Rechter wijst zonnepanelen op ‘beeldbepalende’ woning af

Een inwoner van de gemeente Waterland diende in september 2022 een aanvraag in voor het plaatsen van zonnepanelen op het linkerzijdakvlak van zijn woning. De woning ligt in een beschermd dorpsgezicht en is aangemerkt als beeldbepalend. De zonnepanelen zouden worden geïntegreerd in een terracottakleurige leibedekking, passend bij de dakpannen in de omgeving.

Afwijzing vergunning
Het college van burgemeester en wethouders wees de vergunningsaanvraag echter af op basis van welstandseisen uit de lokale welstandsnota. De gemeente stelde dat het plan niet voldeed aan 3 voorwaarden: het was storend zichtbaar vanuit de openbare ruimte, de zonnepanelen zouden niet boven op de bestaande dakbedekking geplaatst worden en het materiaalgebruik wijkt af van de bestaande situatie. De afwijzing leidde tot bezwaar van de inwoner en uiteindelijk tot een rechtszaak bij de rechtbank Noord-Holland.

Te laat beslist
Tijdens de rechtszaal is duidelijk geworden dat de gemeente te laat heeft beslist over het bezwaar van de inwoner. De rechtbank kent de eiser daarom wel een dwangsom van 1.442 euro toe, evenals een vergoeding van proceskosten voor dit onderdeel van de rechtszaak. Hoewel de gemeente aanvoerde dat de vertraging te wijten was aan een complexe beoordeling, vond de rechter die uitleg onvoldoende.

De rechtbank heeft zich verder uitvoerig gebogen over de zichtbaarheid van de zonnepanelen. Volgens de welstandscommissie zouden de geplande zonnepanelen door hun afmetingen, kleur en glanzende oppervlak storend zichtbaar zijn vanaf meerdere punten in het openbaar gebied. De commissie had onder meer gekeken naar zichtlijnen vanaf straten in de buurt. Hoewel de kleur terracotta overeenkomt met bestaande dakpannen, verschillen de zonnepanelen volgens de rechter te veel in uitstraling en textuur.

Niet bovenop geplaatst
Een ander struikelblok was dat de zonnepanelen de originele dakpannen volledig zouden vervangen. Daarmee voldeden ze niet aan de voorwaarde dat dergelijke aanpassingen boven op het bestaande dak geplaatst moeten worden, zodat de originele situatie volledig teruggebracht kan worden. De rechter onderstreepte dat ‘reversibiliteit’ in dit geval letterlijk betekent dat de oorspronkelijke dakpannen behouden blijven tijdens de installatie.

Hoewel de zonnepanelen qua kleur probeerden aan te sluiten bij de omgeving, wees de rechter erop dat ze qua formaat, afwerking en materiaalgebruik significant afwijken van de traditionele dakpannen. De terracottakleurige leibedekking was groter, gladder en reflecterend. Daardoor was volgens de rechtbank geen sprake van gelijk of vergelijkbaar materiaalgebruik, zoals de welstandsnota vereist.

Verantwoordelijkheid college
De woningeigenaar betoogde dat het college van burgemeester en wethouders zich onvoldoende rekenschap had gegeven van de verduurzamingsdoelen en de ruimte binnen het beleid om gemotiveerd af te wijken van de regels. De rechtbank oordeelde echter dat het college zijn bevoegdheid correct heeft gebruikt. Welstandseisen mogen worden gehandhaafd – ook wanneer verduurzaming in het geding is – als het beleid redelijke grenzen stelt. De rechtbank vond de afweging van het college dan ook niet onredelijk.

Ondanks de dwangsom die de gemeente opgelegd krijgt, is het beroep tegen de weigering van de vergunning ongegrond verklaard. De vergunningsaanvraag voor de zonnepanelen op het zijdak is daarmee definitief afgewezen.