Dit blijkt uit recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau naar hoe burgers aankijken tegen duurzaamheid en klimaatbeleid. Uit het onderzoek blijkt dat de meerderheid van de Nederlandse bevolking vindt dat de regering harder moet optreden tegen klimaatverandering. Het aantal mensen dat vindt dat de regering te weinig doet, is groter dan bij de vorige meting onder het vorige kabinet.
Duidelijke visie
Veel Nederlanders steunen bestaande klimaatmaatregelen zoals subsidies voor woningisolatie en overheidsinvesteringen in openbaar vervoer, groene waterstof en verduurzaming van de industrie. Ook beprijzende maatregelen als de vliegtaks kunnen op steun rekenen. Mensen zijn echter minder enthousiast over prijsmaatregelen die basisbehoeften zoals voeding raken.
Burgers missen vooral een duidelijke langetermijnvisie en consistente koers in het klimaatbeleid. SCP-directeur Karen van Oudenhoven: ‘Als mensen het gevoel hebben dat een investering in verduurzaming door koerswisselingen in het beleid opeens nadelig kan uitpakken, heeft dat gevolgen voor hun motivatie om te verduurzamen en hun vertrouwen in de overheid.’
Eerlijke verdeling
Hoewel de meerderheid het belangrijk vindt dat Nederland bijdraagt aan klimaataanpak, maken veel mensen zich zorgen over stijgende kosten voor levensonderhoud. Deze zorgen leven sterker onder lager opgeleiden en lagere inkomensgroepen.
Burgers ervaren de lastenverdeling tussen bedrijven en burgers als oneerlijk en vinden dat ‘de vervuiler moet betalen’. Veel mensen hebben het gevoel dat de regering meer naar bedrijven luistert dan naar burgers.
Salderingsdossier als voorbeeld van wisselende beleidskoers De wisselende beleidskoers wordt door burgers vaak als probleem genoemd. Mensen noemen voorbeelden als de afschaffing van de salderingsregeling en de verplichte installatie van een warmtepomp, de terugleverkosten voor zelf opgewekte zonnestroom en – onzekerheid over – kosten van elektrisch rijden. In de antwoorden klinkt volgens de onderzoekers door dat burgers hierdoor soms niet meer goed weten waar ze goed aan doen. Mensen geven aan dat zij door de genoemde veranderingen niet meer goed weten waar ze aan toe zijn en waar ze goed aan doen. Sommigen hebben het gevoel dat ze voor hun duurzame gedrag worden ‘gestraft’. Wanneer mensen het gevoel krijgen dat investeren in verduurzaming wordt ‘bestraft’, kan dat volgens het SCP gevolgen hebben voor het vertrouwen van burgers in de overheid en voor hun motivatie om te verduurzamen. Dat kan weer een belemmering vormen voor de verandering die nodig is om klimaatdoelen te behalen. 66 procent van de ondervraagde burgers is er voorstander van dat de salderingsregeling behouden blijft, 11 procent is daartegen. Verder is 76 procent van de burgers voorstander van subsidie voor burgers die hun woning isoleren en 65 procent voorstander van een subsidie voor burgers die een warmtepomp kopen. Tot slot is 65 procent er voorstander van dat de Nederlandse overheid investeert in de ontwikkeling en bouw van grote batterijen om energie op te slaan. |
Boos
Ongeveer een kwart van de Nederlanders is boos dat klimaat voorrang krijgt boven andere problemen zoals woningnood, immigratie en armoede. Een substantiële minderheid vindt dat Nederland al meer doet dan andere landen en dat onze bijdrage weinig zin heeft gezien het mondiale karakter van het probleem. Sommigen hebben het gevoel dat klimaatbeleid wordt opgedrongen door een kleine groep.
De ervaren responsiviteit van de overheid – de mate waarin de overheid luistert naar en reageert op de meningen, zorgen en behoeften van burgers – is gedaald, vooral onder hoogopgeleiden. Meer mensen willen meedenken over klimaatbeleid dan het aantal dat denkt dat dit nu mogelijk is. Slechts een klein deel van de bevolking is tevreden met wat de regering bereikt op klimaatgebied.
Extreem weer
Een ruime meerderheid is bezorgd over toenemend extreem weer en overstromingsrisico’s. Er is brede steun voor waterveiligheid en vergroening. Hoger opgeleiden zoeken vaker informatie over overstromingsrisico’s en houden daar rekening mee bij hun woningkeuze.
Van Oudenhoven waarschuwt: ‘Er is een risico dat ongelijkheid toeneemt als mensen die minder goed geïnformeerd zijn geen beschermende maatregelen nemen.’
De maart 2025-editie van Solar Magazine is verschenen. Het tijdschrift bevat artikelen over de vakbeurs Solar Solutions Amsterdam, zonnecarports, het productteam circulaire zonnepanelen en de zakelijke zonnedakenmarkt.