Schrappen Mijn VerbouwPremie zonneboiler doodsteek voor Vlaamse zonnewarmtemarkt?

Belsolar vroeg augustus 2024 aandacht van een nieuwe Vlaamse regering voor zonneboilerinstallaties. Hoe staat de markt er nu voor?
‘Die is zeer slecht. Het residentiële segment is nog steeds in vrije val, in het zakelijke segment zit geen beweging. Ten opzichte van 10 jaar geleden is de markt met 90 procent gezakt. Dat ligt deels aan onwetendheid; onbekendheid met de toegevoegde waarde van deze technologie voor onze energietransitie. Maar zeker ook aan de Vlaamse energieprijzen van dit moment.’

Die van gas?
‘Zonneboilersystemen waren opnieuw even heel populair tijdens de recente energiecrisis, na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. Dat was echter een tijdelijk fenomeen. Voor een gemiddeld huishouden is de terugverdientijd van een zonneboiler nu redelijk lang als je die voor het verwarmen van sanitair water gebruikt – zo’n 15 jaar. Er wordt dan ook al snel voor een elektrische oplossing gekozen.’

Zonthermie is financieel oninteressant voor de consument?
‘Gebruik je zonnecollectoren voor de bijverwarming van een elektrische boiler, dan kan het wel een interessante optie zijn. We hebben het dan over een terugverdientijd van 7 tot 8 jaar. Maar daar wordt ook niet voor gekozen. De markt voor de warmtepompboiler zit tevens in een vrije val. De puur elektrische boiler is omwille van de investeringsprijs en de mogelijke combinatie met pv-panelen de meest gekozen optie.’

Hoe duurzaam is de elektrische boiler?
‘Totaal niet natuurlijk. En zeer vaak worden deze boilers dan gekoppeld aan het pv-systeem van de woning om zogezegd een “elektrische zonneboiler” te maken. Je investeert om elektriciteit duurzaam op te wekken, en dan ga je deze duurzame stroom opslaan in een zeer inefficiënt opslagsysteem. Onbegrijpelijk. Tijdens de periodes met weinig zonne-energie ben je je water aan het opwarmen met zeer dure stroom. Je kunt er je zelfverbruik van zonnestroom iets mee optimaliseren, maar niet meer dan dat.’

Vlaanderen schrapte onlangs de verbouwpremie voor de zonneboiler. Is dat de doodsteek voor deze technologie?
‘Die subsidie geldt voor renovatie van woningen ouder dan 10 jaar, en betreft ook andere verduurzamingsmaatregelen zoals isolatie en glas. Wij besloten als federatie van leveranciers van thermische zonne-energiesystemen echter niet te hard te reageren op dit besluit. Het residentiële marktsegment was nog maar zeer klein.’

De verbouwpremie maakte niet het verschil…
‘Soms is het goed zaken even te laten gaan. Die premie bestond al 15 jaar. Die bereikte haar doel niet meer. Dan kan het beter zijn de tijd zijn werk te laten doen. Het energielandschap verandert iedere 2 tot 3 jaar. Wellicht dat de taxshift van elektriciteit naar fossiele brandstoffen in België een mooi moment is om de technologie opnieuw te lanceren, en een nieuwe energiecrisis is ook niet ondenkbaar.’

Voor nu gaat zonnewarmte in de wacht in Vlaanderen?
‘De toegevoegde waarde van zonthermie zit momenteel met name in de grote installaties, mede met het oog op die aankomende taxshift en de ETS-2 – het nieuwe systeem van de EU om de CO₂-uitstoot in de gebouwde omgeving, de transportsector en overige sectoren te reduceren dat vanaf 2027 in werking treedt. Zonthermie is een zeer zinvolle investering in het kader van het vergroten van de energieprestaties van appartementencomplexen en commercieel vastgoed; het vergt ook geen volledige aanpassing van het warmtesysteem zoals bij het toepassen van een warmtepomp. Daarnaast zijn zonnecollectoren, mede gezien omwille van hun veel hogere rendement per vierkante meter dan pv, vaak zeer interessant voor de opwek van duurzame industriële warmte.’

Wat moet er worden gedaan om die kansen te pakken?
‘Van de totale energievraag in Europa gaat de helft over warmte. Ik denk dat iedereen het er ondertussen over eens is dat deze volledige warmtevraag elektrificeren een gigantische uitdaging is en niet realiseerbaar op korte tot middellange termijn. Zonthermie kan op zeer eenvoudige wijze een grote bijdrage leveren, met een beproefde technologie en producten die bijna allemaal van Europese oorsprong zijn. Waarom de politiek deze technologie nog steeds behandelt als oninteressant is onbegrijpelijk. Gratis energie om massa’s warmte op te wekken zonder dat je als overheid moet investeren in verzwaring van netten en opslagsystemen… Hoeveel lager moet het fruit nog hangen? En het is misschien niet de bedoeling om als overheid een bepaalde technologie te gaan promoten, maar die lijn is al overschreden met de warmtepompen en voorheen met pv-panelen, waarvan een groot deel uit Azië komt. Het zou zeer fijn zijn – een gamechanger – als er rond zonthermie ook wat meer positieve informatie verspreid wordt, vanuit de overheid en pers.’