Investeringsplan Liander: mogelijk 12.000 nieuwe elektriciteitsstations tot 2030

Met ingang van 2020 publiceert elke regionale netbeheerder 2-jaarlijks een investeringsplan, steeds met een zichttermijn van 10 jaar. Netbeheer Nederland stelde afgelopen week, in aanloop naar de presentatie van de investeringsplannen van de regionale netbeheerders, de procedures voor ruimtelijke bestemmingen en vergunningen ten bate van de uitbreiding van het elektriciteitsnet te willen halveren.

Consultatie
Op 1 juli 2020 zal Liander zijn investeringsplannen voor de periode 2020 tot en met 2030 aanbieden aan de toezichthouder voor de energiemarkt, de Autoriteit Consument en Markt (ACM). De ACM meldde afgelopen november al haar bevoegdheid te gaan gebruiken om de investeringsplannen van de netbeheerders te toetsen. Deze mogelijkheid past de ACM voor het eerst in 2020 toe.

Voorafgaand biedt Liander de ontwerpinvesteringsplannen tot 1 juni ter consultatie aan. Tussen 1 mei en 1 juni kunnen belanghebbenden een zienswijze indienen.

Verdubbeling capaciteit
Liander herhaalt in zijn investeringsplan dat de energietransitie voor de netbeheerders betekent dat de komende 10 jaar de capaciteit van het elektriciteitsnet moet worden verdubbeld. Omdat samenwerking daarbij noodzaak is, deelt Liander net als alle andere netbeheerders vanaf dit jaar nieuwe investeringsplannen.

‘De investeringsplannen-nieuwe stijl van de netbeheerders maken concreet zichtbaar hoe we gezamenlijk in de komende 3 jaar miljarden investeren om knelpunten op het elektriciteitsnet slagvaardig aan te pakken’, aldus Liander. ‘Op hoogspanningsniveau wordt per uitbreidingsinvestering aangegeven welk transformatorstation wordt aangepakt, wat dat oplevert en wanneer het werk klaar is. Ook de investeringen op het midden- en laagspanningsnet staan – deels gebundeld – vermeld. Letterlijk, in kilometers kabel en aantallen transformatoren. Alle duurzame energie op het net – op sommige dagen al bijna de helft van het totaal – wordt via extra kabels, leidingen en transformatorstations getransporteerd. En we zijn er nog lang niet: tussen 2018 en 2030 stijgt de benodigde netcapaciteit met 75 procent. Zo’n 13 procent daarvan is het gevolg van de groeiende elektriciteitsvraag. De rest komt voor rekening van de duurzame opwek.

1,7 miljard euro
In de eerste 3 jaar van de periode 2020-2029 investeert Liander naar verwachting 1,7 miljard euro in het elektriciteitsnet voor de mitigatie van de in het investeringsplan gerapporteerde knelpunten.

De verdeling per jaar in de periode 2020-2022 voor de reguliere investeringen – investeringen op een spanningsniveau <25 kilovolt onder andere ten gevolge van klantvragen, vervanging van bestaande infrastructuur of netuitbreidingen – is weergegeven in onderstaande grafiek.

Reguliere en majeure investeringen
Het investeringsportfolio van Liander is onderverdeeld in 2 categorieën: reguliere en majeure investeringen.

Het aantal aanvragen van grootverbruik-klanten – afname of teruglevering aan het elektriciteitsnet van meer dan 100 kilovoltampère – is bij Liander de afgelopen 2 jaar met meer dan 50 procent toegenomen. Dit komt grotendeels door het toenemend aantal zonneparken en datacenters. Daarnaast neemt bij huishoudens de vraag toe door onder meer de uitrol van laadpunten bij consumenten met een elektrische auto.

Tot 12.000 middenspanningsstations bijbouwen
Om alle klanten tijdig met het gewenste vermogen aan te sluiten moet Liander als onderdeel van de reguliere investeringen jaarlijks meer dan 1.000 kilometer nieuwe midden- en laagspanningskabel leggen en verzwaren. Dat is exclusief de aanleg van nieuwe woonwijken en midden- en laagspanningskabels voor individuele aansluitingen.

In zijn investeringsplan stelt de netbeheerder in de periode 2020-2030 tussen de 16.000 en 24.000 kilometer nieuwe middenspanningskabel aan te moeten leggen en bestaande kabels te verzwaren. Hetzelfde geldt voor de plaatsing van nieuwe stations. Hiervan moet Liander er in dezelfde periode 4.000 tot 12.000 middenspanningsstations bijbouwen. Het huidige netwerk van Liander omvat 39.000 kilometer middenspanningskabel en 45.000 stations. In een periode van 10 jaar stelt Liander het elektriciteitsnet met 30 tot 60 procent uit te breiden. De netbeheerder stelt, ondanks de focus op het vergroten van de transportcapaciteit, niet in staat te zijn om alle vereiste capaciteitsuitbreiding in het gewenste jaar te realiseren. Dat betekent dat Liander de komende jaren klanten in specifieke gebieden negatieve transportindicaties af moet geven of klanten een transportbeperking op zal leggen.

Friesland: 40 hoogspanningsstations overbelast
Een van de regio’s waar majeure investeringen plaatsvinden is Friesland. In het investeringsplan stelt Liander de komende tijd in te zetten op investeringen in de diverse onder- en regelstations en het versterken van het distributienet met grote 20 kilovolt-ringen, om te voldoen aan de verwachte capaciteitsvraag als gevolg van de opwek van zonne-energie en de industrievraag.

Voor de periode tot 2029 voorziet Liander op dit moment voor de regio Friesland – en Noordoostpolder – dat van de 70 hoogspanningsstations er circa 40 stuks overbelast raken. Liander is daarom voornemens om circa 30 nieuwe stations te stichten en er circa 40 uit te breiden.

Regio Flevoland: 24 hoogspanningsstations overbelast
Om de knelpunten in Flevoland het hoofd te bieden, investeert Liander onder meer in de Noordoostpolder in de onderstations Emmeloord en Luttelgeest en het versterken van het distributienet met grote 20-kilovolt -ringen. Deze 20 kilovolt-ringen worden als het ware een tussennet om het 10-kilovolt-middenspanningsnet te versterken en extra capaciteit te leveren.

Voor de periode tot 2029 voorziet Liander op dit moment voor de regio Flevoland dat van de 38 hoogspanningsstations circa 24 stuks overbelast raken. Liander is daarom voornemens om circa 5 nieuwe stations te stichten en er circa 20 stations uit te breiden.

Gelderland: 28 hoogspanningsstations overbelast
Liander investeert op diverse plekken in de provincie Gelderland in verzwaring van stations. De stations Barneveld, Dodewaard, Zevenaar, Doetinchem en Eibergen zijn hier voorbeelden van. Zowel extra vermogen alsook aansluitmogelijkheden worden bijgeplaatst. De grotere projectgebieden zijn de Bommelerwaard en het knooppunt Arnhem - Nijmegen. In deze 2 gebieden worden ook geheel nieuwe stations – in samenspraak met TenneT – gebouwd voor verdere versterking van het elektriciteitsnet.

Voor de periode tot 2029 voorziet Liander op dit moment voor de regio Gelderland dat van de 39 hoogspanningsstations er circa 28 stuks overbelast raken. Liander is daarom voornemens om circa 15 nieuwe stations te stichten en er circa 7 uit te breiden.

Noord-Holland: 30 hoogspanningsstations overbelast
Liander investeert in het noordelijke deel van Noord-Holland in verzwaringen van diverse stations. Zo vindt in Amsterdam een grote uitbreiding plaats van bestaande stations en worden diverse nieuwe stations gebouwd op plekken als IJburg, Noord Papaverweg, Zeeburgereiland en Nieuwe Meer.

Voor de periode tot 2029 voorziet Liander op dit moment voor de regio Noord-Holland dat van de 46 hoogspanningsstations er circa 30 stuks overbelast raken. Liander is daarom voornemens om minimaal tien nieuwe stations te stichten – oplopend tot circa 24 – en er minimaal 25 uit te breiden; oplopend tot 32.

Zuid-Holland: 6 hoogspanningsstations overbelast
Liander dient in Zuid-Holland veel van de 50-kilovolt-onderstations te versterken en nieuwe onderstations te bouwen om de huidige en toekomstige transportknelpunten het hoofd te bieden. Verzwaring van de onderstations Zoeterwoude, Leiden Zuidwest, Leiden Rijksuniversiteit, Leiderdorp, Noordwijk en Leimuiden staan op stapel, waarvoor in de komende jaren eerst de benodigde ruimte moet worden gevonden. Tevens wordt momenteel gewerkt om het nieuwe onderstation Boskoop en de nieuwe invoedingspunten vanuit TenneT, Zuidplaspolder (samen met TenneT en Stedin) en Leiden Oost (samen met TenneT) tot stand te brengen.

Voor de periode tot 2029 voorziet Liander op dit moment voor de regio Zuid-Holland dat van de 18 hoogspanningsstations er circa 6 stuks overbelast raken. Liander is daarom voornemens om circa 10 nieuwe stations te stichten en er circa 5 uit te breiden.