Het Dilemma | Verbod op terugleverkosten eigenaren zonnepanelen een goed idee?

Het kabinet stuurde de wet voor het stoppen van de salderingsregeling half september naar Tweede Kamer. Silvio Erkens, kamerlid voor de VVD, kwam met een amendement dat dan ook een einde moet maken aan terugleverkosten van energieleveranciers aan zonnepaneeleigenaren.
‘Het was het eerste voorstel in deze richting waar ik begrip voor kon opbrengen, met name vanwege de achterliggende gedachte. Zoals Erkens zelf bij Geld of je Leven bij Radio 1 en later ook in het Kamerdebat toelichtte is het hem er niet zo zeer om te doen om de kosten die zonnepanelen veroorzaken bij anderen neer te leggen, maar om energiecontracten begrijpelijk te houden voor de consument. De consument kan immers niet hele dagen met de energiemarkten bezig zijn.’

De energierekeningen moeten duidelijker en vergelijkbaar zijn…
‘En daar kan ik achter staan. Vattenfall berekent deze bijvoorbeeld op basis van 73 schalen teruggeleverde kilowattuur stroom. Vandebron hanteert 6 schalen. Eneco doet het per kilowattuur. Er was op een gegeven moment zelfs sprake van een partij die deze kosten in de leveringsprijs voor gas probeerde te versleutelen. Terugleverkosten worden nu op 1.000 en 1 manieren toegepast. Mensen met zonnepanelen snappen niets meer van hun energierekening. Ze horen via de media dat die wel 600 euro per jaar kunnen verschillen, afhankelijk van waar ze kun contact afsluiten, maar kunnen het allemaal niet meer volgen. Dat moet anders en ook ik breek daar graag een lans voor.’

Jij staat achter het amendement van Erkens?
‘Ik steun het hoofddoel, maar ben niet voor een verbod op terugleverkosten. Energieleveranciers hebben in principe gelijk: de teruglevering van zonnestroom brengt kosten voor hen kosten met zich mee. Als je het in rekening brengen van terugleverkosten tóch weet te verbieden zullen zij die hoe dan ook op de een of andere manier verhalen op hun klanten. De kosten zelf verdwijnen immers niet. Leveranciers moeten zwarte cijfers blijven schrijven en alle druk komt uiteindelijk op de grond terecht. Bovendien heb ik wel wat vragen bij wat het amendement nu precies regelt.’

Hoezo?
Het spreekt over een verbod op niet direct of indirect aan deze activiteiten – het zelf produceren en terugleveren van elektriciteit – gerelateerde kosten in rekening te brengen of op niet-objectieve gronden onderscheid te maken in het aanbod aan actieve afnemers die tevens huishoudelijk eindafnemer of een micro-onderneming zijn en andere eindafnemers. Je zou hierin kunnen lezen dat het in rekening brengen van terugleverkosten op objectieve gronden dus juist toegestaan is. Dat lijkt mij ook goed: je kunt heel objectief onderbouwen dat de consument met zonnepanelen kosten veroorzaakt.’

Binnen de amendementstekst lijkt dat dus te mogen.
‘Die ruimte schuurt echter met de toelichting bij het amendement. Daarin staat dat het doel van de indieners is om te regelen dat zodra de salderingsregeling is afgebouwd er ook direct wordt gestopt met het in rekening brengen van de terugleverkosten en andere heffingen voor zonnepanelen. Die zin suggereert tenminste de wens om het in rekening brengen van terugleverkosten in het geheel te verbieden. Het is echter de vraag of een volledig verbod op terugleverkosten verenigbaar is met Europese recht waarin vrije prijsvorming het uitgangspunt is. Hierdoor is het mij niet 100 procent duidelijk wat dit amendement nu precies doet. Over deze laatste vraag had Erkens tijdens het debat afgelopen maandag een korte gedachtewisseling met CDA-kamerlid Henri Bontenbal. Samen kwamen zij nog niet echt tot een conclusie. Ik denk al met al dat dat dit een doodlopende weg is.’

Wat moet er dan wel gebeuren?
‘Je kunt inzetten op het inperken van al die manieren waarop terugleverkosten nu in rekening worden gebracht. Harde regulering is volgens mij niet het antwoord: als we één ding geleerd hebben in de afgelopen anderhalf jaar is dat dit vooral tot geitenpaadjes gaat leiden. Een antwoord zou een convenant of zelfregulering kunnen zijn. ACM en Energie-Nederland stelden een gedragscode aangaande de omgang met dynamische contracten op. Je zou kunnen onderzoeken of dat ook ten aanzien van terugleverkosten kan – tot enkele voorkeursmethodieken komen. Het staat energieleveranciers die dat willen dan vrij om daarvan af te wijken, maar het bevordert die gewenste duidelijkheid van energierekeningen en vergelijkbare energiecontracten voor zonnepaneeleigenaren. Het maken van dit soort afspraken is altijd gevaarlijk. In het verleden is echter aangetoond dat het ook binnen de kaders van de wet mogelijk is. Als dat een manier is om te voorkomen dat we in een situatie terechtkomen waarin er weer onduidelijkheid ontstaat over de toepassing van wet rondom dit thema vind ik het in elk geval het onderzoeken waard; het is immers de bedoeling om onzekerheid weg te nemen. Ik zou het zonde vinden als ook in het nieuwe wettelijk kader zaken voor de rechter moeten worden gebracht omdat er discussie is over de regelgeving, zoals nu met de salderingsregeling zelf gebeurt.’