Vlaanderen ziet forse groei zonnepanelen op beschermd erfgoed

Dat meldt minister Weyts na vragen van Gijs Degrande van de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) in het Vlaams Parlement.

Sterke stijging
De Vlaamse regering paste eind 2022 het beleid voor de installatie van zonnepanelen op beschermd erfgoed aan. Viceminister-president Ben Weyts, bevoegd voor Onroerend Erfgoed, bevestigt dat zijn voorganger de regelgeving heeft versoepeld, waardoor het Agentschap Onroerend Erfgoed nu ‘consequent het plaatsen van zonnepanelen op daken van beschermd erfgoed toelaat’.

In totaal werden sinds 2022 maar liefst 372 aanvragen ingediend. Ter vergelijking: in 2019 waren dat er slechts 24, in 2020 46 en in 2021 daalde het aantal naar 18. De versoepeling heeft volgens de minister dus duidelijk effect gehad op de interesse in zonne-energie binnen erfgoedcontext.

Hoge goedkeuringsgraad
Van alle aanvragen sinds 2019 werden er 343 goedgekeurd onder voorwaarden, 13 volledig goedgekeurd, 57 gedeeltelijk gunstig beoordeeld en 45 geweigerd. 1 aanvraag werd als onvolledig bestempeld. De voorwaarden die het Agentschap oplegt, betreffen bijvoorbeeld de materiaal- en kleurkeuze van de zonnepanelen of de plaatsing en compositie ervan om de visuele impact tot een minimum te beperken.

Minister Weyts geeft aan dat zijn administratie niet beschikt over financiële gegevens die aantonen of er grotere kosten verbonden zijn aan het plaatsen van zonnepanelen op beschermd erfgoed. ‘In essentie verschilt het plaatsen van zonnepanelen op beschermd erfgoed niet van de installatie op een regulier dak, aangezien dezelfde bevestigingstechnieken worden toegepast’, aldus de minister.

Werelderfgoed
Voor locaties met UNESCO-werelderfgoedstatus, zoals de historische binnenstad van Brugge, gelden strengere regels. Het Agentschap hanteert daar het afwegingskader ‘Zonne-energie in erfgoedcontext’ om te evalueren wat de impact is op de ‘Outstanding Universal Values’ (OUV) van de zone.

Om tegemoet te komen aan de klimaatdoelstellingen heeft het Agentschap wel een versoepeling doorgevoerd door aanvragen voor zonnepanelen die zichtbaar zijn vanaf het openbaar domein in een nieuwbouw- of sterk verstoorde context gunstig te adviseren. De stad Brugge en het Agentschap werken momenteel aan een verduidelijking van de erfgoedwaarden van de historische binnenstad. Op UNESCO-niveau wordt ook gewerkt aan een internationale leidraad voor het plaatsen van zonnepanelen in werelderfgoedcontext.

Handhaving overtredingen
Sinds de invoering van het nieuwe beleid in 2022 werden 15 beroepen ingesteld tegen beslissingen over aanvragen voor zonnepanelen op beschermd erfgoed. In Brugge blijkt dat sommige eigenaars zonder vergunning zonnepanelen hebben geplaatst die zichtbaar zijn vanaf het openbaar domein. De stad zet volgens minister Weyts ‘steeds meer in op handhaving om de meest flagrante overtredingen recht te laten zetten en de zonnepanelen te laten verwijderen’.