Het Dilemma | Nemen de Belgische overheden zonnewarmte nog wel serieus?

Hoe gaat het met de uitrol van de zonneboiler in België?
‘Die is minimaal in het residentiële segment, zowel in de renovatie als nieuwbouw. In de commercial & industrial (c&i)-markt ligt die zo goed als stil. Hiermee worden grote kansen gemist. Zonthermische systemen zijn een prachtige aanvullende technologie in onze energietransitie. Maar de onwetendheid over hun mogelijkheden is nog steeds groot, ook bij de overheid.’

Waar blijkt dat uit?
‘Neem de Vlaamse energieprestatienormen – de EnergiePrestatie en Binnenklimaat (EPB)-eisen – voor de projectbouw. De spelregels rond hernieuwbare energie zijn daar sinds 2023 gewijzigd en de zonneboiler komt daar veel minder interessant uit, waardoor studiebureaus ze niet meer opnemen in ontwerpen. Ook bij de ontwikkeling van warmtenetten wordt de mogelijkheid van zonnewarmte als bron bijvoorbeeld doorgaans niet gezien. En in het Belgische Nationaal Energie- en Klimaatplan komt zonthermie ook nauwelijks aan bod.’

De markt voor zonneboilers is zeer volatiel, even geleden was je nog positief…
‘Met de exploderende energieprijzen na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne wilde iedereen iets aan zijn energierekening doen. Zonnepanelen en warmtepompen gingen als warme broodjes over de toonbank, de populariteit van zonneboilers nam snel toe. Nu de prijzen van stroom en gas weer zijn bedaard, is het gevoel van urgentie weer verdwenen. Zonthermie heeft daar het meest onder te lijden.’

Jullie zonden als branchevereniging van Belgische fabrikanten en importeurs van zonthermische systemen onlangs een memorandum naar alle Belgische overheden, waarom?
‘De verkiezingen zitten erop. De regeringen worden gevormd en beleidsprogramma’s opgesteld. Dit is het moment om aandacht te vragen voor zonneboilerinstallaties. Daarmee hebben we het immers over een zeer efficiënte en financieel aantrekkelijke verduurzamingstechnologie, voor vele huishoudens, maakbedrijven, kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), …’

Wat vragen jullie van de politiek?
‘Op dit moment is er in België reeds een miljoen vierkante meter aan zonnecollectoren geïnstalleerd. De huidige terugval moet worden gekeerd, ten behoeve van onze energietransitie en ook omdat die onze sector hard raakt. Wij doen dan ook een dringende oproep aan federale en gewestelijke overheden om blijvend te investeren in thermische zonne-energiesystemen. Dat doen we middels 10 zonnepunten.’

Kun je er enkele uitlichten?
‘Van april 2021 tot en met eind 2023 gold een verlaagd btw-tarief van 6 procent op zonnepanelen, warmtepompen en zonneboilers voor woningen jonger dan 10 jaar. Dat is terug naar normaal voor pv, wat ik kan begrijpen gezien de sterk dalende prijzen van zonnepanelen, maar ook voor zonneboilers. Voor warmtepompen is dit gelukkig niet teruggedraaid, maar hierdoor krijgt onze technologie te maken met een ongelijk speelveld. Dat moet weer worden gelijkgetrokken.’

En wat nog meer?
‘Zet in op het combineren van warmtepompen en zonneboilers. Hiermee ontlast je het elektriciteitsnet omdat warmtepompen dan in de zomer nauwelijks hoeven te draaien, netbeheerders kunnen zo ook besparen op verzwaring. Daarnaast verlengt het de levensduur van installaties. We wijzen ook op het Europese Solar Mandate dat stelt dat de erkenning van alle soorten zonne-energie cruciaal is, pv, pvt, zonthermie… Bij de verplichting van zonnepanelen op grote daken van bedrijven en publieke Vlaamse daken wordt echter wel voorrang aan 1 technologie gegeven, wat ook niet per se in het voordeel is van een gebruiker die bijvoorbeeld een grote warmtebehoefte heeft. We vragen tevens, naast nog diverse andere zaken, om voortzetting van de huidige premies op zonneboilers.’

Is zonthermie in de vergetelheid geraakt in België, neemt de overheid deze technologie nog wel echt serieus?
‘Ik heb het liever over een onbekende technologie. We kunnen wel heel somber gaan doen over de situatie van nu, maar ik heb goede hoop dat het allemaal goed gaat komen als we het juiste verhaal luid en duidelijk vertellen. Zonthermie heeft gewoonweg een enorme potentie; kan een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van onze klimaatdoelen. En het is ook niet zo dat iedereen daar blind voor is. Dat wordt onder andere bewezen in de reeds gelekte plannen van de nieuwe Vlaamse regering rond de aanpassing van de renovatieverplichting. Hierin komt zonthermie ter sprake, en dat alleen al stemt mij positief.’