logo
wvhj2023
© NOVI
© NOVI
14 september 2020

Nationale Omgevingsvisie: beperk gebruik landbouwgrond en natuur voor zonneparken

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken heeft de Tweede Kamer de definitieve Nationale Omgevingsvisie gestuurd. Het kabinet wil een voorkeursvolgorde voor zonnepanelen en zonneparken op landbouwgrond beperken.

In de vorig jaar gepresenteerde ontwerp-NOVI was al te lezen dat de aanleg van zonneparken in het landschap zoveel mogelijk beperkt zou moeten worden. Bovendien bevatte de ontwerp-NOVI ook een voorkeursvolgorde voor de uitrol van zonnepanelen, opgesteld in antwoord op de motie Faber die eerder al vroeg om een nationaal afwegingskader en een zonneladder. In de nu naar de Tweede Kamer verstuurde NOVI zijn deze zaken definitief vastgelegd.

Beschikbare ruimte benutten
Met de NOVI die nu aan de Tweede Kamer is verstuurd, geeft het kabinet richting aan de grote opgaven die de inrichting van Nederland de komende 30 jaar ingrijpend zullen veranderen: het bouwen van ongeveer 1 miljoen nieuwe woningen, ruimte voor opwekking van duurzame energie, aanpassing aan een veranderend klimaat, ontwikkeling van een circulaire economie en omschakeling naar kringlooplandbouw. De NOVI stuurt op de ontwikkeling van het Stedelijk Netwerk Nederland; een goed bereikbaar netwerk van steden en regio’s met een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Niet alleen gericht op de Randstad, maar  op het potentieel van heel Nederland. Er zijn 14 gebieden geïdentificeerd waar het Rijk samen met andere overheden meer regie wil nemen op grootschalige woningbouw en bereikbaarheid. Bijvoorbeeld diverse gebieden in de Metropoolregio Amsterdam, Metropoolregio Utrecht, Zuidelijke Randstad, Groningen en Eindhoven en de spoorzones in Zwolle en Nijmegen.

Ollongren: ‘De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) gaat over de vraag hoe we de beschikbare ruimte in Nederland morgen en overmorgen zo goed mogelijk blijven benutten. Daarbij moeten we rekening houden met de bouw van veel nieuwe woningen, goede bereikbaarheid en de energietransitie. Dat lukt alleen als we dat in samenhang doen. Het Rijk neemt de regie, maar we geven ze vervolgens vorm samen met provincies, steden en maatschappelijke organisaties.’

Uitvoeringsagenda met zonneladder
Samen met de NOVI heeft het kabinet een uitvoeringsagenda gepresenteerd. Hierin is beschreven hoe het Rijk, samen met alle betrokken overheden en andere partijen, uitvoering zal geven aan de Nationale Omgevingsvisie. Bijvoorbeeld via het Programma Energiehoofdstructuur, Programma Gezonde Leefomgeving en het Nationaal Programma Landelijk Gebied. De doorvertaling van de NOVI naar regionale aanpakken wordt beschreven in Omgevingsagenda’s en regionale verstedelijkingsstrategieën. Elke 4 jaar wordt inzichtelijk gemaakt wat de ontwikkelingen zijn, wat de voortgang van de uitvoering is en of aanpassingen in beleid en aanpak noodzakelijk zijn.

In de uitvoeringsagenda is ook de zonneladder opgenomen. ‘Voorkeur voor grootschalige clustering van de productie van duurzame energie (door windmolens, eventueel in combinatie met zonnevelden) gaat boven spreiding’, aldus de uitvoeringsagenda. De in de uitvoeringsagenda opgenomen Zonneladder die inzet op het ‘beperken van de benutting van landbouwgrond en natuur voor de energieopwekking’ is als volgt:

  1. Op daken en gevels.
  2. Op onbenutte terreinen in bebouwd gebied.
  3. In landelijk gebied (waterzuiveringsinstallaties, vuilnisbelten, bermen van spoor -en autowegen).
  4. Op landbouw- en natuurgronden.

Niet volledig uitgesloten
In de toelichting op de voorkeursvolgorde voor zonne-energie is in de NOVI het volgende te lezen: ‘Op dit moment worden in toenemende mate zonneparken in veldopstelling ontwikkeld, soms ten koste van de kwaliteit van het landelijk gebied. Om te stimuleren dat locaties zorgvuldig worden uitgekozen, heeft het Rijk in samenwerking met medeoverheden en andere belanghebbenden een voorkeursvolgorde uitgewerkt. De afwegingsprincipes van de NOVI leiden tot een voorkeur voor zonnepanelen op daken en gevels van gebouwen. Het inpassen op daken en gevels draagt niet alleen bij aan het combineren van functies. Omdat hier al sprake is van bebouwing, zal het introduceren van zonnepanelen op deze plekken doorgaans minder invloed hebben op de kenmerken of identiteit van een gebied. Vanuit diezelfde principes hebben daarna onbenutte terreinen in bebouwd gebied de voorkeur. Om aan de gestelde energiedoelen te voldoen, kan blijken dat ook locaties in het landelijk gebied nodig zijn. Ook in dat geval gaat de voorkeur uit naar het zoeken van slimme functiecombinaties.’

Hoewel natuur- en landbouwgebieden daarbij niet volledig worden uitgesloten, ligt de voorkeur bij gronden met een andere primaire functie dan landbouw of natuur: ‘Zoals waterzuiveringsinstallaties, vuilnisbelten, binnenwateren of areaal in beheer van het Rijk, waaronder waar mogelijk bermen van spoor- en autowegen.’

Geen volgtijdelijkheid
In de definitieve Nationale Omgevingsvisie wordt overigens herhaald dat de voorkeursvolgorde voor zonne-energie geen volgtijdelijkheid inhoudt. ‘Na het verkennen van mogelijkheden voor het toepassen van zonnestroom kan worden begonnen met het gelijktijdig benutten van gekozen mogelijkheden. Deze voorkeursvolgorde wordt meegenomen in de Regionale Energie Strategieën (RES’en). Als onderdeel van het RES-proces zullen deze kwalitatief gewaardeerd worden in het Nationaal Programma RES. In deze waardering wordt gekeken hoe ruimtelijke belangen tegen elkaar zijn afgewogen. Daarbij zal voor zon-pv worden nagegaan of de voorkeursvolgorde uit de NOVI in deze afweging goed is betrokken. Daarnaast zal het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL) worden gewijzigd, waardoor gemeenten meer mogelijkheden krijgen voor het bevorderen van zon-pv op daken. Ook wordt de subsidieregeling SDE++ aangepast waardoor deze bijdraagt aan de voorkeursvolgorde.’

Deel dit artikel:

Nieuwsbrief

Meld u aan voor de nieuwsbrief met het laatste nieuws!
Ja, ik wil de nieuwsbrief ontvangen en heb de privacy policy gelezen.

Laatste Nieuws

Bekijk al het nieuws

Meest gelezen

Producten