Kabinet zoekt oplossing voor elektriciteitscrisis na 2033

De Europese Commissie werkt aan het versnellen van goedkeuringsprocedures voor zogenoemde capaciteitsmechanismen. Dit zijn systemen waarbij energieproducenten extra betaald krijgen voor het beschikbaar houden van elektriciteitsproductie, onafhankelijk van de daadwerkelijke levering van stroom. België heeft al zo’n mechanisme, waarbij onder meer batterijen de stroomlevering garanderen.

Besluit in 2026
Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei verwacht dat deze Europese ontwikkeling Nederland kan helpen als besloten wordt om een capaciteitsmechanisme in te voeren.

De Monitoring Leveringszekerheid 2025 van TenneT bevestigde onlangs dat de elektriciteitsvoorziening vanaf 2033 onder druk komt te staan. De hoogspanningsnetbeheerder vroeg het kabinet daarbij om capaciteitsmechanismen te onderzoeken die een te snelle terugval van bestaand regelbaar vermogen kunnen voorkomen.

Minister Hermans laat weten dat het kabinet in de eerste helft van 2026 zal besluiten welke aanvullende maatregelen nodig zijn om de stroomvoorziening veilig te stellen.

Strategische reserve
Een strategische reserve is een van de opties die worden onderzocht. Dit houdt in dat bestaande elektriciteitscentrales worden opengehouden die normaal gesproken zouden sluiten. Deze centrales mogen alleen worden gebruikt in noodsituaties en verstoren daardoor de gewone elektriciteitsmarkt niet.

Een verdergaande optie is een marktbreed capaciteitsmechanisme, waarbij alle aanbieders van elektriciteit, energieopslag of vraagrespons een extra vergoeding krijgen voor het beschikbaar houden van hun capaciteit. Vraagrespons betekent dat elektriciteitsgebruikers hun verbruik aanpassen op momenten van schaarste.

Onderzoek naar alternatieven
Naast capaciteitsmechanismen onderzoekt het kabinet ook andere mogelijkheden om de leveringszekerheid te waarborgen. Het bevorderen van vraagrespons kan de elektriciteitsmarkt efficiënter laten werken. Ook wordt gekeken naar het stimuleren van energieopslag voor de middellange en lange termijn.

Beide onderzoeken worden eind dit jaar verwacht en zullen samen de basis vormen voor de besluitvorming van het kabinet.

Wettelijke voorbereidingen
Om maximaal voorbereid te zijn, breidt het kabinet de wettelijke basis uit via het wetsvoorstel ter implementatie van het EU Electricity Market Design-pakket. Hiermee wordt ook voor een centraal capaciteitsmechanisme de juridische grondslag gecreëerd.

Nederland zal zich tot slot actief mengen in de Europese discussies over het stroomlijnen van goedkeuringsprocedures voor capaciteitsmechanismen, met als doel een soepel proces te creëren en het gelijke speelveld op de Europese elektriciteitsmarkt te waarborgen. De minister zal de Tweede Kamer in de eerste helft van 2026 informeren over de definitieve keuzes voor het borgen van de leveringszekerheid na 2030.