Definitief Klimaatakkoord | Reacties stromen binnen: brancheorganisaties positief, milieuorganisaties ontevreden

Techniek Nederland: breed gedragen akkoord
Installateurskoepel Techniek Nederland (red. vertegenwoordiger van 6.300 bedrijven met 130.000 werknemers) is vooral blij met de ambitie om 1,5 miljoen bestaande woningen vóór 2030 duurzaam en energiezuinig te maken. Voorzitter Doekle Terpstra: ‘Verduurzaming wordt haalbaar en betaalbaar voor iedereen in Nederland. De partijen aan de klimaattafels én het kabinet verdienen daar een compliment voor. Er ligt nu een stevig fundament voor het behalen van 49 procent CO2-reductie in 2030. En in 2050 kunnen we een gebouwde omgeving hebben die volledig CO2-neutraal is. Niet iedereen zal positief zijn. Maar ik ben ervan overtuigd dat we in samenspraak met het kabinet uiteindelijk tot een breedgedragen klimaatakkoord kunnen komen waarmee Nederland verder kan.’

De arbeidsmarkt ziet Terpstra nog wel als een uitdaging, maar daar gaat Techniek Nederland haar schouders onder zetten. ‘Er komen honderd proeftuinen voor aardgasvrije wijken. Wij betrekken het beroepsonderwijs erbij, zodat jonge technici in opleiding straks over de vaardigheden beschikken die nodig zijn om warmtepompen te installeren, zonnepanelen te plaatsen en warmtenetten aan te sluiten. De huidige werknemers bieden we om- en bijscholing aan.’    

NVDE: kansen voor iedereen
Ook de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE) denkt dat Nederland met het definitieve Klimaatakkoord de doelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 kan halen. Het akkoord zorgt volgens de NVDE voor een doorbraak naar 70 procent elektriciteit van zon en wind en een bewonersvriendelijke overgang naar aardgasvrije woningen. De bijgestelde afspraken voor elektrische auto’s – zo wordt de bijtelling voor volledig elektrische auto’s komend jaar verdubbeld van 4 naar 8 procent – vallen de NVDE wel fors tegen.

Verder zijn veel afspraken volgens de organisatie ‘krap’ gemaakt. ‘De ervaring met het halen van de doelen en verplichtingen voor 2020 leert dat er jaarlijks extra maatregelen nodig zijn en dat de politieke wil daartoe soms gebrekkig is. Dit politieke klimaatakkoord is daarom een tussenstap. Het is belangrijk om elk jaar een eerlijk beeld van de voortgang te krijgen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de Klimaat- en Energieverkenning. De NVDE rekent erop dat de politiek indien nodig ook bereid is om extra maatregelen te nemen en die in samenspraak vorm te geven. Daarom zullen wij het politieke klimaatakkoord met positief advies voorleggen aan onze leden. Er is lang gepraat over dit klimaatakkoord. Voor iedereen zijn er zowel kansen en enthousiasme als zorgen en teleurstellingen. Het is belangrijk om nu verder aan de slag te gaan en al doende te leren en de afspraken verder te verbeteren.’

Greenpeace: bittere nasmaak
Greenpeace is kritisch. De milieuorganisatie spreekt van ‘een bittere nasmaak’ en stelt een aantal noodzakelijke verbeterpunten voor het Klimaatakkoord voor: ‘Inzetten op echte doorbraken in plaats van schijnoplossingen. Dit akkoord plakt pleisters met kortetermijnoplossingen zoals CO2-uitstoot opslaan in de zeebodem (CCS) en het gebruiken van biomassa. Terwijl de klimaatcrisis vraagt om maatregelen die voor de generaties na ons ook echte oplossingen zijn.’

Ook de CO2-heffing stemt tot ontevredenheid: ‘Er komt weliswaar een CO2-heffing, maar die is niet eerlijk en effectief genoeg. Bij een eerlijke heffing betalen grote vervuilers om de noodzakelijke vergroening van diezelfde industrie te betalen. Het tegengestelde is waar; burgers en kleine ondernemers betalen miljoenen, die de industrie als subsidies ontvangt.’

Greenpeace besluit: ‘3 punten die wij wel steunen: vanaf 2030 komt 70 procent van onze stroom grotendeels van zon en wind; 1,5 miljoen huizen worden de komende jaren duurzamer gemaakt; er worden in Nederland vanaf 2030 geen benzine- en dieselauto’s meer verkocht. Deze punten steunen we waar mogelijk. Maar eerlijk is eerlijk: het blijft onvoldoende om uit de klimaatcrisis te komen. Daarom blijven wij strijden voor een duurzame, klimaatneutrale energievoorziening.’

Milieudefensie: harde afspraken missen
De beloftes zijn er, maar de harde afspraken, garanties en grenzen missen. Om die reden geeft Milieudefensie het definitieve Klimaatakkoord een 5+. De deelcijfers zijn soms iets positiever. Milieudefensie geeft de gebouwde omgeving een 6: ‘Het gebruik van gas wordt duurder en elektriciteit juist goedkoper. Dat is mooi. Maar om in 2050 klaar te zijn met de volledige omschakeling naar duurzame warmte moeten we nu wel hard aan de slag.’ Elektriciteit krijgt een 7: ‘70 procent van de elektriciteit komt in 2030 uit duurzame bronnen zoals zon en wind. En buurtinitiatieven krijgen voorrang waardoor iedereen kan meebeslissen en meedoen. Massale inzet van biomassa is echter een slecht idee en wijzen we af. Want de kans is groot dat hiervoor op grote schaal bos wordt gekapt en verbrand.’

‘Het afgelopen anderhalf jaar hebben we veel stappen gezet en een hoop bereikt. Het akkoord bestaat nu uit veel plannen en maatregelen waarmee we in Nederland de klimaatdoelen moeten gaan halen. Maar of we de opwarming van de aarde daarmee voldoende tegengaan, is nog de vraag. Daarvoor zijn hardere grenzen en afrekenbare afspraken nodig. Het Klimaatakkoord gaat eerst nog door de Tweede en daarna de Eerste Kamer. Met een aantal relatief kleine wijzigingen op bovenstaande punten, kunnen zij het akkoord wél eerlijk en effectief maken.’

Waterschappen: 100 procent energieneutraal in 2025
De Nederlandse waterschappen stellen hoge verwachtingen te hebben van het gepresenteerde akkoord. Dirk-Siert Schoonman, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: ‘Wij verwachten als waterschappen veel van dit akkoord. Want als we de oorzaak van de klimaatproblemen niet actief aanpakken, blijft het dweilen met de kraan open. Het Klimaatakkoord is een mijlpaal in de ontwikkeling van het Nederlandse klimaatbeleid richting 2050. Het is bemoedigend dat politiek en samenleving tot eenduidige klimaatdoelen en –maatregelen komen, die nu moeten worden uitgevoerd. Waterschappen zijn hierbij zeer actief en werken nauw samen met gemeenten en provincies in de regionale energiestrategieën.’

De waterschappen werken actief mee aan de reductie van broeikasgassen, onder andere door het opwekken van biogas en door plaatsing van windmolens en zonneweiden. En door deelname aan de aanpak van CO2-uitstoot in veenweidegebieden. In 2025 willen de waterschappen 100 procent energieneutraal zijn. Waterschappen werken verder mee aan het ontwikkelen van innovaties zoals aquathermie (red. warmte uit afval-, drink- en oppervlaktewater) als alternatief voor aardgas. 

Netbeheer Nederland: lagere kosten door voorspellen en verslimmen
Netbeheer Nederland toont zich content met de afspraken in het Klimaatakkoord over de verzwaring van het Nederlandse elektriciteitsnet: ‘In het Klimaatakkoord zijn daarom op voorstel van de netbeheerders afspraken opgenomen over anticiperende netuitbreidingen, de hervorming van het aansluitkader en het tijdig betrekken van de netbeheerders in de vergunningverlening van duurzame opwek. Ook het voorkomen van overbelasting en het stellen van eisen aan de sturingsmogelijkheden van apparaten blijven aandachtspunten voor de netbeheerders. Het is van belang dat deze voorstellen worden overgenomen in wet- en regelgeving om de kosten voor de energietransitie minimaal te houden. Het beter voorspellen van ontwikkelingen en het slimmer gebruiken van het bestaande energienet kan onnodige netinvesteringen voorkomen.’ 

Energie-Nederland: belangrijke bevestiging
Energie-Nederland ziet het gepresenteerde akkoord als een goede basis voor een noodzakelijke integrale aanpak van de energietransitie. ‘Dit is cruciaal om de ambities en forse opgave voor de energiesector waar te kunnen maken en de transitie haalbaar en betaalbaar te houden’, stelt Medy van der Laan, voorzitter van Energie-Nederland. ‘Als motor en hofleverancier van de energietransitie zijn wij klaar voor een hogere versnelling naar het doel van 49 procent CO2-reductie in 2030. Het akkoord is een belangrijke bevestiging en geeft extra versnelling voor zonne- en windenergie bij de uitvoering van de energietransitie, die ook al volop gaande is.’

Voor de gebouwde omgeving is de schuif in de energiebelasting volgens de organisatie van belang. Hiermee wordt gas stapsgewijs duurder en elektriciteit goedkoper. Dat geeft een goede prikkel aan de verdere verduurzaming van woningen waarin energiebedrijven een belangrijke ondersteunende rol hebben. Door de positie van de energiesector – in het hart van de energietransitie – is er volgens Van der Laan een sterke verwevenheid met de plannen voor verduurzaming in andere sectoren. Ten aanzien van de plannen voor landbouw en vooral de industrie is er daarom nog wel zorg over hoe de verduurzaming hier op een economisch verantwoorde manier van de grond zal komen.

Provincies: Klimaatakkoord moet haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar
Het Interprovinciaal Overleg (IPO) behartigt de gezamenlijke belangen van de provincies in ‘Den Haag’ en ‘Brussel’. Gedeputeerde Jop Fackeldey van Flevoland heeft namens alle provincies gereageerd op het Klimaatakkoord: ‘We zien enerzijds een forse ambitie bij het kabinet en anderzijds ruimte voor maatwerk voor de decentrale overheden. Dat maatwerk is erg belangrijk om de maatregelen met onze inwoners samen te kunnen oppakken. Ambitie is goed en belangrijk, maar wat voor ons als provincies cruciaal is en blijft is dat de maatregelen haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar blijven. Daar hebben we steeds op ingezet en dat zullen we blijven doen.’ In het najaar bespreken alle 12 Provinciale Staten het Klimaatakkoord. Het resultaat van deze besprekingen zal een definitieve reactie van de provincies op de kabinetsplannen zijn.

Lees ook:

• Definitief Klimaatakkoord | Ook isolatie vanaf 2021 onderdeel van ISDE-subsidie
• Definitief Klimaatakkoord | Kabinet presenteert 6 stappen om problemen met netcapaciteit structureel op te lossen
• Definitief Klimaatakkoord | Kabinet herhaalt: salderingsregeling voor zonnepanelen verlengd tot 2023
• Definitief Klimaatakkoord | 70 procent elektriciteit in 2030 afkomstig van windmolens en zonnepanelen
• Definitief Klimaatakkoord | Holland Solar: zonne-energie gaat ambities waarmaken