Capaciteitsvergoedingsmechanisme België werkt, maar nog geen gouden bergen voor batterijen

Het capaciteitsvergoedingsmechanisme C(RM) in België werkt, maar levert nog geen gouden bergen voor batterijen op. Er is zo’n 400 megawatt vermogen aan batterijen gehonoreerd in de CRM-veilingen van Elia.

Eind 2003 werd in België besloten tot een kernuitstap tegen 2025, waarmee zowat de helft van de nationale elektriciteitsproductie zou verdwijnen. Elia signaleerde daarom meermaals dat er begeleidende maatregelen nodig waren om de bevoorradingszekerheid te garanderen. De hoogspanningsnetbeheerder adviseerde de invoering van een capaciteitsvergoedingsmechanisme (red. capaciteitsremuneratiemechanisme, CRM). Dat gebeurde en de eerste 3 veilingen zitten erop. Waren die succesvol, en in hoeverre gaan energieopslagsystemen ervoor zorgen dat het licht altijd aan blijft?

Prijs alleen
De sluiting van de Belgische kerncentrales heeft consequenties voor de leverzekerheid van stroom op de lange termijn, indien geen maatregelen worden getroffen. Die zijn genomen in de vorm van een CRM. Hierin is het land niet uniek in Europa, ook niet wat betreft de insteek. Die is marktbreed, net zoals in Italië en Ierland bijvoorbeeld. Dat betekent dat zowel bestaande als nieuwe capaciteit in aanmerking komt en ook elk type technologie, behalve nucleair.

Belgische marktspelers die op geen andere manier subsidies ontvangen kunnen capaciteit aanbieden op CRM-veilingen. Dat kan gaan om productiecapaciteit (door reeds draaiende of nog te bouwen gascentrales en batterijen bijvoorbeeld) of demand response; bedrijven die op momenten van stroomschaarste hun vraag terugdraaien. De selectieprocedure gebeurt voornamelijk op basis van prijs, en technische elementen zoals bankgaranties en een stevig bedrijfsmatig fundament. Op deze wijze wordt de levering van elektriciteit voor de toekomst veiliggesteld op de goedkoopst mogelijke manier.

Brandverzekering
‘Zie het als een brandverzekering’, zegt Marie-Laure Vanwanseele van Elia. ‘Daar betaal je graag voor om je tegen de gevolgen van een calamiteit in te dekken. Met CRM doet de federale regering hetzelfde, maar dan preventief. Het totale geïnstalleerde vermogen van onze nucleaire centrales is zo’n 6 gigawatt. Met wegvallen van zo’n 4 à 5 gigawatt - 2 blijven er voorlopig draaien is ondertussen besloten - wordt enorm veel ingeleverd aan productiecapaciteit. Dat kan voor grote problemen zorgen, met name tijdens de pieken in verbruik. Met dit systeem zorgen we dat het licht te allen tijde overal blijft branden.’

Missing money
Het betalen van producenten en afnemers voor het ter beschikking stellen van capaciteit van assets, hoewel dat gezien kan worden als staatssteun, is noodzakelijk aldus Vanwanseele. Anders gebeurt het simpelweg niet. Ze verwijst hierbij onder meer naar het probleem van ‘missing money’. Heel wat productie-eenheden zijn op zichzelf niet voldoende rendabel waardoor ze – dreigen te – sluiten. Vanwanseele: ‘Met vergoeding via het CRM-systeem wordt het gat met de markt dicht gefietst; er is sprake van een terugverdieneffect. Te veel betalen is echter uiteraard niet de bedoeling, vandaar die veilingen.’

Lees het volledige artikel hieronder in de juni 2024-editie van Storage Magazine.