Oratie Wilfried van Sark (Universiteit Utrecht): zonne-energie kan mooier, slimmer en beter

Ondanks de explosieve groei draagt zonnestroom in Nederland momenteel voor niet meer dan zo’n 5 procent bij aan de elektriciteitsvraag. Het grootste deel van die zonne-energie wordt opgewekt op daken in de gebouwde omgeving. Helaas ligt er volgens Van Sark meestal maar een gering aantal zonnepanelen op een dak. Om daadwerkelijk bij te dragen aan de CO2-emissiereductiedoelstellingen in de gebouwde omgeving, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord, moet het aantal zonnepanelen dan ook een flink stuk omhoog, en wel tot ruim 30 keer zoveel. Van Sark: ‘Daartoe zullen we alle beschikbare oppervlak in moeten zetten, naast daken ook gevels en wellicht ramen, omdat we ook onze warmte- en mobiliteitsbehoefte anders moeten inrichten, namelijk elektrisch.’

Daken en gevels
Volgens Van Sark kan het bovendien allemaal veel mooier én slimmer. ‘Het is al lang mogelijk, en ik kan dat niet genoeg benadrukken, om een geheel dakvlak van zonnepanelen te voorzien of ze juist daarin te integreren. Dat kan in allerlei kleuren, maar ook in de vorm van dakpannen. Nadelige effecten van schaduw door dakkapellen en schoorstenen kunnen op hun beurt worden geminimaliseerd met slimme elektronica.’

Ook gevels van utiliteitsgebouwen en bedrijfspanden lenen zich uitstekend voor zonnepanelen. Van Sark: ‘Gevelplaten die energie opwekken zijn al in alle kleuren en maten verkrijgbaar. Het is goed voorstelbaar dat elk oppervlak in de toekomst energie opwekt, zonder dat je doorhebt dat het zonnepanelen zijn.’

Slimmer inpassen in elektriciteitsnet
Het aanbod aan zonnestroom wisselt per dag en per uur. Hetzelfde geldt voor de vraag naar elektriciteit door elektrische auto’s en warmtepompen. ‘Maar ons huidige elektriciteitsnet kan niet overweg met die schommelingen en vormt daarmee een belemmerende factor voor een ongebreidelde toename van zonne-energie’, aldus Van Sark. ‘En verzwaren van het net is een enorm kostbare operatie. Maar met goed management van het net is zo’n verzwaring uit te stellen. Big data komen hierbij om de hoek kijken. Dan krijg je namelijk een goede balans tussen de opgewekte zonne-energie, waarvan je vooral de fluctuaties veel beter dan nu zal moeten voorspellen, en de elektriciteitsvraag. Dat kun je doen door slim gebruik te maken van batterijen in huis, in de wijk, of in de auto.’