Oude projecten postcoderoos getroffen door verlaging energiebelasting: ‘Gevolgen aan het inventariseren’

De redactie van Solar Magazine meldde eerder deze week al dat de keuze van het kabinet om de energierekening te compenseren door de energiebelasting op elektriciteit te verlagen, eigenaren van zonnepanelen benadeelt. Consumenten met zonnepanelen op hun dak mogen in 2022 minder salderen via de salderingsregeling.

Regeling Verlaagd Tarief
Er is echter mogelijk nog een doelgroep die benadeeld wordt door het besluit van de regering: energiecoöperaties en deelnemers van postcoderoosprojecten gerealiseerd in de periode 2014 tot en met maart 2021. De oude postcoderoosregeling – de Regeling Verlaagd Tarief – is gestopt per 31 maart 2021 en vervangen door de Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE). Het budget van die nieuwe subsidieregeling was in een tijdsbestek van iets meer dan 2 maanden vergeven.

Via de oude Regeling Verlaagd Tarief, in de volksmond postcoderoosregeling genoemd, komen leden van energiecoöperaties en Verenigingen van Eigenaren in aanmerking voor een korting op de betaalde energiebelasting. De gezamenlijke eigenaren van zonnepanelen of een windmolen krijgen gedurende 15 jaar een verlaging van het tarief van de energiebelasting tot nagenoeg 0 (red. nihil) op hun eigen energierekening. De korting geldt tot een maximum van het eigen verbruik en was gekoppeld aan het tarief van de eerste schijf van de energiebelasting (red. maximaal 10.000 kilowattuur per jaar).

Veel onduidelijkheid
Norbert Buiter, groene fiscalist en coöperatieve ontwikkelaar van collectieve energieprojecten, constateert dat er momenteel nog veel onduidelijkheid is over de impact van de aangekondigde energiebelastingverlaging. ‘De complexiteit om de financiële gevolgen te bepalen, schuilt in de financieringsconstructie van de individuele postcoderoosprojecten. Allereerst is het goed om te benadrukken dat er enkel gevolgen zijn voor oude postcoderoosprojecten die tot en met maart 2021 gerealiseerd zijn. Bij deze projecten verdient de energiecoöperatie geld door de met zonnepanelen opgewekte stroom te verkopen via een stroomafnameovereenkomst (red. PPA) en krijgen de postcoderoosdeelnemers achteraf energiebelastingkorting op hun eigen energierekening.’

‘Een aantal van de postcoderoosdeelnemers voelt zich nu gedupeerd, omdat ze relatief gezien minder korting op de energiebelasting krijgen’, vervolgt Buiter. Aanvankelijk zou die korting immers ruim 11 eurocent per kilowattuur inclusief btw bedragen (red. het op Prinsjesdag aangekondigde energiebelastingtarief voor 2022), nu is die korting echter maar een krappe 3 eurocent per kilowattuur inclusief btw. Buiter: ‘Mijn persoonlijke standpunt is dat de postcoderoosdeelnemers in 2022 ook minder energiebelasting gaan betalen over de stroom die ze afnemen. Per saldo is het vestzak-broekzak. In de terugverdientijdplaatjes leidt het misschien tot een dipje in het jaarlijkse rendement als je dat uitdrukt in absolute euro’s. Heel anders is het voor de energiecoöperaties zelf, waarvan sommige het businessmodel en de cofinanciering hebben opgetuigd aan de hand van de korting op de energiebelasting.’

Gevolgen inventariseren
Buiter – die ook werkzaam is al bestuurslid voor Energie Samen – is momenteel met Siward Zomer van het Bedrijfsbureau Energie Samen en andere betrokken leden aan het verkennen welke impact de tijdelijke compensatieregeling van het kabinet heeft op de lopende postcoderoosprojecten. Volgens Zomer is het nog niet klip-en-klaar wat de consequenties voor deze coöperaties zijn. ‘We zijn ons aan het oriënteren op de impact van de keuze van het kabinet en inventariseren momenteel bij onze leden – de energiecoöperaties – wat de individuele gevolgen voor hun projecten en deelnemers zijn.’

Moeilijk uit te leggen
Zomer stelt dat het een verhaal is met 2 kanten. ‘Enerzijds is het vervelend dat de businesscase die gepresenteerd is aan postcoderoosdeelnemers gebaseerd is op de gedurende 15 jaar vermeden energiebelasting. Als die korting op de energiebelasting opeens minimaal is, is dat gevoelsmatig zuur. Er zijn dan immers minder vermeden kosten. Anderzijds verandert er voor de burgers die geïnvesteerd hebben in de postcoderoosprojecten niets aan hun recht om 0 energiebelasting te betalen. Die vrijstelling blijft gedurende 15 jaar in stand, ook als de energiebelasting voor andere burgers weer stijgt.’

‘Voor onze leden – de energiecoöperaties – is het in ieder geval heel zuur’, is Zomer duidelijk. ‘Het zijn pioniers die in zaaltjes gevuld met enthousiaste burgers een verwachting over het rendement van de postcoderoosprojecten hebben gepresenteerd. Dat deden zij op basis van een overheidswet –  de Wet fiscale maatregelen Klimaatakkoord – waarin de afbouw van de energiebelasting is vastgelegd. Op basis van die wet hebben vrijwilligers een investering gepresenteerd aan hun buren. Nu verandert dat radicaal en komen de gepresenteerde verwachtingen niet uit. Dat is moeilijk uit te leggen aan de betrokken burgers en met name ook een deuk in het vertrouwen voor zo’n energiecoöperatie die in de toekomst diezelfde leden nodig heeft voor nieuwe investeringen in zon-, wind- en warmteprojecten.’

Overgeleverd aan grillen
‘De huidige situatie illustreert het nadeel van een fiscale regeling: je bent elk jaar overgeleverd aan de grillen van de overheid’, vervolgt Zomer. ‘Wat dat betreft is het fijn dat de nieuwe postcoderoosprojecten die gebruikmaken van de SCE-subsidie geen last van de beslissing van het kabinet hebben om de energiebelasting te verlagen. Ondanks dat het subsidiebudget voor die regeling nu uitgeput is, is er voor deze nieuwe postcoderoosprojecten wel investeringszekerheid.’

De eerlijkheid gebiedt volgens Zomer te zeggen dat er veel meer belangen spelen rondom de energiebelasting, dan enkel die van zijn leden. ‘Dat neemt niet weg dat wij in samenspraak met de overheid op zoek willen naar een oplossing voor die projecten die echt financieel in de problemen komen, omdat ze hun inkomsten afhankelijk hebben gemaakt van de vermeden energiebelasting. We zullen onze leden ook richtlijnen meegeven over hoe zij over de ontstane situatie het beste kunnen communiceren met hun eigen leden.’