Installatie van thuisbatterijen: ‘Er gaat nog te veel fout, opleiding is cruciaal’

Omega Energietechniek voert veiligheidsinspecties zoals SCIOS Scope 8, Scope 10 en Scope 12. Het bedrijf leidt ook inspecteurs op en verzorgt onder meer training op het gebied van de NEN1010 en NEN 3140. Halverwege vorig jaar werd daar de tweedaagse cursus ‘Installeren & opleveren van energieopslagystemen’ aan toegevoegd. Hoe ziet algemeen directeur Allart de Jong de opkomst van die technologie?

Niet vreemd
‘We weten allemaal wat er aan de hand is in de zonne-energiebranche’, aldus De Jong. ‘De terugval in de installatie van residentiële zonnepaneelsystemen is enorm, in de zakelijke markt is die naar ik verneem gehalveerd. Tegelijkertijd willen zonnepaneelbezitters het maximale uit hun opwek blijven halen en is het netcongestieprobleem groot. Het is dus niet vreemd dat vele zonnepaneelinstallateurs de switch naar batterijen maken, daar nu de focus op leggen. Is dat goed of slecht? Het is een gegeven en vooral belangrijk dat kwaliteit en veiligheid vooropstaan.’

Minder risico
Het installeren van een thuisbatterij is in principe niet complexer dan het plaatsen van zonnepanelen, stelt De Jong. Gemakkelijker zelfs. ‘Je hoeft het dak niet op, rijdt hem gewoon naar binnen, sluit hem aan op de verdeelinrichting en klaar. Plaats je een energieopslagsysteem buiten, dan zorg je voor een goede fundering en sluit je het aan op een trafo. Het gaat dus vele malen sneller dan pv, en met minder risico’s gepaard voor de installateur, los van het gevaar van elektrocutie of verlies van grip op de batterij.’ Tegelijkertijd wijst hij op de noodzaak van de juiste kennis, bijvoorbeeld op het vlak van de totale configuratie van energiesystemen.

Fantastisch
De Jong: ‘De propositie van pv in combinatie met andere duurzame technieken zoals een warmtepomp, een laadpaal voor elektrische voertuigen en opslag, is heel mooi: zelf goedkope stroom opwekken en die maximaal zelf gebruiken. Met een batterij sla je die stroom op voor later gebruik, je kunt ermee peakshaven en als je een dynamisch contract hebt de energierekening verder naar beneden brengen door energiehandel. Dat is allemaal fantastisch. Maar je moet wel weten wat je doet, allereerst op het gebied van veiligheid. Een lithiumbatterij is een inherent gevaarlijker product dan een zonnepaneel.’

Gevoeligheid
Is er bijvoorbeeld sprake van oververhitting van een lithiumbatterij, dan bestaat de kans op het vrijkomen van giftige stoffen, brand of zelf een explosie. Met zo’n scenario moet rekening worden gehouden, aldus De Jong. ‘Een batterij is zwaar, zorgt voor een ondergrond met voldoende draagkracht, zorg ook dat vluchtroutes niet afgesloten worden bij een eventuele calamiteit.’ Daarnaast noemt hij de gevoeligheid van batterijen voor over- en onderspanningen en over- en onderladen, en de aandacht die in dit verband aan de meterkast moet worden gegeven.

Toekomstig gebruik
‘De verdeelinrichting is het meest kritische deel in de transitie naar een hernieuwbaar- energiesysteem’, zegt De Jong. ‘Met het toevoegen van allerhande apparatuur lopen daar steeds meer stromen doorheen. Ook hierin schuilen risico’s bij het installeren van een batterij. Sluit die op de correcte manier aan, pas de verdeelinrichting aan indien nodig. Hou daarbij ook rekening met toekomstig gebruik, wat betreft energiebehoefte en apparaten. Om dat te kunnen, daar de juiste keuzes in te maken, is een goed opleiding onontbeerlijk.’

Veiligheidsnormen
In de batterijenopleiding van Omega Energietechniek worden cursisten ondergedompeld in alle ins en outs aangaande het installeren en opleveren van energieopslagsystemen. Die gaat onder meer over verschillende opslagtechnieken, hoe batterijen moeten worden geplaatst, regelgeving en veiligheidsnormen en hoe die naar de praktijk moeten worden vertaald. Daarnaast heeft Omega Energietechniek recentelijk andere NEN 1010 opleidingen gelanceerd, welke ook zeker van toepassing zijn op Energieopslagsystemen: aarding en vereffening, kabelberekeningen, overspanningsbeveiliging. Wat zijn de ervaringen tot nu toe, hoe loopt die opleiding, wat is het kennisniveau in de markt?

Snelle jongens
‘We hebben inmiddels zo’n 350 mensen opgeleid’, vertelt De Jong. ‘Er is geen gebrek aan interesse, de klassen zitten vol. Dat is mooi, maar we hebben het daarbij natuurlijk maar over een beperkte groep installateurs. Er zijn er veel meer, gerenommeerde die hun zaken doorgaans op orde hebben en vele kleine partijen waaronder snelle jongens die geld ruiken. Vrijwel iedereen duikt momenteel op de batterij. De kennis in de markt is aanwezig maar op veel plekken nog onvoldoende, dat geldt vrijwel voor iedereen, ook voor inspectieteams; voor hen worden installaties ook steeds uitdagender. Er gaat nog te veel fout. Ik vind dat zorgelijk.’

Spijt achteraf
De Jong refereert aan de opkomst van zonnepanelen. Waar de vraag in het verleden explodeerde, stortten vele partijen zich op de installatie van pv. Dat leverde veel problemen op aangaande kwaliteit en veiligheid. Hij ziet nu hetzelfde gebeuren met batterijen, ook uit nood geboren vanwege de dip in de pv-markt, en hij vreest voor herhaling van de geschiedenis. ‘Dat moeten we voorkomen. Er zijn 2 manieren om de juiste kennis en skills te ontwikkelen, door gewoon te doen, fouten te maken en wijs te worden door schade en schande, of door je te scholen. Mijn advies: doe niet zomaar wat, maak een plan en laat je opleiden. Zorg dat je vakbekwaam bent. Zo voorkom je spijt achteraf, bijvoorbeeld omdat je een installatie moet herstellen tegen hoge kosten of er iets naars gebeurt, en help je je klanten het beste.’