Netbeheerders vragen nieuw kabinet 10 onconventionele maatregelen voor vol stroomnet

De 10 onconventionele maatregelen

Om toch de netten uit te kunnen breiden en klaar te maken voor de toekomst, moeten onconventionele maatregelen worden genomen. In de eerste plaats door sneller meer infrastructuur te realiseren (A), vervolgens slimme keuzen te maken om de vraag naar infrastructuur te verminderen door het bestaande net efficiënter te gebruiken (B) en tot slot door verstandig te prioriteren (C).

1. Stel een ‘fast lane’ in voor versnelde afhandeling van procedures  (A)
De energietransitie kan niet wachten op vergunningprocedures van 5 tot 10 jaar. Een integrale aanpak van energieprojecten waarbij bij de plan- en ideevorming van projecten direct de benodigde infrastructuuruitbreidingen worden meegenomen, kan volgens de netbeheerders helpen voorkomen dat er verschillende procedures ‘na elkaar ’in gang worden gezet. Een ‘fast lane’ met dedicated ambtenaren en capaciteit voor snelle vergunningverlening voor energie-infrastructuur moet hier versnelling in aanbrengen. Ook moet overwogen worden om een aparte ‘Energiekamer’ in te stellen bij de Raad van State, zodat juridische afhandeling zo snel mogelijk verloopt.

2. Neem in het regeerakkoord een kapitaalversterking voor regionale netbeheerders via het Rijk op (A)
Om tot 2050 circa 102 miljard euro te kunnen investeren, ligt er ook een urgente rol voor het Rijk om de kapitaalspositie van de regionale netbeheerders te versterken, in aanvulling op een kapitaalstorting van bestaande aandeelhouders. Werk uiterlijk in 2022 uit hoe kapitaalversterking van de regionale netbeheerders door het Rijk gerealiseerd kan worden om vertraging van de ambities te voorkomen.

3. Meer financiering technische opleidingen en afstudeerpremie leerlingen (A)
Voldoende vakmensen zijn cruciaal voor de energietransitie. De financiering van het beroepsonderwijs moet worden afgestemd op de arbeidsmarkt. Onderwijsinstellingen die opleiden voor beroepen waarvan tekorten op de arbeidsmarkt zijn, moeten kunnen rekenen op extra financiering, en de studenten ook.

4. Introduceer prikkels die gebruikers het net efficiënter laten benutten (B)
De financiële prikkels van energietarieven kunnen ervoor zorgen dat het bestaande elektriciteitsnet efficiënter benut wordt. Onderzoek daarom of het afschaffen van de korting voor grootverbruikers hieraan bij kan dragen. Houd daarnaast vast aan het afbouwpad van de salderingsregeling voor huishoudens. Hierdoor ontstaat een prikkel voor huishoudens om te investeren in opslag. Eveneens kan het invoeren van een producententarief ervoor zorgen dat de kosten die gepaard gaan met de uitbreidingen en onderhoud van het elektriciteitsnet evenwichtiger worden verdeeld.

5. Neem systeemkosten mee in de SDE++ (B)
Aan de andere kant kan efficiency vergroot worden door systeemkosten mee te nemen in de SDE++. Dit kan al relatief eenvoudig: door projecten in de SDE++ een bonus te geven wanneer zij bijdragen aan de systeemoptimalisatie.

6. Neem in het regeerakkoord een stimulans voor opslag op (B)
Het subsidiëren en/of fiscaal stimuleren van opslag, juist ook voor consumenten, en conversie van elektriciteit naar waterstofgas verlaagt de druk op het elektriciteitsnet. Bijvoorbeeld door uitgestelde levering van elektriciteit op te nemen in de SDE++.

7. Voer schotten in de SDE++ in voor warmte en duurzaam gas (B)
Het beleid richt zich nu vooral op elektrificatie, echter niet alles kan via het elektriciteitsnet. Om het energiesysteem in balans te houden, is een integrale benadering van de energietransitie en het energiesysteem nodig. De oplossing ligt in een combinatie van genoemde maatregelen met de inzet en ontwikkeling van duurzame warmte en gassen. Voer zo snel mogelijk schotten voor warmte en duurzaam gas in, in de SDE++ om de ontwikkeling en inzet hiervan te stimuleren.

8. Pas de SDE-subsidies aan zodat deze landen binnen RES-zoekgebieden (C)
De Regionale Energiestrategieën (RES’en) zijn ingericht om duurzame opwek op een kaart te plannen en een keuze te maken voor gebieden waarbij een afweging is gedaan op draagvlak en (ruimtelijke) belangen van de regio. Deze zoekgebieden moeten het kader vormen voor toekomstige subsidies: het afgeven van subsidies voor duurzame opwek is onwenselijk buiten deze zoekgebieden.

9. Neem in het regeerakkoord een afwegingskader op om te prioriteren (C)
Ambities ten aanzien van verduurzaming, economische groei en versnelling van de woningbouw zijn groot en kunnen niet allemaal tegelijk gerealiseerd worden. Daarom is een afwegingskader nodig om te bepalen wat eerst en wat later wordt gerealiseerd met oog op netcapaciteit, systeembelang, kosten, realisatietijd en ruimtelijke impact.

10. Maak middelen vrij voor concrete energietransitieplannen (C)
Goede en spoedige doorvertaling van de RES’en naar concrete energieprojecten zijn essentieel om de infrastructuur op tijd te kunnen realiseren. Zorg dat overheden (op landelijk en decentraal niveau) voldoende uitvoeringscapaciteit hebben om tot goede, concrete plannen te komen en maak hier voldoende budget voor vrij.