Het Dilemma | De salderingsregeling voor zonnepanelen moet zo snel mogelijk worden afgebouwd

De start van de afbouw van de salderingsregeling wordt uitgesteld tot begin 2024, althans dat adviseren ambtenaren klimaatminister Rob Jetten. Particulieren mogen vanaf dan jaarlijks 9 procent minder salderen, die stapsgewijze aanpak lijkt in steen gegoten. Is dat een goed idee?
‘Dat is een eenvoudige vraag, in tegenstelling tot het antwoord. Zonder saldering was de energietransitie nooit op gang gekomen en de zonne-energiesector niet uitgegroeid tot wat die nu is. In de beginjaren was er gewoonweg geen businesscase voor zonnepanelen. Saldering werd in verschillende vormen in vele Europese landen ingevoerd, te beginnen in Duitsland, om die vervolgens weer af te bouwen. De keuze voor geleidelijkheid is daarbij de verstandige. In Vlaanderen werd er begin 2021 abrupt een einde aan gemaakt. Dat leidde tot een ineenstorting van de residentiële zonne-energiemarkt. Ook in Nederland komt het salderingstijdperk hoe dan ook ten einde. Dat is ook logisch, allereerst omdat deze stimuleringsregeling heel veel geld kost. Hoe en hoe snel we het doen is een geheel andere kwestie.’

En de prijs van zonnepanelen is over het afgelopen decennium gezien sterk gedaald…
‘De prijsdalingen zijn voorlopig wel voorbij. We zitten nu op het niveau van jaren geleden. Het duurt ook nog wel even voordat we weer op dat van voor de coronacrisis zitten. Desalniettemin, met de huidige energieprijzen kan een particulier ook zonder saldering een pv-installatie binnen enkele jaren terugverdienen. Naar verwachting zal de energiefactuur echter weer dalen naar “normaal”. Uiteindelijk gaan we bovendien naar flexibele tarieven, wat een fundamentele verandering van de energiemarkt betekent. Waar het onder de streep op neerkomt, wat voorop moet staan in het beleid, is dat het opwekken van zonnestroom financieel aantrekkelijk moet blijven voor particulieren. Anders maken we de energietransitie nooit waar. Daarom kan en mag het afbouwen van de salderingsregeling niet los worden gezien van het stimuleren van energieopslag, temeer vanwege het vollopen van de elektriciteitsnetten.’

De Nederlandse gemeenten pleiten voor het uitstellen van de afbouw van de salderingsregeling zodat eigenaren van zonnepanelen niet de dupe worden van de netcapaciteitsproblemen…
‘We willen allemaal dat huishoudens maximaal kunnen profiteren van hun zonnestroom en dat de uitrol van zonnepanelen blijft versnellen. Vallen pv-installaties massaal met regelmaat uit door een gebrek aan netcapaciteit, dan heeft dat niet alleen gevolgen voor de terugverdientijd, maar ook voor de aantrekkelijkheid van zonnepanelen in het algemeen. Maar het opschuiven van de salderingsregeling lost de problemen van het volle stroomnet niet op. Het standpunt van de gemeenten onderstreept juist de noodzaak tot een bredere blik. Er moeten nog heel veel zonnepanelen op de daken van particulieren worden gelegd en je kunt de elektriciteitsnetten niet onbeperkt verzwaren. Tegelijkertijd is de afbouw van de salderingsregeling onvermijdelijk. Dat vraagt om een integrale aanpak waarbij die hand in hand gaat met subsidie op de aanschaf van een thuisbatterij. Die investering is nu nog onaantrekkelijk vanwege de prijzen van accu’s.’

Wat moet het advies aan de nieuwe regering zijn, waar moet die volgens jou op inzetten?
‘De afbouw van de salderingsregeling in combinatie met een subsidie op de thuisbatterij moet snel worden ingezet. De keuze voor jaarlijks 9 procent minder salderen mag daarbij van mij best nog eens onder de loep worden genomen, wellicht kan het sneller of steeds sneller – zolang de consument maar helderheid wordt geboden over de stappen die over de komende jaren worden gezet. De kunst is vooral om de juiste balans te vinden en de subsidiebedragen op zonnepanelen en accu’s goed op elkaar en de marktontwikkelingen af te stemmen. Zoals gezegd: investeren in pv moet financieel aantrekkelijk blijven om de energietransitie gaande te houden. Daarmee is een te beperkte subsidiepot voor batterijen binnen zo’n integrale aanpak een groot gevaar. Is het geld op een gegeven moment op en moeten mensen wachten tot de volgende ronde, dan kan dat de zaak wezenlijk frustreren. Maar er is natuurlijk geen overheid die geen cap op beschikbare subsidiebedragen zet. De theorie mag daarmee eenvoudig zijn, de praktijk is dat niet.’

Bekijk een overzicht van thuisbatterijen om zonne-energie op te slaan die in Nederland te koop zijn hier in de Solar Magazine Productzoeker.