Rekenkamer: EU moet meer doen voor modernisering stroomnet

De rekenkamer benadrukt dat een gemoderniseerd elektriciteitsnet onontbeerlijk is om meer hernieuwbare energie van windmolens en zonnepanelen te kunnen integreren en de toenemende elektrificatie te faciliteren.

Vorige eeuw
‘Een groot deel van het elektriciteitsnet in de EU dateert uit de vorige eeuw: bijna de helft van de leidingen is meer dan 40 jaar oud’, stelt Keit Pentus-Rosimannus, het lid van de Europese Rekenkamer dat verantwoordelijk is voor de analyse. ‘Om het concurrentievermogen en de autonomie van de EU te waarborgen, hebben we een moderne infrastructuur nodig die onze industrie kan ondersteunen en de prijzen betaalbaar houdt. De vraag naar elektriciteit in de EU zal naar verwachting meer dan verdubbelen tegen 2050. Er moet dus veel geld in het net worden geïnvesteerd. We moeten alle beschikbare middelen gebruiken om de investeringsbehoeften tot een minimum te beperken: met nieuwe technologieën, opslagoplossingen en flexibelere netten kunnen de kosten worden verminderd.’

1.871 miljard euro
Als het huidige tempo wordt aangehouden, zullen de investeringsplannen van de Europese netbeheerders tussen 2024 en 2050 in totaal 1. 871 miljard euro bedragen. Dit bedrag is volgens de Rekenkamer lager dan de door de Europese Commissie geschatte investeringsbehoeften van 1.994 tot 2.294 miljard euro.

De onderzoekers concluderen dat de modernisering wordt belemmerd door een slechte netplanning, langdurige vergunningsprocedures en een beperkt maatschappelijk draagvlak. Ook tekorten aan apparatuur, materiaal en geschoolde arbeidskrachten spelen hierbij een rol. De auditors wijzen op risicobeperkende maatregelen, zoals beter gecoördineerde en geïntegreerde netplanningspraktijken, het stroomlijnen van vergunningen en het gebruik van moderne technologie.

Behoefte verminderen
Volgens de onderzoekers kan de optimalisatie van het elektriciteitssysteem helpen de behoefte aan investeringen te verminderen. Verder kan de druk op het elektriciteitsnet worden verlicht door flexibelere aanpassingen aan dagelijkse, wekelijkse en seizoensgebonden schommelingen in energieverbruik en -opwekking. Daardoor zou het niet noodzakelijk zijn om het net op grote schaal uit te breiden.

Het uitbreiden van de netverbindingen tussen de verschillende EU-landen zou ook aanzienlijk helpen. Instrumenten zoals slimme meters kunnen effectief zijn bij het afvlakken van pieken in de vraag, maar de invoering ervan in sommige lidstaten verloopt nog steeds traag. Daarnaast kunnen zowel afnemers die lokaal elektriciteit opwekken als energiegemeenschappen die samen elektriciteit opwekken en verbruiken een belangrijke rol spelen.

Betaalbaar houden
Tot slot wijzen de onderzoekers erop dat het een uitdaging is om een balans te vinden tussen de investeringsbehoeften van de netbeheerders en het betaalbaar houden van de elektriciteitsrekeningen voor afnemers, met name huishoudens en energie-intensieve industrieën.

Bovendien is het moeilijk te voorspellen wat het langetermijneffect van investeringen in het elektriciteitsnet en de integratie van hernieuwbare energiebronnen op de elektriciteitsrekening zal zijn.