Concept-RES FruitDelta Rivierenland: 176 hectare zonnevelden en grote zonnedaken in 2030

Eerder presenteerde in Gelderland de Cleantechregio, oftewel de regio Stedendriehoek, al zijn voorlopige concept-RES. Hierin staat een doel van 0,78 terawattuur zonnepanelen op land in 2030.

Dak en veld
In de 30 regio’s werken de lokale overheden – te weten gemeenten, provincies en waterschappen – aan het opstellen van de concept-RES’en die op 1 juni 2020 klaar moeten zijn. Deze dienen vervolgens voor 1 maart 2021 omgezet te worden naar de RES 1.0. Mogelijkerwijs worden deze deadlines echter verplaatst vanwege het uitbreken van het coronavirus en wordt daarom gesproken over het klaar hebben van ‘voorlopige’ concept-RES’en op 1 juni 2020.

Bij de FruitDelta Rivierenland gaat het echter al om een definitieve concept-RES die door alle gemeenten, het waterschap en de provincie is goedgekeurd.

In het concept staat dat er in de komende jaren in ieder geval 42 windmolens en 176 hectare zonnevelden en grote zonnedaken worden gerealiseerd. Van die 42 windmolens staan er eind 2020 al 25 exemplaren. In de jaren er na komen er nog eens 17 stuks bij. De totale jaarlijkse opwek van hernieuwbare energie waarin de regio zich in de concept-RES committeert voor het kalenderjaar 2030 is 0,632 terawattuur.

Waar de andere Gelderse regio, de Cleantechregio, ervoor kiest om zonnedaken niet mee te tellen in het concept-bod, doet de FruitDelta Rivierenland dit wel. De 100 hectare die hier opgevoerd wordt, is een raming van de grote daken in de regio die bouwkundig geschikt zijn voor grootschalige plaatsing van zonnepanelen en die de komende jaren gerealiseerd kunnen worden. Voor zon op kleine daken hanteren de regio's vooralsnog de landelijke aanname voor autonome groei. Dit betekent in Rivierenland een autonome groei van 0,032 terawattuur in 2018 naar 0,147 terawattuur in 2030, waarbij 40 procent van alle geschikte daken is benut.

SDE+
Volgens gegevens van het Nationaal Programma RES is de totale oppervlakte van projecten met subsidie uit de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE+) 16 hectare. In 2017 was dit hoofdzakelijk zon op grote daken, totaal 0,016 terawattuur. Vanaf 2017 wordt er volgens het concept-bod tot 2030 totaal 46 hectare aan zon gerealiseerd, dat is 0,044 terawattuur. Dit is inclusief projecten die op dit moment in uitvoering zijn. Daarnaast zijn er verschillende projecten gepland en/of in procedure.

Voor elke gemeente is in het kader van de RES een zonne- en windladder opgesteld. Zo’n ladder geeft aan waar kansen worden gezien voor zonnevelden en windturbines, en op welke manier die in het landschap kunnen worden ingepast. De zonne- en windladder zijn niet bedoeld om een volgorde in de tijd aan te geven, maar laten zien hoe kansrijk elk type landschap is om zon of wind te plaatsen. Ze bieden ook een concreet handvat voor gemeenten op het moment dat initiatiefnemers voor zon- of windprojecten aankloppen voor een vergunning.

Landschapstypen
Voor alle landschapstypen en -elementen in Rivierenland zijn de kansen in beeld gebracht waar zon in te passen is, of te combineren met andere functies en opgaven:

• Bedrijventerreinen: op bedrijventerreinen zijn vaak grote daken te vinden die (deels) bouwkundig geschikt zijn voor de installatie van zonnepanelen. Ook zijn er regelmatig percelen die tijdelijk te gebruiken zijn omdat die gronden de komende jaren niet worden gebruikt.
• Infrastructuur: langs de A15/Betuwelijn zijn er mogelijkheden voor zon op geluidschermen en taluds, in de tussenliggende stroken en in de oksels en bogen. Veel mensen ervaren deze infrastructuurbundel als een litteken in het landschap, zo bleek uit de ruimteateliers. Er liggen kansen om dit negatieve beeld om te zetten in een statement voor duurzaamheid.
• Uiterwaarden: in de uiterwaarden zijn mogelijkheden voor zon in bestaande of nieuwe zandwinplassen, maar minder in Natura 2000-gebieden en in plassen die voor recreatie belangrijk zijn.
• Komgronden: in de komgronden is er vaak ruimte voor zon omdat er weinig bebouwing is. Uitgangspunt is zonnevelden goed landschappelijk in te passen. Zonnevelden van ongeveer 5 hectare met een goede begroeiing eromheen hebben bijvoorbeeld een meerwaarde omdat ze aansluiten bij de cultuurhistorisch waardevolle eendenkooien in de regio.

Liander: problemen met netinpassing beperkt
Voor de voorlopige concept-RES van de Cleantechregio is Liander gevraagd om een netimpactrapportage te maken. Daarin schrijft de netbeheerder onder meer dat er een goede verhouding wind en zon is. De geplande grootschalige opwek past verder voor het overgrote deel binnen het elektriciteitsnet in 2030.

Liander hierover: ‘Slechts voor een klein deel past dit niet en zijn uitbreidingen nodig. Veel stations bereiken vóór 2030 hun maximale capaciteit, maar voor een groot deel daarvan zijn reeds uitbreidingsplannen in ontwikkeling. Wat betreft de levering van energie (aanbod) is de grootste oorzaak van het bereiken van de maximale capaciteit met name de ontwikkeling van opgesteld windvermogen. Op sommige locaties is de groei van kleinschalig zon op dak leidend. De opwekvermogens van zon en wind zijn ruwweg gelijk. Vanuit systeemefficiëntie-overwegingen is dat positief. Een combinatie van zon en wind zorgt namelijk voor een efficiënter gebruik van het elektriciteitsnet.’

Bekijk hier in het Solar Magazine-dossier alle (concept-)RES’en die reeds door de 30 Nederlandse regio’s opgeleverd zijn.