‘Foute’ keuze kabinet: eigenaren zonnepanelen mogen minder salderen door compensatie energierekening

Dat een verandering van de energiebelasting op elektriciteit invloed heeft op de salderingsregeling, en daarmee op de terugverdientijd van zonnepanelen voor consumenten, is al jaren bekend. Niet voor niets liet het ministerie van Economische Zaken en Klimaat door onder meer PwC en TNO onderzoek uitvoeren naar hoe het wijzigen van de salderingsregeling de businesscase voor zonnepanelen verandert en wat de invloed is van het verschuiven van de energiebelasting van elektriciteit naar gas (red. zie kader).

Collateral damage
‘Het demissionaire kabinet heeft de intentie om via de verlaging van de energiebelasting op elektriciteit een kleine groep huishoudens te compenseren voor de hogere gasprijzen’, opent Jan Willem Zwang van Stratergy – een consultancybureau gespecialiseerd in hernieuwbare-energievraagstukken en de energiemarkt – het gesprek. ‘In beginsel is dit een bijzondere aanpak. Waarom zou je immers de energiebelasting op elektriciteit verlagen wanneer je de hogere gaskosten wilt compenseren? Het verbruik van gas wordt er niet goedkoper door. Bovendien is er op grote schaal sprake van collateral damage.’

Duurzame consumenten gestraft
‘De terugverdientijd van zonnepanelen gaat voor zowel bestaande eigenaren van zonnepanelen als consumenten die nog zonnepanelen willen kopen met gemiddeld 6 maanden omhoog’, vervolgt Zwang. ‘Door het verlagen van de energiebelasting op elektriciteit worden zonnepanelen, uitgaande van de salderingsregeling, namelijk minder aantrekkelijk. Dit komt doordat de prijs die consumenten ontvangen van hun energiebedrijf voor de met zonnepanelen opgewekte stroom omlaaggaat. Op basis van de salderingsregeling mogen energiebedrijven de teveel geproduceerde kilowatturen in de zomer namelijk een-op-een wegstrepen tegen de kilowatturen die in de winter worden gebruikt, niet alleen voor de stroomprijs maar ook voor de energiebelasting en de opslag duurzame energie (ODE).’

Rekenmodel TNO
TNO ontwikkelde afgelopen kalenderjaar in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een rekenmodel waarmee het effect van de afbouw van de salderingsregeling in kaart is gebracht. Met ditzelfde model kan ook bepaald worden wat de afgelopen week door het kabinet voor 2022 aangekondigde verlaging van de energiebelasting op elektriciteit voor impact heeft.

Het kabinet neemt 2 maatregelen om de hoge energierekening te compenseren. Allereerst gaat per elektriciteitsaansluiting de belastingvermindering voor de energiebelasting – ook wel heffingskorting genoemd – met 230 euro omhoog. Ten tweede gaat het belastingtarief op elektriciteit komend kalenderjaar in de eerste schijf omlaag met 8,389 eurocent per kilowattuur inclusief btw (red. 6,940 eurocent exclusief btw). De energiebelasting op elektriciteit in de eerste schijf wordt daarmee verlaagd van 9,186 eurocent per kilowattuur exclusief btw (red. het op Prinsjesdag aangekondigde energiebelastingtarief voor 2022) naar 2,253 eurocent per kilowattuur exclusief btw. Het rekenmodel van TNO laat zien dat consumenten die sinds 2015 zonnepanelen hebben gekocht hierdoor hun terugverdientijd met 4 tot 6 maanden zien oplopen. Voor consumenten die in 2022 zonnepanelen willen kopen, zou de terugverdientijd volgens de onderzoekers van TNO exact 7 jaar bedragen, maar door de aangekondigde verlaging van de energiebelasting loopt die op naar 7,5 jaar.

Afhankelijk van meerdere factoren
Zwang legt uit dat de exacte toename van de terugverdientijd afhankelijk is van meerdere factoren. Hij illustreert het met een rekensom voor zijn eigen huishouden. ‘Ik heb mijn energiecontract onlangs verlengd waardoor ik komend kalenderjaar 51 procent meer betaal voor iedere ‘kale’ kilowattuur stroom die ik afneem. Daarmee bedoel ik dus de stroomprijs zonder energiebelasting en zonder opslag duurzame energie (ODE). Wanneer mijn huidige energiecontract nog 1 jaar langer had doorgelopen tegen dezelfde prijs van 2021, zou de terugverdientijd van mijn zonnepanelen ruim een half jaar langer zijn. Door mijn nieuwe energiecontract is de terugverdientijd echter maar 4 maanden langer. Op basis van de nieuwe stroomprijs zonder verlaging energiebelasting zou de terugverdientijd ruim een half jaar korter worden.’

Rekensom laat nadeel zien
Daarbij hanteert Zwang voor zijn rekensom net als het kabinet een gemiddeld stroomverbruik van 2.384 kilowattuur per kalenderjaar. ‘De verwachte stroomproductie van mijn zonnepanelen is 2.268 kilowattuur. Mijn oude stroomprijs van dit kalenderjaar was 21,73 eurocent per kilowattuur en mijn nieuwe stroomprijs 27,98 eurocent per kilowattuur; dat is inclusief de energiebelasting en ODE. Dankzij het salderen, is het nettoverbruik dus slechts 116 kilowattuur. Ik mag immers mijn opwek tegen mijn verbruik “wegstrepen”. Als ik geen zonnepanelen zou hebben, zouden de stroomkosten voor 2021 met mijn oude contract 518,04 euro bedragen. Met zonnepanelen bedragen die kosten slechts 25,21 euro. Kortom een besparing van 492,83 euro op jaarbasis. Op basis van mijn energiecontract voor 2022, zijn de kosten zonder zonnepanelen 667,04 euro en met zonnepanelen 32,46 euro. Een besparing dus van 634,58 euro.’

Zwang vervolgt: ‘Wanneer we de prijzen voor 2022 aanhouden en daar de verlaging van de energiebelasting in meenemen, betaal je zonder zonnepanelen 466,79 (red. een kilowattuur kost in 2022 voor Zwang door de verlaging van de energiebelasting geen 27,98 eurocent, maar 19,58 eurocent) en met zonnepanelen 22,71. Met zonnepanelen bespaar je door de verlaging van de energiebelasting dus nog maar 444,08 euro en zonder zonnepanelen bespaar je net geen 200 euro (red. 2.384 kilowattuur x 8,389 eurocent). Als zonnepaneeleigenaar word ik komend jaar dus voor 190,50 euro benadeeld (red. 634,58 euro minus 444,08 euro).’

Zwang besluit: ‘De conclusie? Het demissionaire kabinet kan beter kiezen voor het nog verder verhogen van de heffingskorting – met 430 euro in plaats van 230 euro – dan de energiebelasting op elektriciteit te verlagen. Nu worden duurzame consumenten gestraft ten opzichte van consumenten die niets aan eigen opwek doen…’

Bekijk een overzicht van thuisbatterijen om zonne-energie op te slaan die in Nederland te koop zijn hier in de Solar Magazine Productzoeker.