stedin volgen, gezien de grote investeringsopgave. Tegelijkertijd is het volgens de autoriteit belangrijk dat de kwaliteit niet zodanig verslechtert dat de leveringszekerheid onder druk komt te staan. De ACM zal hier extra aandacht aan besteden bij de volgende toets op het kwaliteitsborgingssysteem.’

Geen niet-noodzakelijke investeringen
De ACM heeft in de investeringsplannen van netbeheerders geen niet-noodzakelijke investeringen aangetroffen. Ook zijn de plannen nu op één na allemaal transparant genoeg, wat betekent dat zij door de netbeheerders vastgesteld kunnen worden.

Netbeheerder TenneT moet voor de door hem beheerde netten op land het investeringsplan nog op een aantal punten aanpassen. In deze plannen van TenneT ontbreekt bijvoorbeeld nog informatie over de keuzes die zij maken voor de projecten die zij eerst en die zij later uitvoeren.