Rechtbank geeft drijvend zonnepark Ureterp groen licht

Het Spaanse Univergy Solar wist eerder al subsidie via de Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE+) binnen te halen voor het drijvende zonnepark op de Lippe Gabriëlsplas in Ureterp.

De eisers daagden het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Opsterland voor de rechtbank, omdat de omgevingsvergunning volgens hen op verkeerde wijze aan Univergy Solar is afgegeven.

Wetterskip Fryslân
Nadat het Wetterskip Fryslân een watertoets had uitgevoerd voor het bouwplan van Univergy Solar, diende het Spaanse bedrijf in mei 2018 een aanvraag voor een omgevingsvergunning in voor het realiseren van een drijvend zonnepark op het zuidelijke gedeelte van de plas. Het plan behelst het plaatsen van tienduizenden zonnepanelen op 4 drijvende constructies op de plas. Die constructies worden verankerd in de oevers en de zonnepanelen worden via stroomkabels verbonden met 3 transformatorhuizen en een middenspanningsverzamelstation op de oever. Verder is het herinrichten van de zuid- en oostzijden van de plas voorzien, onder meer door natuurvriendelijke oevers te creëren.

Niet-ontvankelijk
Na goedkeuring door de welstandscommissie heeft het bestuurscollege van Opsterland in juni 2018 een ontwerp-omgevingsvergunning verleend. Hierover hebben de eisers hun zienswijze gegeven. Waar de gemeente stelde dat de eisers niet-ontvankelijk waren in hun beroep omdat zij geen rechtstreeks belang bij deze zaak zouden hebben, ziet de rechter dit anders. Dat de eisers op 225 meter van de plas wonen, acht de rechtbank namelijk niet doorslaggevend. Bovendien gaan de eisers op hun perceel een nieuwe woning realiseren die dichter bij de plas zal staan. Vanwege de omvang van het zonnepark en de aard en omvang van de herinrichting van de oevers, valt het volgens de rechter niet uit te sluiten dat de eisers gevolgen van het bouwplan voor hun directe woon- en leefsituatie zullen ondervinden.

Talloze argumenten
Toch veegt de rechtbank het haast talloze aantal argumenten die de eisers hebben aangedragen tegen de komst van het zonnepark van tafel. De belangrijkste argumenten:

1. Onjuiste informatie | De eisers menen dat de aanvraag ten onrechte in behandeling is genomen. Zij voeren – samengevat – aan dat de aanvraag tegenstrijdigheden bevat met betrekking tot het aantal zonnepanelen, waardoor het bouwplan niet eenduidig en niet goed te beoordelen was en de gemeenteraad foutief is geïnformeerd.
   De rechter vindt dat, los van de vraag hoeveel zonnepanelen precies zijn aangevraagd, er tijdens de procedure voldoende duidelijk geworden is welke oppervlakte van de plas met zonnepanelen zou worden gevuld en hoe de zonnepanelen op de plas zouden worden opgesteld. Zowel de ruimtelijke onderbouwing als het inrichtingsplan geven daarover een eenduidig beeld.
2. Bestemmingswijziging | De eisers voeren als tweede argument aan dat zandwinning in de plas niet meer mogelijk is en niet vergunbaar is en de plas moet worden beschouwd als natuur. Het bestemmingsplan is op dit punt achterhaald en de bestemming ‘bedrijf zandwinning’ is volgens hen ten onrechte niet door de gemeente aangepast. Volgens de gemeente doet het feit dat er geen geldende vergunning is om op dit moment zand te mogen winnen, niets af aan het feit dat op grond van het bestemmingsplan die vergunning wel weer kan worden verleend. De rechtbank volgt eisers  niet in hun betoog dat de gemeente ten onrechte niet tot bestemmingswijziging van de locatie is overgegaan.
3. Watertoets | De eisers voeren aan dat de watertoets niet correct is ingevuld, waardoor een foutieve goedkeuring is gegenereerd. Zo kloppen de oppervlakten niet en zou er wel degelijk grond worden gedumpt in het oppervlaktewater waardoor de inhoud van de waterberging wordt gewijzigd. De rechtbank volgt eisers niet in hun stelling dat aannemelijk is dat een foutieve goedkeuring van het waterschap is gegenereerd. Uit de watertoets volgt dat de locatie, aard en omvang van het bouwplan aan het waterschap zijn voorgelegd, op basis van tekeningen. De in die toets genoemde oppervlakte van het bouwplan komt overeen met wat in de aanvraagstukken daarover is opgenomen. Bij die toets heeft het waterschap geconstateerd dat het bouwplan niet voorziet in demping van oppervlaktewater. Die constatering komt overeen met wat in het inrichtingsplan is opgenomen. Van het gesteld dumpen van grond is in het bouwplan geen sprake. Dat het bouwplan voorziet in het herinrichten van de zuidelijke en oostelijke oevers van de plas, maakt dit niet anders. Ook deze beroepsgrond slaagt daarmee niet.
4. Bodem | De eisers geven aan dat zij het verplichte bodemonderzoek missen. Zij menen dat verweerder had moeten aangeven dat voor demping van water wel degelijk een onderzoek naar de grondkwaliteit nodig is. Nu er in het verleden sprake is geweest van het storten van puin kan verweerder hier niet uitgaan van geschikte grond op basis van de bodemkwaliteitskaart Fryslân. Volgens eisers is mogelijk sprake van grond die asbestverdacht is. De rechtbank herhaalt de constatering dat van het gesteld dumpen van grond en dempen van water in het bouwplan geen sprake is. In de herinrichting van de zuidelijke en oostelijke oevers heeft de gemeente evenmin aanleiding hoeven zien om een bodemonderzoek te verlangen. Uit het inrichtingsplan volgt in voldoende mate dat de herinrichting zal plaatsvinden met grond uit het gebied zelf, binnen de bestaande functies water en agrarisch. Met de voorwaarde dat eventueel vrijgekomen grond op de locatie moet worden verwerkt, heeft de gemeente volgens de rechter voldoende waarborg voor gebruik van lokale grond ingebouwd.
5. Natuur | De eisers voeren aan dat de natuurwaarden met het bouwplan niet worden gerespecteerd. Zij menen dat het bouwplan de aanwezige natuur en natuurwaarden grof geweld aandoet. Bij de provincie zou ten onrechte geen aanvraag in het kader van de Wet natuurbescherming zijn ingediend. Ook menen zij dat er geen sprake is geweest van een volledig onderzoek naar de flora en fauna; de quickscan volstaat daartoe niet. In reactie op deze beroepsgronden heeft de gemeente aangevoerd dat er uitgebreid vooroverleg met de provincie is geweest over de flora en fauna en het inrichtingsplan. De rechtbank stelt voorop dat de plas noch de oevers een natuurbestemming in het bestemmingsplan hebben. Daarnaast constateert de rechtbank dat in de quickscan is geconcludeerd dat met het bouwplan geen afbreuk aan de huidige natuurwaarden zal worden gedaan, dat de ingreep geen schade zal veroorzaken die moet worden gemitigeerd of gecompenseerd en dat het project ook kansen voor de natuur biedt zoals als gevolg van het aanleggen van natuurvriendelijke oevers. Tevens stelt de rechtbank vast dat eisers geen deskundig tegenadvies betreffende de gevolgen van het bouwplan op natuurwaarden in en rondom de plas hebben ingediend. Deze beroepsgronden slagen niet.
6. Milieueffectrapportage | De eisers voeren aan dat ten onrechte een milieueffectrapportage (mer) ontbreekt. In reactie op deze beroepsgrond heeft de gemeente aangevoerd dat de aanleg van een zonnepark doorgaans geen mer-plichtige activiteit is. De rechtbank is van oordeel dat verweerder zich terecht op het standpunt heeft gesteld dat het bouwplan niet mer-plichtig is.
7. Veiligheid | Ook voeren de eisers aan dat een zonnepark op het water realiseren en onderhouden, andere en grotere gevaren met zich meebrengt dan bij een zonnepark op het land. Er zou niet gebleken zijn dat veiligheidsvoorzieningen en beheersmaatregelen worden gerealiseerd voor kabels en leidingen op, in en onder het water. Ook is er geen veiligheids- en gezondheidsplan bekend. De eisers achten het aantal branden op zonneparken zorgwekkend en een reëel risico. Van brandweerdeskundigen zouden de eisers hebben begrepen dat reeds bij een kleine brand op dit park, de brand moet worden bestempeld als niet te blussen. De gemeente meldt dat alle kabels en de drijvers zijn voorzien van isolatie waardoor geen elektrische velden ontstaan onder de zonnepanelen. De stroom zal niet in of door het water lopen. De bekabeling voldoet aan de NEN-normen en het park wordt geïnstalleerd door ervaren installateurs. Wat de brandveiligheid betreft, heeft contact plaatsgevonden met de brandweer Fryslân. Vanuit de brandweer is aangegeven dat ten aanzien van dit bouwplan geldt dat er geen gevaar is voor uitbreiding van een brand (naar gebouwen). De brandweer zal terughoudend zijn met blussen, gelet op de eigen veiligheid in verband met gevaar voor elektrocutie. Er is volgens de brandweer echter geen sprake van een groot risico. De rechtbank is dan ook van oordeel dat verweerder in de veiligheidsaspecten van het bouwplan geen aanleiding heeft hoeven zien om de gevraagde vergunning te weigeren.
8. Belangenafweging | Eisers voeren tot slot aan dat verweerder een onjuiste belangenafweging heeft gemaakt. Zij menen dat verweerder onvoldoende aandacht heeft besteed aan de omstandigheid dat er meer dan voldoende ruimte op daken is om zonne-energie op te wekken. Daarnaast stellen eisers dat verweerder onnodig grote risico’s loopt met het vergunnen van dit bouwplan. Bij calamiteiten of schade aan het milieu of de omgeving heeft de gemeente niets in handen om de kosten en schade te kunnen verhalen. Volgens de rechter kan de gemeente indien Univergy Solar niet handelt overeenkomstig de verleende omgevingsvergunning handhavend optreden. Dat geen expliciete garantie is gegeven over het opruimen van het zonnepark bij het einde van de levensduur, maakt dit niet anders. Ook deze beroepsgrond slaagt daardoor niet.

Op grond van alle argumenten is de rechtbank van oordeel dat de gemeente in redelijkheid gebruik heeft gemaakt van haar bevoegdheid om voor het bouwplan een omgevingsvergunning te verlenen. De rechtbank verklaart het beroep dan ook ongegrond.