Minister Jetten: ‘Europa kan dichtdraaien gaskraan door Rusland niet opvangen’

Dat heeft minister van Klimaat en Energie Rob Jetten laten weten naar aanleiding van vragen van Raoul Boucke van D66 of Europa en Nederland genoeg gas hebben als Rusland vanwege de gespannen situatie rondom Oekraïne de gaskraan dichtdraait.

Voldoende op orde
‘De gasvoorraden in Nederland zijn op dit moment voldoende op orde, waarbij we in een normale situatie bij een normale winter onze beschermde gebruikers deze hele periode van gas kunnen voorzien’, duidt Jetten. ‘De huishoudens en de ziekenhuizen zijn de beschermde gebruikers die daarbij vooropstaan.’

Vanwege het tekort als Rusland de gaskraan dichtdraait, heeft het kabinet volgens Jetten in afstemming met de Europese lidstaten veel aandacht voor de ontwikkelingen in Rusland en Oekraïne en de gevolgen daarvan op de gas- en energiemarkt. ‘Russisch gas maakt op dit moment zo’n 20 procent uit van de totale Europese import en die 20 procent valt niet makkelijk op te vangen in een toch al krappe internationale gasmarkt. Die 20 procent is wel fors lager dan in voorgaande jaren, waarbij we zo’n 40 procent van de totale Europese behoefte uit Rusland hebben gehaald. We zien dat we de afgelopen tijd al meer lng importeren. Dat geldt voor Nederland, maar ook voor andere Europese lidstaten. Dus die mindere export uit Rusland wordt opgevangen met lng van de internationale markt. De vraag is nu hoe zich dat de komende weken en maanden gaat ontwikkelen.’

Gevolgen Oost-Europa en Finland
Uit risicoanalyses van de Europese netbeheerders en gasleveranciers blijkt volgens Jetten dat het volledig wegvallen van de Russische aanvoer met name in Oost-Europa en Finland echt direct grote gevolgen heeft. ‘In Noordwest-Europa kunnen we vanwege die gasvoorraden voorlopig vooruit, maar zullen de temperatuur, dus het weer, en de duur van die Russische onderbreking wel degelijk impact hebben.’

Meest negatieve scenario
Jetten benadrukt dat zijn ministerie ook het meest negatieve scenario in beeld wil hebben, waarbij Rusland voor langere tijd de gaskraan volledig dichtdraait. ‘Dan kun je pas zien of je echt alle maatregelen in je toolbox hebt zitten om in te grijpen. In het meest extreme scenario, waarin de Russische gaskraan naar Europa echt volledig dichtgaat en waarin die 20 procent helemaal wegvalt, gaat dat een effect hebben op de markt. Dan gaat de prijs van gas en lng in dat spel van vraag en aanbod omhoog. We kijken dus niet alleen naar hoeveel Russisch gas deze kant opkomt, of het minder wordt en of we daarop kunnen anticiperen, maar we kijken in afstemming met de Europese collega’s ook wat dat betekent voor de gas- en energieprijzen. Dat gaat niet alleen om de gasrekening thuis, maar ook om de prijs van elektriciteit in gasgestookte centrales.’

Bescherm- en Herstelplan
Jetten verwijst ook naar het Bescherm- en Herstelplan. Nederland heeft daarin afspraken gemaakt over hoe in gevallen van schaarste bepaalde sectoren gevraagd wordt om af te schakelen of af te schalen in het gasverbruik, zodat Nederland zo lang mogelijk huishoudens en ziekenhuizen en andere beschermde gebruikers van gas kan voorzien.

De minister hierover: ‘Wij zijn ons nu eigenlijk op alle mogelijke scenario’s aan het voorbereiden. Wij zullen ook vanuit het ministerie de komende tijd met een aantal grootverbruikers van gas in Nederland gesprekken voeren om nog beter te weten hoeveel zij gebruiken en wat de eventuele maatschappelijke impact zal zijn als wij hen vragen om in te grijpen. Ik wil op dit moment eigenlijk nog niet speculeren op de extreme situatie waarin al die maatregelen onvoldoende zijn en we naar Groningen moeten gaan kijken. Ik denk dat iedereen, zowel het kabinet als de Kamer, absoluut niet wil dat we ook het Groningenveld moeten aanspreken. We zullen er dan ook alles aan doen om dat te voorkomen.’