Elia wijst op dreigend flexibiliteitstekort België, tot 4,1 gigawatt batterijen in 2036

De studie wordt iedere 2 jaar door de Belgische netbeheerder uitgevoerd. In de nieuwste editie schrijft Elia dat in 2026 tijdens ongeveer 300 uur niet aan de flexibiliteitsbehoeften zal worden voldaan, een aantal dat kan oplopen tot 600 uur in 2036 als er onvoldoende maatregelen worden genomen.

Toenemende behoefte
De sterke groei van hernieuwbare energiebronnen in het Belgische elektriciteitsnet zorgt voor nieuwe uitdagingen. Volgens de analyse van Elia is in 2026 al 1,8 gigawatt aan extra flexibiliteit nodig, oplopend tot 2,5 gigawatt in 2030.

Deze flexibiliteit moet komen van consumentenflexibiliteit en decentrale zonne-energiesystemen, maar ook van batterijen. Zonder deze extra capaciteit kunnen er onevenwichtigheden ontstaan tussen de day-aheadmarkt en realtime operaties, wat de systeemstabiliteit in gevaar brengt, vooral tijdens periodes van structureel energieoverschot.

‘Om de systeemveiligheid te garanderen, zal Elia de ontwikkeling van deze eindgebruikersflexibiliteit nauwlettend in de gaten houden’, schrijft de hoogspanningsnetbeheerder in het rapport. Vanwege de trage ontwikkeling tot nu toe overweegt de netbeheerder om samen met distributienetbeheerder Fluvius extra maatregelen te nemen.

Batterijen minder effectief
Een opvallende conclusie uit de studie is dat de effectieve bijdrage van grootschalige batterijopslag aan de betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet afneemt naarmate er meer capaciteit wordt geïnstalleerd in België en de rest van Europa.

In 2028 zou 400 megawatt aan batterijcapaciteit volstaan om een adequacy-kloof van 200 megawatt te dichten, wat overeenkomt met een effectiviteitsfactor van 50 procent. Tegen 2034 zou echter een extra batterijcapaciteit van 8.300 megawatt nodig zijn om een vergelijkbare kloof te vullen, met een effectiviteitsfactor van slechts 25 procent.

Verschillende scenario's
De studie presenteert prognoses voor de ontwikkeling van zowel grootschalige als kleinschalige batterijen in diverse scenario's. Voor grootschalige batterijen wordt in alle scenario's een vermogen van 1,5 gigawatt verwacht tussen 2028 en 2036.

Bij kleinschalige batterijen lopen de verwachtingen uiteen: in het 'Prosumer Power'-scenario groeit de capaciteit van 0,6 gigawatt in 2024 naar 2,6 gigawatt in 2036, terwijl in het 'Constrained Transition'-scenario de groei beperkt blijft tot 1,0 gigawatt in 2036. Het 'Current Commitments'-scenario zit hiertussenin met een verwachte capaciteit van 1,5 gigawatt in 2036.

In totaal herbergt België volgens verschillende scenario’s over 10 jaar 2,5 tot 4,1 gigawatt vermogen aan batterijen.