De zonnepanelen zijn één van de vele duurzame energievoorzieningen die worden aangebracht en ervoor zorgen dat de inrichting energieneutraal kan draaien.
Naast zonnepanelen maakt de PI voor het opwekken van energie straks ook gebruik van andere duurzame energiebronnen. De overige stroom wordt namelijk afgenomen van een windmolen in de buurt die direct verbonden is met de verbruiksinstallatie van de PI. Voor het verwarmen en koelen van het gebouw wordt bovendien gebruik gemaakt van een warmte-koude-opslagsysteem (WKO). Daarnaast wordt voor de verlichting van het gebouw zoveel mogelijk gebruik gemaakt van led-verlichting en Longlife lichtbronnen. In de verschillende ruimtes is aanwezigheidsdetectie aangebracht, waardoor het licht alleen brandt als personen zich in de betreffende ruimte bevinden. Met deze energievoorzieningen kan de PI over een heel jaar energieneutraal draaien.
De nieuwbouw wordt uitgevoerd door Ballast Nedam en is momenteel in volle gang. De bouw is in mei 2014 van start gegaan en is medio 2016 afgerond. PI Zaanstad komt op het oostelijke gedeelte van bedrijventerrein Hoogtij in Westzaan en biedt plaats aan ruim 1.000 gedetineerden. Het is in eerste instantie zowel een huis van bewaring als een gevangenis.